W podmoskiewskim Żukowskim na lotnisku Ramienskoje w dniach 25-30 sierpnia br. miał miejsce MAKS-2015, czyli międzynarodowa impreza lotnicza dla widzów oraz wystawców wojskowych i cywilnych sektora lotniczego i kosmicznego.
Na odbywające się co dwa lata pokazy przyjechało prawie 405.000 widzów oraz przedstawiciele 600 przedsiębiorstw branży lotniczej i kosmicznej z Rosji oraz 160 z ponad 25 państw (w tym zachodnie: Airbus, Boeing, Pratt & Whitney, Safran czy Rolls-Royce). MAKS-2015, jak bywało w poprzednich edycjach, został otwarty w obecności prezydenta Władimira Putina.
Pierwsza impreza, początkowo znana jako Mosaeroshow-92 miała miejsce w 1992 roku, ale po zmianie na obecną nazwę odbywa się regularnie co dwa lata od 1993 roku. MAKS ma nie tylko na celu prezentację statyczną i dynamiczną sprzętu lotniczego, zarówno wojskowego, jak i cywilnego, lecz jest także miejscem zawiązywania kontraktów zbrojeniowych rosyjskich firm z rządami innych państw czy prezentacji nowinek technologicznych. Podczas tej edycji miało miejsce wiele takich wydarzeń. Warto przyjrzeć się najciekawszym.
MiG zbuduje myśliwiec piątej generacji
Rosyjska Korporacja Lotnicza (RSK) MiG zaprezentowała na wystawie statycznej nieco już zapomniany demonstrator technologii myśliwca piątej generacji Mikojan Projekt 1.44/1.42 (w kodzie NATO: Flatpack) i zapowiedziała, że pracuje nad lekkim myśliwcem, bazującym na tym właśnie projekcie. Dyrektor generalny RSK MiG, Siergiej Korotkow powiedział, że doświadczenie zdobyte podczas projektowania i budowy MiG 1.44, a także wielozadaniowego myśliwca generacji 4++, MiG-35 (w kodzie NATO: Fulcrum-F) będzie wykorzystane przy opracowywaniu nowej konstrukcji. MiG 1.44 został zaprojektowany w ramach programu MFI (Mnogofunkcjonalnyj Frontowoj Istrebitiel; Wielozadaniowy Myśliwiec Frontowy) jako myśliwiec piątej generacji o właściwościach stealth i supermanewrowości oraz nowoczesnej, jak na tamte lata (początek XXI wieku ? przyp. red.) awionice i możliwości lotu supercruise (technologia pozwalająca samolotom na podróżowanie z prędkością naddźwiękową bez wymogu używania dopalacza ? przyp. red.), lecz został zarzucony na rzecz rozwijanego przez Kompanię Suchoj programu PAK FA (Pierspiektiwnyj Awiacyonnyj Kompleks Frontowoj Awiacyi; Perspektywiczny Kompleks Lotniczy Lotnictwa Frontowego). Obecny program RSK MiG nosi nazwę LMFS (Liogkij Mnogofunkcjonalnyj Frontowoj Samoliot; Lekki Wielozadaniowy Samolot Frontowy) i ma na celu zastąpienie starzejącej się floty myśliwców z rodziny MiG-29 (w kodzie NATO: Fulcrum).
>>> Myśliwce 5. generacji ? stan na A.D. 2015 <<<
MiG 1.44 w czasie MAKS-2015 / fot. Andrey Sdatchikov: zavodfoto.livejournal.com
Oczywiście nie mogło zabraknąć, aktualnie będącego w finalnej fazie testów państwowych, myśliwca piątej generacji Suchoj T-50 PAK FA, który zaprezentował swoje zdolności supermanewrowe:
X-58UShKE: nowy pocisk antyradarowy dla T-50 PAK FA
Borys Obsonow, dyrektor generalny rosyjskiej korporacji Takticzieskoje Rakietnoje Woorużjenije (OAO KTRW; Tactical Missiles Corporation JSC), zapowiedział, że nowy antyradarowy pocisk rakietowy, wstępnie nazwany X-58UShKE (po wprowadzeniu na uzbrojenie otrzyma oznaczenie Ch-58UShKE), przeznaczony dla myśliwca T-50 PAK FA będzie osiągać prędkość 3,5 Ma (prawie 4,200 km/h na poziomie morza ? przyp. red.). Zasięg oceniany jest na 250 km.
