Według The New York Times, w trzech państwach bałtyckich na stałe stacjonują amerykańscy żołnierze wojsk specjalnych. Ich liczba nie przekracza kilkudziesięciu operatorów. Ministerstwa obrony Litwy, Łotwy i Estonii nie ujawniły dokładnych danych na ten temat, ograniczając się do wystosowania krótkich oświadczeń.
Jak wynika z artykułu The New York Times opublikowanego 1 stycznia br., w trzech państwach bałtyckich ? Litwie, Łotwie i Estonii ? zostało rozlokowanych kilkudziesięciu operatorów wojsk specjalnych Stanów Zjednoczonych. Sprawa do tej pory była utajniona, a sama dyslokacja przebiegała bez informowania opinii publicznej. Według autorów artykułu, w każdym z państw znajduje się po około 12 operatorów1.
Kwestię amerykańskich wojsk specjalnych skomentował generał Raymond Thomas, stojący na czele Dowództwa Operacji Specjalnych USA (ang. U.S. Special Operations Command, USSOCOM). Jak powiedział generał, amerykańscy żołnierze wojsk specjalnych zapewniają wysokiej jakości urządzenia zwiadowcze. Tłumacząc powody, dla których zostali oni rozmieszczeni w państwach bałtyckich, generał odpowiedział:
Oni [państwa bałtyckie ? red] są przerażeni Rosją. [W związku z tym ? red.] są bardzo otwarci na ten pomysł. Desperacko chcą naszego przewodnictwa. Czy Rosjanie wiedzą, że tu jesteśmy? Tak2.
United States Special Operations Commands / Wikimedia Commons
Informacje te potwierdziła 3 stycznia minister obrony Litwy Asta Galdikait?. W czasie rozmowy z litewską agencją Baltic News Service powiedziała, że „Stany Zjednoczone jako pierwsze zaoferowały dodatkowe środki bezpieczeństwa państwom bałtyckim po tym, jak środowisko bezpieczeństwa w regionie uległo drastycznej zmianie po aneksji Krymu”. Jak dodała minister Galdikait?, litewskie wojska specjalne regularnie ćwiczą z amerykańskimi żołnierzami na terenie państwa i w całym regionie3.
Ponadto, 11 listopada 2016 r. odbyło się spotkanie generała Jonasa Vytautasa, szefa obrony Litwy, z generałem Markiem C. Schwartzem, stojącym na czele Dowództwa Sił Specjalnych USA w Europie (ang. U.S. Special Operations Command Europe). Celem rozmowy było przedyskutowanie stanu bezpieczeństwa w regionie oraz dalszej współpracy wojskowej pomiędzy państwami, w tym wspólnych manewrów4. Najprawdopodobniej rozmowa dotyczyła także dalszej aktywności amerykańskich wojsk specjalnych rozlokowanych na Litwie.
Ministerstwo Obrony Estonii nie potwierdziło, czy faktycznie amerykańscy żołnierze wojsk specjalnych znajdują się w ich państwie. Jak powiedział rzecznik ministerstwa, od lat istnieje bezpośrednia współpraca wojskowa między siłami specjalny obu państw. Niemniej jednak, dokładny rodzaj działalności amerykańskich żołnierzy i ich liczba nie będzie podana do wiadomości publicznej5.
W podobnym tonie sprawę skomentowało Ministerstwo Obrony Łotwy. W szczególności odniosło się ono do słów generała Raymonda. W przesłanym agencji LSM oświadczeniu czytamy:
Aktywność wojskowa Rosji, w tym wielkoskalowe manewry, rozwój infrastruktury wojskowe i tworzenie nowych jednostek budzą niepokój odnośnie intencji Federacji Rosyjskiej i jej długoterminowych ambicji w regionie. Biorąc pod uwagę nieprzyjazną, a czasem nawet wrogą retorykę Rosji skierowaną przeciw Łotwie, tworzy to konieczność, by Łotwa szukała dodatkowych gwarancji bezpieczeństwa i zwiększała współpracę z sojusznikami [?]. Wciąż jednak, nawet będąc zaniepokojonym aktywność wojskową sąsiada [Rosji ? red.] nie oznacza to śmiertelnego przerażenia6.
Obecność amerykańskich wojsk specjalnych w państwach bałtyckich nie jest jednak jedynym środkiem bezpieczeństwa, jaki został zaadaptowany po wybuchu tzw. kryzysu ukraińskiego.
Od kwietnia 2014 r., w ciągu kilku tygodni po aneksji przez Rosję Krymu, w formie rotacyjnej we wszystkich trzech państwach bałtyckich stacjonuje po około 150 żołnierzy amerykańskich. Ich celem jest głównie uczestniczenie we wspólnie organizowanych manewrach, także tych pod auspicjami NATO7.
