Czołg podstawowy M1 Abrams

Nowa era w wojskach pancernych i zmechanizowanych Armii Stanów Zjednoczonych : M1 Abrams

Main Battle Tank Block I

M1

M1 charakteryzuje się klasycznym układem konstrukcyjnym. Z przodu kadłuba w jego osi znajduje się stanowisko kierowcy, po obu jego stronach za pancernymi ścianami znajdują się przednie zbiorniki paliwa, układ taki powoduje iż zamknięte w komorach pomiędzy zewnętrznymi i wewnętrznymi ścianami z płyt z walcowanej stali pancernej, zbiorniki owe pełnią rolę dodatkowej ochrony. W centrum kadłuba znajduje się wieża w której swoje stanowiska mają dowódca, działonowy i ładowniczy, z tyłu kadłuba, oddzielony pancerną płytą z pancernej stali walcowanej znajduje się komora silnika. System kierowania ogniem składa się na komputer balistyczny, główny celownik działonowego GPS ? Gunner Primary Sight, celownik pomocniczy działonowego GAS ? Gunner Auxiliary Sight, wizjer działonowego GUS ? Gunner Unity Sight, rozszerzenie głównego celownika dla dowódcy GPSE ? Gunner Primary Sight Extension.

M1 serii informacyjnej dla wojsk lądowych, od wersji seryjnej różni się innym mocowaniem czujnika systemu MRS na końcu lufy, oraz innym uchwytem skrzynki amunicyjnej dla karabinu maszynowego dowódcy/Źródło: http://en.wikipedia.org

M1 serii informacyjnej dla wojsk lądowych, od wersji seryjnej różni się innym mocowaniem czujnika systemu MRS na końcu lufy, oraz innym uchwytem skrzynki amunicyjnej dla karabinu maszynowego dowódcy/Źródło: http://en.wikipedia.org

Celownik główny wyposażony jest w termowizor TIS ? Thermal Imaging Sight oraz dalmierz laserowy, posiada także kanał obserwacji dziennej, oba kanały obserwacji, tak dzienny jak i termowizyjny posiadają standardowe 3x przybliżenie oraz 10x przybliżenie obrazu, działonowy może też skorzystać z celownika pomocniczego który ukryty jest w jarzmie armaty pod sprzężonym z nią karabinem maszynowym, celownik ten ma 8x przybliżenie oraz dwie siatki celownicze, jedną dla amunicji APDS i APFSDS, drugą dla amunicji HEAT, HE itp.

M1 o nazwie własnej "Thunderbolt", dokładnie taką samą nazwę nosił czołg średni M4 generała Creightona Abramsa gdy ten w stopniu pułkownika walczył w Europie/Źródło: R.P. Hunnicutt "Abrams A History Of The American Main Battle Tank volume 2"

M1 o nazwie własnej „Thunderbolt”, dokładnie taką samą nazwę nosił czołg średni M4 generała Creightona Abramsa gdy ten w stopniu pułkownika walczył w Europie/Źródło: R.P. Hunnicutt „Abrams A History Of The American Main Battle Tank volume 2”

Wieża jest w pełni stabilizowana w poziomie, uzbrojenie główne w pionie, napędy wieży i uzbrojenia głównego zapewniają układy elektrohydrauliczne. Działonowy może obsługiwać wieże i uzbrojenie główne w trzech trybach, zwykłym w którym wieża i uzbrojenie są w pełni stabilizowane, awaryjnym w którym brak jest stabilizacji lecz wieża i uzbrojenie nadal mogą być kontrolowane za pomocą układu elektrohydraulicznych serwomechanizmów oraz ręcznym w którym wieże należy obracać za pomocą korby.