Pocisk, który jest w finalnej fazie rozwoju, będzie umieszczony wewnątrz kadłuba samolotu T-50, dzięki czemu ten nie straci swoich zdolności stealth. Obnosow dodał, że nowy pocisk będzie oferowany na eksport. Na początku lipca br. KTRW zapowiedziała rozpoczęcie wstępnych testów nowego pocisku antyradarowego dla T-50.
Makieta pocisku rakietowego X-58UShKE. / fot. Vitaly V. Kuzmin / Wikimedia Commons.
Bomby Grom-E1 i Grom-E2
Obnosow oświadczył także, że KTRW opracowała bomby kierowane Grom-E1 i Grom-E2, bazujące na rodzinie pocisków rakietowych powietrze-ziemia Ch-38ME, odpowiednio o masie 522 kg (z czego 250 kg stanowi głowica bojowa) oraz 250 kg (130 kg). Obie są kierowane inercyjnie oraz za pomocą systemu GLONASS jako szybujące bomby lotnicze do precyzyjnego niszczenia celów.
CH-38ME. / Wikimedia Commons.
Jak-130 z dalmierzem laserowym
Korporacja Irkut zaprezentowała wersję samolotu szkolno-bojowego Jak-130 (w kodzie NATO: Mitten) wyposażoną w zamontowany na nosie maszyny dalmierz laserowy, który poprawia dokładność wyznaczania współrzędnych celu dla istniejącej gamy uzbrojenia w bardzo nierównym terenie, takim jak góry czy wąwozy.
Instalacja dalmierza odbyła się w związku z takim wymogiem ze strony odbiorców zagranicznych w celu poprawienia możliwości uderzeniowych samolotu. Jak-130 będzie także doposażony w pakiet walki radioelektronicznej Talisman, zaprojektowany przez białoruską firmę Defence Initiatives. Ponadto, poinformowano, że Siły Powietrzne Republiki Białorusi otrzymają drugą partię czterech Jak-130 w 2016 roku. Pod koniec kwietnia br. w 116. Bazie Lotnictwa Szturmowego w Lidzie odbyła się ceremonia przekazania pierwszej partii czterech maszyn.
Jak-130 w barwach Sił Powietrznych Republiki Białorusi. / Źródło: dokwar.ru
Tor-M2K dla Białorusi
Dyrektor generalny Rosoboroneksport Anatolij Isajkin, poinformował o podpisaniu z Republiką Białoruś kontraktu na dostawę pięciu zestawów kierowanych rakiet ziemia-powietrze Tor-M2K (9?332??), których dostawy są zaplanowane na 2016 rok. Isajkin dodał, że zestawy znacznie zwiększą możliwości obrony powietrznej Białorusi oraz Państwa Związkowego Rosji i Białorusi.
15-tonowy zestaw rakietowy Tor-M2K (9?332??) wyposażony jest w cztery rakiety przeciwlotnicze 9?9331 i może śledzić do 40 celów naraz (statki powietrzne, pociski kierowanych, pociski cruise, jak i bsl), będących w odległości do 7 km i na pułapie do 6 km.
Zestaw Tor-M2K na podwoziu kołowym MZKT-6922. / Wikimedia Commons.
Su-35S dla Chin i Rosji
Rosoboroneksport poinformował, że do końca roku zostanie podpisany kontrakt z Chińską Republiką Ludową na dostawę 24 wielozadaniowych myśliwców generacji 4++ Su-35S (w kodzie NATO: Flanker-E). Dodano, że nie ma planów na rozpoczęcie produkcji licencjonowanej tych samolotów w Chinach i wszystkie maszyny zostaną dostarczone z Rosji.
Iwan M. Gonczarenko, zastępca dyrektora generalnego Rosoboroneksport powiedział dla agencji TASS, że:
Prowadzimy rozmowy z naszymi chińskimi partnerami w celu uzgodnienia projektu umowy na dostawy myśliwców. Su-35S, podobnie jak nowe MiG-29M/M2, pozwolą w przyszłości utrzymać Rosji wiodącą pozycję na rynku samolotów bojowych.
Dzięki temu kontraktowi, Siły Powietrzne Chińskiej Armii Ludowo-Wyzwoleńczej staną się drugim na świecie, po Siłach Powietrzno-Kosmicznych FR użytkownikiem tych maszyn. Indonezja także jest zainteresowana kupnem Su-35S jako uzupełnienie dla posiadanych już Su-27SK/SKM i Su-30MKK/MK2.
