Gen. bryg. prof. dr hab. Elżbieta Zawacka była osobą niezwykłą, która swym bogatym życiorysem mogłaby spokojnie obdzielić kilka osób. Zdecydowana większość Polaków kojarzy ją jako jedyną kobietę, która ukończyła niezwykle trudny kurs cichociemnych. Dzięki najnowszej książce Cichociemna.Generał Elżbieta Zawacka „Zo? wydanej nakładem Oficyny Wydawniczej RYTM możemy zdecydowanie poszerzyć wiedzę na temat tej wyjątkowej kobiety.
Autorką omawianej książki jest Katarzyna Minczykowska doktor nauk humanistycznych w zakresie historii. W 1997 r. jako studentka III roku Historii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu została zatrudniona przez Elżbietę Zawacką w prowadzonej przez nią Fundacji ?Archiwum i Muzeum Pomorskie AK? (w roku 2009 nazwanej Fundacją Generał Elżbiety Zawackiej). W Fundacji K. Minczykowska była dokumentalistką, sekretarzem, kierownikiem, od roku 2009 pełni funkcję wiceprezes Zarządu Fundacji. Jest autorką wystaw, licznych tekstów z zakresu wojennej służby Polek, redaktorką wielu książek naukowych, redaktorem naczelnym ?Biuletynu Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej? i koordynatorem merytorycznym projektów Fundacji.
Książka została zbudowana w oparciu o układ chronologiczno problemowy. Składa się czterech rozdziałów podzielonych na liczne podrozdziały, dodatkowo uzupełnia ją Przedmowa napisana przez płk Piotra Gąstała dowódcę JW GROM. Niezwykle ważnym i istotnym czynnikiem biografii przygotowanej przez badaczkę jest to, iż nie skupia się on tylko na samej osobie Elżbiety Zawackiej, lecz jej życiorys osadza w szerszym kontekście historycznym pozwalającym lepiej zrozumieć opisywane wydarzenia oraz koleje losu które wpłynęły na życie głównej bohaterki.
W trakcie kolejnych stron lektury książki zaznajamiamy się z kolejnymi etapami życia naszej bohaterki, poznajemy losy rodziny Zawackich, etapy edukacji szkolnej oraz początki pracy zawodowej. Podczas lektury pierwszej części pracy szczególnie ucieszyło mnie wnikliwe przedstawienie dziewięcioletniej działalności Elżbiety Zawackiej w Przysposobieniu Wojskowym Kobiet przed wybuchem wojny. Zagadnienie to często pomijane, autorka książki przedstawiła dosyć szczegółowo i co ważne we właściwym świetle ukazała wielkie zaangażowanie Zawackiej w działalność tej organizjacji. Kolejny rozdział to opis działalności Zawackiej w czasie II wojny światowej, począwszy od udziału w kampanii wrześniowej, poprzez działalność kurierską w ramach ZWZ-AK, a skończywszy na szczegółowym opisie przebiegu misji „Zo” do Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie. W rozdziale tym opisany został również udział naszej bohaterki w Powstaniu Warszawskim i losach „Zo” po jego upadku.Trzecia część książki to opowieść o próbie powrotu do rzeczywistości po ciężkich latach wojny, autorka ukazuje nam również jak władza ludowa przez cały okres powojenny utrudniała życie Elżbiecie Zawackiej. Czy to poprzez niesłuszne skazanie ?Zo? na więzienie w początkowych latach, poprzez trudności w zawodowych awansach, a skończywszy na stałej inwigilacji cichociemnej przez SB.Ostatni rozdział to opis podejmowanych inicjatyw przez Elżbietę Zawacką po przejściu na emeryturę. Z przedstawionej narracji wyłania nam się prawdziwy obraz jak dużo dla Polski zrobiła poprzez swoje życie profesor Zawacka.
Książka ma charakter naukowy, jednak mimo to styl jaki stosuje Katarzyna Minczykowska sprawia, że pracę czyta się ją bardzo przyjemnie przez co to idealna lektura nawet dla laików w tej dziedzinie historii. Aparat naukowy sporządzony został na bardzo dobrym poziomie zaś bibliografia pokazuje nam jak wielką pracę wykonała autorka prowadząc badania nad książką i jak kompleksowo opracowała omawiany temat biografii cichociemnej.
Kolejną mocną stroną jest opracowanie graficzne książki. Oprócz trzech ?wstawek? liczących łącznie 48 stron licznych fotografii związanych z osobą Elżbiety Zawackiej w każdym rozdziale otrzymujemy kolejną dawkę fotografii, dokumentów pozwalających lepiej zrozumieć prowadzoną narrację.
Podsumowując książkę oceniam bardzo dobrze, dlatego też gorąco polecam ją wszystkim osobom zainteresowanym historią Polski, a także osobom pragnącym dowiedzieć się czegoś interesującego o jedynej kobiecie w elitarnym gronie 316 cichociemnych.
Autor: Katarzyna Minczykowska Tytuł: Cichociemna.Generał Elżbieta Zawacka „Zo? Wydawca: Wydawnictwo Rytm Rok wydania: 2014 Stron: 362 Oprawa: Twarda ISBN: 978-83-7399-620-5
