96 lat temu Sejm Ustawodawczy jednogłośnie przyjął Ustawę o nadaniu ziemi żołnierzom Wojska Polskiego. Zakładała ona wynagrodzenie żołnierzy Wojska Polskiego z ziem Kresów Wschodnich, wywalczonych przez nich podczas wojny polsko-bolszewickiej.
15 października 1920 r., posłowie klubu poselskiego PSL ?Piast? zgłosili w Sejmie wniosek w sprawie przyznania zasłużonym żołnierzom Wojska Polskiego gruntów na Kresach Wschodnich. Wniosek ten nawiązywał do wcześniejszych próśb żołnierzy niektórych pułków o nadanie im ziemi na terenach zajętych przez Polskę na wschodzie oraz do zapisów ustawy z 15 lipca 1920 r. o reformie rolnej mówiących o pierwszeństwie żołnierzy w nabywaniu ziemi pochodzącej z parcelacji.
Poparcie wniosku ludowców przez marszałka Piłsudskiego, piastującego najwyższe cywilne i wojskowe stanowiska w państwie spowodowało, że rząd w bardzo szybkim tempie przesłał do marszałka Sejmu projekty dwóch ustaw. Pierwszy projekt dotyczył ustawy o przejęciu na własność państwa ziemi w niektórych powiatach na wschód od Bugu. Drugi projekt omawiał warunki nadawani gruntów zdemobilizowanym żołnierzom.
Obie ustawy zostały przyjęte przez Sejm jednogłośnie, prawie bez dyskusji, 17 grudnia 1920 r., co świadczyło nie tylko o ogromnej wdzięczności parlamentarzystów dla obrońców Ojczyzny, ale także o zrozumieniu problemu zatrudnienia dla tysięcy zdemobilizowanych żołnierzy nie posiadających wykształcenia czy zawodu.
Ustawa o nadaniu ziemi żołnierzom Wojska Polskiego zapowiadała bezpłatne nadania ziem, uzyskanych na mocy poprzedniej ustawy, szczególnie zaś zasłużonym żołnierzom WP, ochotnikom, którzy odbyli służbę frontową oraz inwalidom (art.2). Pozostali inwalidzi i żołnierze mogli otrzymać ziemię odpłatnie (art. 3). Powierzchnia nadanej jednemu żołnierzowi działki nie mogła przekraczać 45 ha (art. 5). Na cel osadnictwa wojskowego przekazano sprzęty pochodzące z demobilu wojskowego i materiały budowlane, przeznaczono też pewną kwotę pieniędzy na kredyty dla żołnierzy (art. 8). Osadnicy mieli rozpocząć spłatę należności za ziemię po 5 latach od rozpoczęcia użytkowania. Wysokość opłat wynosiła od 30 do 100 kg żyta za hektar rocznie wnoszonych w gotówce na rzecz Państwa (art. 7).
Osadnictwem tym zajmowała się Ekspozytura Ministerstwa Spraw Wojskowych do spraw Demobilizacji, w której skład wchodziła Sekcja Osad Żołnierskich. Szefem Ekspozytury był legionista gen. Mieczysław Norwid-Neugebauer.
M.Norwid-Neugebauer/ Źródło: wikimedia.org
Źródła:
Skan obrazka w tle pochodzi ze źródła:
http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19210040018
Ustawa z dnia 15 lipca 1920 roku o wykonaniu reformy rolnej, Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, 1920, nr 70, poz. 462.
http://sejmometr.pl/prawo/22793?f=31180
http://archiwumcaw.wp.mil.pl/biuletyn/b28/b28_6.pdf