Chińczycy pozyskają też dziewięć średnich śmigłowców Ka-32A11VS (w kodzie NATO: Helix-C) dla lokalnych sił bezpieczeństwa w miastach Ordos (w regionie autonomicznym Mongolia Wewnętrzna) oraz Szanghaj, a także dla firm cywilnych. Tego typu śmigłowce są aktualnie używane przez chiński departament oceanografii.
Myśliwce Su-35S w liczbie 48 zostaną także zakupione przez rosyjskie siły powietrzne za 1,5 mld USD. Jurij B. Slusar, prezes Zjednoczonej Korporacji Lotniczej (OAK) powiedział, że to dla nas bardzo ważne, gdyż pokazuje, że pierwsze zamówienie zostało zakończone i że wojsko jest zadowolone z osiągów samolotów.
Su-35S by Ralph1989.
Pierwszy odbiorca Mi-38 w przyszłym roku
Przedstawiciel Kazańskiej Fabryki Śmigłowców poinformował, że rozpoczęto już montaż seryjnych egzemplarzy nowych wielozadaniowych śmigłowców transportowych Mi-38, które zostały zaprojektowane jako następcy rodziny Mi-8/Mi-17 (w kodzie NATO: Hip). Do grudnia br. Mi-38 otrzymają certyfikaty państwowe, a pierwsze maszyny zostaną dostarczone na rynek cywilny (w przemyśle wydobywczym) w pierwszym kwartale 2016 roku. Wersja dla odbiorców rosyjskich będzie wyposażona w rodzime silniki Klimow TW7-117W, natomiast eksportowa w Pratt & Whitney Canada PW127/TS.
Według producenta, Mi-38 to jedne z najbardziej zautomatyzowanych cywilnych śmigłowców na świecie: posiadają cyfrowy system nawigacji, który wraz z innymi elementami awioniki pozwala na wykonywanie lotu na autopilocie po wyznaczonej wcześniej trasie, włącznie ze startem, lądowaniem, pozostawaniem w zawisie i stabilizacją lotu we wszystkich konfiguracjach. Śmigłowiec może transportować pasażerów oraz ładunki, być wykorzystywany w operacjach typu SAR (Search and Rescue) oraz służyć jako latający szpital.
Mi-38-1. / Źródło: russianhelicopters.aero
Kolejne śmigłowce szturmowe dla Iraku
Irak otrzymał kolejne śmigłowce Mi-35M i Mi-28NE Night Hunter (po cztery z obu modeli). Zostały dostarczone na pokładzie ciężkiego transportowca An-124 Rusłan. Poinformował o tym iracki attaché wojskowy w Rosji. Dodał także, że w 2016 roku Rosja dostarczy Irakowi kolejne maszyny tego typu w liczbie: 24 Mi-35M oraz 19 Mi-28NE. Będą wykorzystywane do walki z islamistami z ISIS.
Rosoboroneksport podpisał kontrakt o wartości 4,2 mld USD na dostawę śmigłowców w 2012 roku podczas wizyty prezydenta Dżalala Talabaniego w Moskwie. Do tej pory Bagdad otrzymał 16 Mi-35M i 11 Mi-28NE. Poza śmigłowcami Rosja zaoferowała wojskom irackim 42 samobieżne przeciwlotnicze zestawy artyleryjsko-rakietowe Pancyr-S1 (w kodzie NATO: SA-22 Greyhound).
Mi-35M (w kodzie NATO: Hind-E) jest eksportową wersją Mi-24W, zmodernizowaną o możliwość działania w nocy, dzięki zaawansowanej awionice i pakietowi czujników (w tym gogli noktowizyjnych), elektrooptyczny dalmierz/celownik laserowy GOES-342, system nawigacji GLONASS lub GPS, wielofunkcyjne wyświetlacze elektroniczne, komputer pokładowy oraz odporne na zakłócenia elektroniczne środki komunikacji.
Mi-28NE Night Hunter (w kodzie NATO: Havoc) jest eksportową wersją Mi-28N, który może działać w nocy, w każdych warunkach pogodowych, wyposażony w stację radarową o milimetrowej długości fal radiowych, zamontowaną nad wirnikiem głównym, termowizyjną kamerę TV oraz dalmierz laserowy.
Modele Mi-35M i Mi-28NE / Źródło: flickr.com
Nowy hełm z układem celowniczo-obrazującym dla Mi-28NM
Piloci, latający na unowocześnionych wersji śmigłowca szturmowego Mi-28NM, otrzymają nowe hełmy z układem celowniczo-obrazującym, które wyświetlają wszystkie potrzebne informacje dotyczące lotu oraz celu w każdym polu widzenia.