Wóz napędzany jest turbiną gazową AGT-1500 sprzężoną z przekładnią X-1100-3B, posiada automatyczną skrzynię biegów z 4 przełożeniami do przodu oraz 2 do tyłu. Kierowca steruje pojazdem za pomocą kierownicy podobnej do tej stosowanej w motocyklach, w kierownicy znajdują się takie istotne elementy jak dźwignia skrzyni biegów, w uchwytach gaz itp. Po prawej stronie siedzenia kierowcy znajduje się główny pulpit sterowniczy, po lewej zegary obrotomierza, szybkościomierza itp. Kierowca dysponuje pedałem hamulca oraz pedałem hamulca bezpieczeństwa (coś w rodzaju hamulca ręcznego w samochodzie). Kierowca może też użyć w razie potrzeby dźwigni tak zwanego systemu SHAFTS, urządzenie to czasowo zwiększa moc silnika co przekłada się na zwiększenie mobilności bez zagrożenia uszkodzeniem przeniesienia napędu.

W czołgach tej wersji, stosowane były lekkie gąsienice T156 z niewymiennych nakładkach gumowych, zaletą tego rozwiązania jest mniejsza masa gąsienicy, wadą jej krótsza żywotność i potrzeba częstszej wymiany całych gąsienic a nie jedynie ich gumowych nakładek. W późniejszym okresie czasu gąsienice tego typu zostały zastąpione nowszymi z wymiennymi nakładkami gumowymi o większej żywotności.

Uzbrojenie pojazdu stanowią, armata M68A1/L52 kalibru 105mm o gwintowanym przewodzie lufy, ładowana ręcznie, do której przewozi się 55 sztuk amunicji. Armata ta jest ulepszoną wersją armaty M68 stosowanej w czołgach serii M60 jak również modernizowanych wozach serii M48. Amunicja składowana jest w trzech magazynach, dwa główne znajdują się w tylnej niszy wieży, odseparowane są od załogi przesuwanymi pancernymi drzwiami ze stopu tytanu i stali, wyposażone są również w trzy słabe ogniwa, magazyny dzielone są na tzw. ?ready ammo rack?, znajdujący się po lewej stronie wieży zaraz za stanowiskiem ładowniczego, przechowywane są w nim 22 naboje, pancerne drzwi magazynu przesuwane są elektrohydraulicznie po tym jak ładowniczy wciśnie lewym kolanem przycisk znajdujący się pod drzwiami, za stanowiskiem dowódcy znajduje się tzw. ?semi-ready ammo rack? którego pancerne drzwi przesuwane są ręcznie, należy je również przedtem odryglować dźwignią.

W kadłubie za wieżą po prawej stronie znajduje się kadłubowy magazyn na 8 naboi, odseparowany jest od przedziału załogowego pancernymi drzwiami z tego samego stopu co drzwi magazynów wieżowych, wyposażony jest również w słabe ogniwo. Dodatkowo w pancernym pojemniku z lewej strony zamka armaty na podłodze, można umieścić 3 sztuki amunicji. Stosowana amunicja to: APFSDS M735, M735A1, M774, M833, M900, M900A1, HEAT M456, M456A1, HEP M393, M393A1, M393A2, M393A3, także amunicja ćwiczebna oraz dymna.

*APFSDS ? przeciwpancerny, podkalibrowy, stabilizowany brzechwowo z odrzucanym sabotem. HEAT ? przeciwpancerny kumulacyjny. HEP ? wybuchowy plastyczny.

Z armatą sprzężony jest km M240 kalibru 7,62mm, drugi M240 zamontowany jest na obrotnicy przy włazie ładowniczego, do obu łącznie przechowuje się 11,400 sztuk amunicji kalibru 7,62x51mm, dowódca ma zamontowany przy swojej kopule CWS (Commander Weapon Station) wkm M2 lub M2A1 kalibru 12,7mm który może obsługiwać z wnętrza pojazdu przy zamkniętym włazie, w wozie przechowuje się 1000 sztuk amunicji kalibru 12,7x99mm. Pojazd wyposażono w automatyczny system przeciwpożarowy z gaśnicami halonowymi.

[youtube http://www.youtube.com/watch?v=bd4l1f42VAk&w=420&h=315]Nagranie prezentuje obsługę wielkokalibrowego karabinu maszynowego M2/M2A1 mocowanego w kopule obserwacyjnej dowódcy CWS z wnętrza czołgu / Źrodło: Youtube

W latach 1980-1985 wyprodukowano łącznie 2374 sztuki M1

Masa pojazdu : ~54,500kg.

