Benedykt XV ? papież czasów wojny

Kończący się rok 2014, z punktu widzenia rocznic historycznych, przebiegał przede wszystkim pod znakiem setnej rocznicy wybuchu I wojny światowej. Warto przy tej okazji przybliżyć postać Benedykta XV, którego pontyfikat przypadł właśnie na te czasy.

Przyszły papież urodził się jako Giacomo della Chiesa 21 listopada 1854 w Genui w rodzinie arystokratycznej. Studiował prawo, filozofię i teologię, ponadto kształcił się w zakresie dyplomacji na Papieskiej Akademii Kościelnej. Święcenia kapłańskie otrzymał w 1878. Przez ćwierć wieku pracował w służbie dyplomatycznej Stolicy Apostolskiej. W latach 1901-1907 był zastępcą sekretarza stanu Stolicy Apostolskiej, a następnie w latach od 1907 do momentu wyboru na papieża pełnił urząd arcybiskupa Bolonii. 23 maja 1914 otrzymał nominację kardynalską.

31 sierpnia 1914 rozpoczęło się konklawe po śmierci papieża Piusa X (20 sierpnia). Czwartego dnia kardynał Giacomo della Chiesa został wybrany jego następcą przyjmując imię Benedykt XV. Obejmował on urząd w momencie, gdy trwała już I wojna światowa. Należy też zwrócić uwagę, że w tamtych czasie nieuregulowane były stosunki między papiestwem a państwem włoskimi i status Stolicy Apostolskiej, nie istniało Państwo Watykańskie. Dodatkowo w trudnej sytuacji Benedykta XV stawiała sytuacja, w której katolicy z różnych państw walczyli przeciwko sobie na różnych frontach.

Benedykt XV przyjął postawę neutralną nie opowiadając się po żadnej ze stron toczącej się wojny. Wielokrotnie przez cały okres wojny wygłaszał apele o zaprzestanie wojny. Jego inicjatywy nie spotykały się z aprobatą walczących państw, które doszukiwały się poparcia papieża dla wrogiej strony. Zarazem Benedykt XV podejmował działania w zakresie pomocy humanitarnej jeńcom i ludności cywilnej. We wrześniu 1915 w liście do tureckiego sułtana Mehmeda V potępił trwającą rzeź Ormian, a w sierpniu 1917 poparł prawo Polaków do własnego państwa.

Benedykt XV przygotował też podstawy pod przyszłe porozumienie z państwem włoskim występując z propozycją utworzenia niewielkiego suwerennego terytorium papieskiego (nastąpiło to za pontyfikatu Piusa XI ? w skutek traktatów laterańskich z 1929 powstało Państwo Watykańskie).

Oprócz kwestii typowo politycznych należy odnotować, że Benedykt XV popierał rozwój Kościoła na terenach misyjnych (sprzeciwiając się traktowaniu działalności misyjnej jako narzędzia mocarstw kolonialnych). Ogłosił też nowy Kodeks Prawa Kanonicznego (przygotowany jeszcze za czasów Piusa X).

Benedykt XV zmarł 22 stycznia 1922. Jego następcą został Achille Ratti (Pius XI).

Źródło fot.: Wikimedia Commons