Nowe wyposażenie będzie zintegrowane z Mi-28NM, który jest zmodernizowaną wersją Mi-28N Night Hunter (wersji dla sił zbrojnych FR ? przyp. red.), będącą w opracowaniu od 2009 roku. Aktualnie, prototyp przechodzi ostateczne próby państwowe, które mają zakończyć się w 2016 roku.
Ponadto, nowa wersja śmigłowca będzie posiadać zmodernizowany system nawigacji i rozpoznania, który będzie wspierał pilota podczas lądowania przy zerowej widoczności.
Nowy hełm będzie produkowany przez GRPZ w Riazaniu (Ryazan State Instrument-making Enterprise; RSIE), który wytwarza także na zlecenie NIIP Tichomirowa radary ze skanowaniem pasywnym Irbis-E, używane w myśliwcach Su-35S oraz systemy naprowadzania laserowego dla śmigłowców szturmowych Ka-52 Aligator. Oba produkty także były zaprezentowane na stoisku firmy.
Rosoboroneksport wyeksportował broń za 8 mld USD
Od początku bieżącego roku państwowy eksporter broni, Rosoboroneksport, sprzedał za granicę broń i uzbrojenie za łączną wartość 8 mld USD. Natomiast łączy portfel zamówień rosyjskich przedsiębiorstw zbrojeniowych wynosi obecnie 40 mld USD, z czego 18 mld USD dotyczy samolotów.
W zeszłym roku Rosja wyeksportowała broń o wartości 13,2 mld USD, ustępując jedynie Stanom Zjednoczonym. Przedstawiciele Korporacji Rostec, będącej w czołówce rosyjskich eksporterów oczekuje, że w 2015 roku sprzedaż broni za granicę utrzyma się na poziomie 13 mld USD.
MiG-35 dla Indii?
Dyrektor generalny Rosyjskiej Korporacji Lotniczej (RSK) MiG, Siergiej Korotkow w wywiadzie dla agencji RIA Novosti, powiedział, że rząd w New Delhi jest zainteresowany większą ilością myśliwców wielozadaniowych, pomimo zakupu 36 francuskich Dassault Rafale w ramach przetargu MMRCA (Medium Multirole Combat Aircraft):
Biorąc pod uwagę ograniczony zakup myśliwców Rafale oraz pilną potrzebę modernizacji floty myśliwskiej, zainteresowanie MiG-35 obiektywnie wzrosło. Kwestia ta jest obecnie przedmiotem dyskusji w kręgach wojskowych w Indiach.
Wcześniej w tym roku Korotkow stwierdził, że RSK MiG posiada każdą możliwość rywalizacji i korporacja zachowuje nadzieję, że nowy przetarg zostanie ogłoszony.
MiG-35 (w kodzie NATO: Fulcrum-F) jest rozwinięciem wielozadaniowych MiG-29M/M2 oraz MiG-29K/KUB, klasyfikowanym jako myśliwiec generacji 4++. Po raz pierwszy wzbił się w powietrze w 2007 roku, a jego planowane wejście do służby to 2018 rok. Obecnie tymi samolotami są zainteresowane siły powietrzne Rosji i Egiptu.
MiG-35. / Wikimedia Commons.
Prezentacja wariantu Su-30SM dla marynarki wojennej
Po raz pierwszy publicznie został zaprezentowany myśliwiec wielozadaniowy Su-30SM w barwach lotnictwa rosyjskiej Marynarki Wojennej (AWMF). Do 2020 roku formacja ta ma otrzymać do 50 maszyn tego typu. Samoloty są pokryte ciemnoszarym kamuflażem oraz widnieje na nich krzyż św. Andrzeja, symbol rosyjskiej WMF.
Dowódca AWMF, gen. mjr Igor Kożin powiedział, że:
Pierwsze 3 Su-30MS odebraliśmy w lipcu 2014, a 2 kolejne ? 17 sierpnia br. Planujemy, że jeszcze 3 otrzymamy na przełomie września i października.
Wariant wielozadaniowych myśliwców Su-30SM jest obecnie używany przez Siły Powietrzno-Kosmiczne FR, Siły Powietrzne Republiki Kazachstanu oraz lotnictwo Marynarki Wojennej FR. Maszyny mają stanowić w przyszłości trzon rosyjskiego lotnictwa morskiego w zakresie zwalczania wrogich samolotów i atakowania celów naziemnych.