M1IP

M1IP (Improved Performance) to pierwsza modernizacja nowego czołgu, nie była zakrojona na szeroką skalę, dodano kosz transportowy z tyłu wieży, wzmocniono zawieszenie, dokonano zmian w obrębie przeniesienia napędu, aby ułatwić pracę przy kołach napędowych zmieniono dotychczasowy ostatni segment fartucha bocznego z pełnego na nowy z charakterystycznym wycięciem.

M1IP, dobrze widoczny jest zamocowany z tyłu wieży kosz transportowy/Źródło: http://en.wikipedia.org

M1IP, dobrze widoczny jest zamocowany z tyłu wieży kosz transportowy/Źródło: http://en.wikipedia.org

Wzmocniono również przednie opancerzenie wieży poprzez jego pogrubienie o około 220mm (około 9 cali), możliwe iż dokonano zmian w zastosowanych materiałach oraz ich obróbce. Zmieniono również jarzmo armaty na nowe tzw. uniwersalne, tak aby w przyszłości można było przezbroić wóz w uzbrojenie główne o większym kalibrze bez potrzeby modyfikacji.

Rysunek przedstawia zmiany zewnętrzne jakich dokonano w modelu M1IP w stosunku do oryginalnego M1/Źródło: Internet

Rysunek przedstawia zmiany zewnętrzne jakich dokonano w modelu M1IP w stosunku do oryginalnego M1/Źródło: Internet

W latach 1984-1986 wyprodukowano 894 sztuki M1IP.

Masa pojazdu : ~55,500kg.

Main Battle Tank Block II

M1A1

M1A1 to rozwinięcie modernizacji zapoczątkowanej wraz z M1IP, najważniejszą zmianą było przezbrojenie pojazdu z armaty M68A1/L52 kalibru 105mm o gwintowanym przewodzie lufy na nową armatę M256/L44 kalibru 120mm o gładkim przewodzie lufy. M256/L44 to amerykańska wersja niemieckiej armaty Rh120/L44, dokonano jednak pewnych zmian, przede wszystkim zwiększono żywotność lufy do 1500 wystrzałów i zamka do około 4500  wystrzałów w stosunku do pierwszych serii produkcyjnych Rh120/L44 (dane są różne, od około 300 do 500 wystrzałów), zmieniono konstrukcję mechanizmu oporników i powrotników armaty, zmianom uległy również takie elementy jak osłona termoizolacyjna lufy, przedmuchiwacz, w stosunku do pierwszych serii produkcyjnych niemieckiego pierwowzoru dodano również przy wylocie lufy MRS (Muzzle Reference Sensor) czyli czujnik ugięcia lufy względem głównego celownika, który wspomaga system kierowania ogniem.

Zmiana uzbrojenia głównego spowodowała również zmiany w obrębie magazynów amunicji, teraz w pojeździe mieści się 40 sztuk amunicji do armaty, 34 sztuki znajdują się w tylnej niszy wieży (17 w magazynie za stanowiskiem ładowniczego, 17 za stanowiskiem dowódcy) oraz 6 w magazynie z prawej strony kadłuba za wieżą.

Armata może strzelać następującą amunicją: APFSDS M829, M829A1, M829A2, M829A3, HEAT-MP M830, MPAT M830A1, HE-OR M908, kartacz M1028, jak również opracowaną na eksport amunicją APFSDS KEW, KEW-A1, KEW-A2 w której penetrator ze stopu zubożonego uranu, zastąpiono penetratorem wykonanym ze stopu wolframu, a także analogiczną amunicją w standardzie NATO.

