Dokładnie 26 lat temu, 29 lipca 1989r., Mieczysław Rakowski został, jak sie okazało ostatnim w historii, I sekretarzem KC PZPR. Zastąpił on na tym stanowisku Wojciecha Jaruzelskiego. Rakowski przyjął urząd I sekretarza KC PZPR będąc od 27 września 1988r. Prezesem Rady Ministrów, z której zrezygnował 1 sierpnia 1989r. na rzecz Czesława Kiszczaka.
Mieczysław Franciszek Rakowski urodził się 1 grudnia 1926r. w Kowalewku-Folwarku (woj. kujawsko-pomorskie), jednak swoją młodość spędził w Wielkopolsce. W okresie okupacji niemieckiej pracował w Poznaniu jako robotnik w Zakładach Naprawczych Taboru Kolejowego.
Po wejściu Armii Czerwonej na tereny Rzeczpospolitej Rakowski bardzo szybko przystosował się do nowych warunków politycznych. W latach 1945?1949 był oficerem Ludowego Wojska Polskiego. Od 1946 należał do Polskiej Partii Robotniczej, a kiedy ta wchłonęła PPS i przekształciła się w PZPR, w 1948r, natychmiast wszedł w jej szeregi.
Kariera Rakowskiego rozwijała się prędko, gdyż już od 1957 był pracownikiem politycznym KC PZPR w Warszawie. Ponadto Rakowski pracował jako dziennikarz w piśmie „Po Prostu”, a po jego likwidacji w, z założenia mniej krytycznym wobec władz, piśmie „Polityka”.
Od 1972 do 1989 nieprzerwanie sprawował mandat posła na Sejm PRL, a w 1975 został członkiem Komitetu Centralnego PZPR. Od tego czasu Rakowski był juz nieprzerwanie do 1989r. w głównym jądrze decyzyjnym KC PZPR.
>> Czytaj także: Mieczysława Rakowskiego droga do władzy <<<
Rządy Mieczysława Rakowskiego zapamiętamy szczególnie dzięki podjęciu prób reform gospodarczych jakich się podjął. To właśnie Sejm PRL IX kadencji w 1988r. doprowadził do uchwalenia tzw. ustawy Wilczka (nazwa pochodząca od nazwiska ówczesnego ministra przemysłu – Mieczysława Wilczka). Istotą tej ustawy miało być przywrócenie w Polsce wolnego rynku po upadku i demontażu tzw. realnego socjalizmu. Obecnie już nieobowiązująca ustawa Wilczka jest często chwalona za swoje odbiurokratyzowanie i przejrzystość przez ekonomistów i polityków różnych opcji. Jednakże istnieją również głosy uważające, iż głównym celem ustawy Wilczka miało być ułatwienie uwłaszczenia majątku państwowego przez nomenklaturę komunistyczną.
Jednak bez wątpienia, Mieczysław Rakowski zapisał się w powszechnej pamięci Polaków dzięki słowom wypowiedzianym 29 stycznia 1990r. To właśnie w nocy z 29 na 30 stycznia, kiedy to odbywał się ostatni, XI Zjazd PZPR zgromadzeni na Sali Kongresowej Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie usłyszeli to historyczne przemówienie:
(..) Przyjęliśmy uchwałę o zakończeniu Partii, która, moim zdaniem, niezależnie od tego wszystkiego co było powiedziane o niej, co ja wczoraj powiedziałem, odegrała wielką historyczną rolę, czy się to komuś podoba czy nie w życiu narodu polskiego, co więcej wrosła w jego świadomość. I dziś kończąc, żegnając się z nią, wcale nie uważam, że kładziemy ją do trumny, tylko zamykamy pewien rozdział w historii, pogmatwanego wprawdzie, ale także bogatego w twórcze osiągnięcia polskiego rewolucyjnego ruchu robotniczego. Wiele złego powiedziano o tej Partii, ale ja sądzę, że godność i uczciwość ludzka powinna nas chronić od wydawania o niej sądów tylko negatywnych albo też wydawania sądów potępieńczych. Poczekajmy jeszcze, co powie historia o tej Partii. Jest tu wielu historyków na sali i dobrze wiedzą jak zawiłe są losy rewolucji, jak każda z nich obfituje w dramaty. I sądzę że, być może że gdzieś 30, 40 lat po rewolucji francuskiej, grono Jakobinów, też dochodziło do wniosku że nie udało się to, co zamierzali. No a dzisiaj chyba nikt nie wydaje jednoznacznych potępieńczych sądów o Jakobinach. Ja apeluję po prostu, o to by, nie znęcać się nad PZPR, bo jest to znęcanie się także często nad swoim życiem. Ja chciałbym, mówiłem raczej na różnych spotkaniach, że powstała taka przedziwna sytuacja, że sami siebie nie lubimy. Nie lubimy tej Partii, już tej byłej Partii. Otóż chciałoby się chodzić jednak z podniesioną głową. Ogłaszam zakończenie obrad XI Zjazdu Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Proszę o powstanie Towarzyszy, Towarzyszek i Towarzyszy. Sztandar Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej ? wyprowadzić (…)
Warszawa, 27-30.01.1990 r. Sala kongresowa. Ostatni, XI zjazd PZPR. Demonstranci przed sala. Fot: Krzysztof Wojcik/FORUM
Ostatecznie doszło do samorozwiązania PZPR, a część działaczy podjęła decyzję o założeniu dwóch nowych partii socjaldemokratycznych. Na ten cel otrzymała od Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego kwotę ponad 1 mln dolarów w ramach tzw. pożyczki moskiewskiej. W tej sprawie zostało wszczęte postępowanie sądowe, jednak zostało one umorzone w 1993r.
Od tego czasu Rakowski wycofał się z czynnego życia politycznego. W ostatnich latach życia cierpiał na nowotwór. Zmarł 8 listopada 2008r. w szpitalu Warszawie. Został pochowany 18 listopada 2008 na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.
>>> Czytaj także: Koniec partii i kariery Mieczysława Rakowskiego ? XI Zjazd PZPR <<<