Su-30SM w barwach lotnictwa marynarki wojennej FR. / fot. AWMF.
Chirok: nowy dron rozpoznawczo-uderzeniowy
Zjednoczona Korporacja Produkcji Instrumentów (JSC-United-Instrument-Manufacturing-Corporation; UIMC), będąca obecnie częścią Korporacji Rostec, zaprezentowała nowy bezzałogowy aparat latający o nazwie Chirok.
Zaprojektowany do zadań zarówno rozpoznawczych, jak i uderzeniowych dron, którego masa wynosi tylko 700 kg, może wnieść się na maksymalny pułap do 6 km i przelecieć dystans do 2.500 km. Uzbrojenie jest przenoszone wewnątrz kadłuba, dzięki czemu Chirok posiada cechy stealth.
Bezzałogowy aparat latający Chirok. / fot. Zjednoczona Korporacja Produkcji Instrumentów.
Systemy S-300 oraz myśliwce dla Iranu
Irański minister spraw zagranicznych gen. bryg. Hossein Dehghan poinformował o podpisaniu z Rosją kontraktu na systemy przeciwlotnicze S-300, których pierwsze dostawy mają rozpocząć się jeszcze w tym roku. Potwierdza to wcześniejsze zapowiedzi ministra dotyczące tych systemów, natomiast nie określił jednoznacznie o którą wersję S-300 umowa dotyczy: S-300PMU-1 czy S-300WM Antiej-2500.
Irańczycy są też zainteresowaniu wielozadaniowymi myśliwcami Su-30. Potwierdził to wiceprezydent kraju ds. nauki i technologii Soren Sattar, który także wizytował MAKS-2015. Wstępne rozmowy z Rosjanami dotyczyły także regionalnych samolotów pasażerskich nowej generacji Suchoj Superjet 100, które zostały właśnie zakupione przez Kazachstan (w liczbie 15 egzemplarzy) oraz Meksyk, który ma pozyskać 10 kolejnych maszyn (aktualnie posiada 16 samolotów tego typu ? przyp. red.).
S-300WM Antiej-2500 / Wikimedia Commons.
PAK TA, czyli Ił-106
Główny konstruktor Kompleksu lotniczego im. S.W. Iljuszyna, Nikołaj Talikow ogłosił, że w ramach programu PAK TA (Pierspiektiwnyj Awiacyonnyj Kompleks Transportnoj Awiacyi; Perspektywiczny Kompleks Lotniczy Lotnictwa Transportowego) powstanie nowy, ciężki samolot transportowy Ił-106 (nazwa nawiązuje do niezrealizowanego transportowca w latach 90. XX wieku projektu ? przyp. red.).
Planuje się, że maszyna o udźwigu 80-100 ton będzie gotowa do seryjnej produkcji w 2024 roku. Talikow twierdzi, że Kompleks Iljuszyna przygotował projekt techniczny, który czas teraz zaoferować odbiorcy, czyli Ministerstwu Obrony FR.
Proponowana konfiguracja PAK TA. / Źródło: Kompleks lotniczy im. S.W. Iljuszyna.
Ka-52 dla Egiptu?
W latach 2016-2019 Egipskie Siły Zbrojne mają otrzymać około 50 śmigłowców szturmowych Ka-52 Aligator (w kodzie NATO: Hokum-B).
Tak twierdzi raport NIIP Systemy Instrumentacji Precyzyjnej (Research and Production Corporation Precision Instrumentation Systems; JSC SPC CPR), która ma dostarczyć Egiptowi taką ilość elektrooptycznych systemów obserwacyjnych ECO-52, które mają być wykorzystywane w śmigłowcach Ka-52 (w miejsce GOES-451 ? przyp. red.).
Ka-52 Alligator. / Wikimedia Commons.
Wenezuela otrzymała pierwsze zestawy Buk-2ME
Pierwsza partia zestawów przeciwlotniczych 9K317 Buk-M2 została dostarczona Wenezuelskim Siłom Zbrojnym. Nie sprecyzowano jednak o jaką liczbę chodzi, wiadomo jednak, że Caracas zamówiło łącznie 20 zestawów w listopadzie zeszłego roku.
Wcześniej kraj ten otrzymał systemy obrony przeciwlotniczej S-300WM Antiej-2500 oraz S-125 Peczora-2M, jak również zestawy artylerii przeciwlotniczej ZU-23-2 Siergiej.
Kołowy transporter-wyrzutnia 9A317E systemu Buk-M2E. / Wikimedia Commons.