O amerykańskim zaangażowaniu w regionie rozmawiano także pod koniec ubiegłego roku. W grudniu 2016 r. wizytę w państwach bałtyckich złożyli trzej amerykańscy senatorowie: John McCain (Republikanie), Lindsey Graham (Republikanie) i Amy Klobuchar (Demokraci). Celem ich trzydniowej podróży było zapewnienie władz i społeczeństw Litwy, Łotwy i Estonii o nieustającym zaangażowaniu Stanów Zjednoczonych na rzecz bezpieczeństwa w tym regionie. Jak powiedział dodatkowo McCain, Stany Zjednoczone będzie nadal stanowczo odpowiadać na działania Rosji, niezależnie od tego kto jest prezydentem USA8.
Dodatkowo, na szczycie Sojuszu Północnoatlantyckiego w Warszawie uzgodniono, że do Litwy, Łotwy, Estonii i Polski zostaną wysłane wielonarodowe bataliony bojowe. Na Litwie będzie to batalion pod przewodnictwem Niemiec (z dodatkowymi jednostkami z Belgii, Chorwacji, Francji, Luksemburga, Holandii i Norwegii), w Estonii – batalion pod przewodnictwem Wielkiej Brytanii z dodatkowymi jednostkami z Danii i Francji. Na Łotwie stacjonować będzie batalion pod przewodnictwem Kanady, wsparty przez jednostki Albanii, Włoch, Polski i Słowenii. Siły te zaczną operować od około maja br9.
Także same państwa bałtyckie zareagowały na zmianę w środowisku bezpieczeństwa w ich regionie. Według informacji portalu IHS, Litwa, Łotwa i Estonia zwiększyły wydatki na uzbrojenie od momentu rozpoczęcia się tzw. kryzysu ukraińskiego. Wzrost łącznie wyniósł prawie 200 mln USD w przeciągu dwóch lat, z 210 mln USD w 2014 r. do 390 mln USD w 2016 r. Jak przewidują analitycy, do 2018 r. wydatki na ten cel łącznie wzrosną do 670 mln USD. Co ciekawe, jak podaje IHS, Łotwa i Litwa mają obecnie najszybszy wzrost w zakresie wydatków na obronność na świecie10.
Czytaj także:
Francuskie czołgi do Estonii, polskie na Łotwę
Brytyjskie czołgi, BWP i artyleria rakietowa trafią do Estonii w 2017 roku
Litwa kupuje transportery opancerzone M577
Litwa kupi dwie baterie systemu obrony powietrznej NASAMS
Łotwa kupuje wyposażenie do zestawów RBS 70
British Army ujawnia skład szpicy NATO na 2017 rok
Źródła:
1 E. Schmitt, U.S. Lending Support to Baltic States Fearing Russia, http://www.nytimes.com/2017/01/01/us/politics/us-baltic-russia.html, dostęp: 04.01.2016.
2 Ibidem.
3 Lietuva patvirtina, kad šalyje dislokuoti JAV speciali?j? operacij? paj?g? kariai, http://www.bns.lt/topic/1911/news/51641123/, dostęp: 04.01.2016.
4 Chief of Defence of Lithuania met with Commander of the U.S. Special Operations Command Europe in Vilnius, https://kariuomene.kam.lt/en/military_insignia/news_1889/chief_of_defence_of_lithuania_met_with_commander_of_the_u.s._special_operations_command_europe_in_vilnius.html, dostęp: 04.01.2016.
5 Defense ministry: No comment on U.S. special forces potentially in Estonia, http://news.err.ee/v/news/f5dfbd03-d2ac-457e-930e-9b556161c81a/defense-ministry-no-comment-on-us-special-forces-potentially-in-estonia, dostęp: 04.01.2016.
6 Latvia not actually ?scared to death?, http://www.lsm.lv/en/article/defense/society/latvia-not-actually-scared-to-death.a217409/, dostęp: 04.01.2016.
7 Baltic military chiefs to call for permanent NATO presence, http://www.reuters.com/article/us-nato-baltic-russia-idUSKBN0NZ0T220150514, dostęp: 04.01.2016.
8 U.S. committed to NATO, Baltic security: McCain, http://www.reuters.com/article/us-baltics-usa-mccain-idUSKBN14G0RX, dostęp: 04.01.2017.
9 Press conference by NATO Secretary General Jens Stoltenberg following the meeting of the North Atlantic Council at the level of NATO Defence Ministers, http://nato.int/cps/en/natohq/opinions_136581.htm, dostęp: 04.01.2017.
10 Baltic Defence Budgets Surge as Russia?s Neighbours Respond to Perceived Threat, IHS Markit Says, http://news.ihsmarkit.com/press-release/aerospace-defense-security/baltic-defence-budgets-surge-russias-neighbours-respond-per, dostęp: 04.01.2017.