Opracowywane są również nowe typy amunicji : AKE ? Advanced Kinetic Energy, który otrzymał oznaczenie M829E4, po zakończeniu badań i przyjęciu na uzbrojenie otrzyma oznaczenie M829A4, AMP ? Advanced Multi Purpose, nowy wielozadaniowy pocisk odłamkowo-burzący z programowalnym zapalnikiem, następca serii M830/M830A1, otrzymał on oznaczenie XM1069 (po standaryzacji M1069), oraz XM1111 MRM-CE ? Medium Range Munition ? Chemical Energy, przeciwpancerny pocisk kierowany nowej generacji wystrzeliwany z armaty, zasięg maksymalny około 12000m, możliwość ataku celu od góry po stromej trajektorii balistycznej, z możliwymi kilkoma różnymi metodami naprowadzania.

Powstała również wersja MRM-KE gdzie głowicę kumulacyjną zastąpiono penetratorem ze zubożonego uranu, ostatecznie uznano iż głowica kumulacyjna jest bardziej uniwersalna gdyż nadaje się do zwalczania różnorodnych celów, niekoniecznie opancerzonych, stąd też otrzymała ona priorytet nad wersję MRM-KE, na chwilę obecną jednak, program amunicji MRM wydaje się być wstrzymany i ma niski priorytet.

*HEAT-MP ? przeciwpancerny kumulacyjny ? wielozadaniowy. MPAT ? wielozadaniowy przeciwpancerny. HE-OR ? wybuchowy-przeciwstrukturom.

Zmianom uległy również zasobniki znajdujące się na burtach wieży, powiększono je, dodano nadciśnieniowy system ochrony wnętrza przed skutkami rażenia bronią ABC. Modernizacji uległa także kopuła obserwacyjna dowódcy a konkretnie spust mechaniczny wkm M2HB został zastąpiony bardziej niezawodnym elektrycznym. Również dźwignie którymi kontroluje się obrót kopuły oraz elewację ujemną i dodatnią wkm zostały zastąpione nowymi bardziej ergonomicznymi i niezawodnymi. Przeprojektowano również pokrywę silnika, dodając dodatkowe małe włazy serwisowe.

Ochrona pancerna w porównaniu do M1IP pozostała bez większych zmian, możliwe iż zastosowano materiały lepszej jakości oraz zmieniono nieco wewnętrzną strukturę pancerza.

W latach 1985-1988 wyprodukowano łącznie 3280 sztuk M1A1.

Masa pojazdu : ~57,100kg.

M1A1HA

M1A1HA (Heavy Armor) to kolejna modernizacja, jej powodów należy doszukiwać się w rozwoju amunicji przeciwpancernej w ZSRR w drugiej połowie lat 80, tak jeżeli chodzi o amunicję kinetyczną jak i kumulacyjną do armat czołgowych jak i rozwoju głowic kumulacyjnych przeciwpancernych pocisków kierowanych jak i ręcznych granatników przeciwpancernych.

Podjęto decyzję o rozpoczęciu prac nad nowym pancerzem wielowarstwowym mającym zastąpić pancerz ?Burlington?, poza zastąpieniem kilku dotychczas stosowanych materiałów nowymi o lepszej jakości i właściwościach, postanowiono zastosować płyty ze stopu zubożonego uranu zamknięte pomiędzy płytami ze stali pancernej. Z zewnątrz M1A1HA niczym nie różni się od M1A1, jedynym sposobem aby odróżnić te dwa warianty to numery seryjne na prawej burcie wieży w miejscu łączenia z przednim pancerzem, normalne M1A1 mają czterocyfrowy numer seryjny, natomiast wozy z nowym pancerzem obok numeru seryjnego mają dodaną dużą literę U.

Nowy pancerz nie posiada żadnego kryptonimu, lub takowy nie został ujawniony, określany jest jako Special Armor, lub HAP ? Heavy Armor Package I generacji. Można domniemywać iż późne serie produkcyjne, montowaną miały nowszą odmianę opancerzenia HAP II generacji.

To także po raz pierwszy w tym wariancie czołgu zastosowano również nowe gąsienice T158 z wymiennymi nakładkami gumowymi o resursie 3,379 km, każda waży od około 1 do 2 ton. Gąsienice te zostały obecnie zastąpione nowszym wariantem T158LL w którym zmniejszono nieco masę indywidualnych ogniw poprzez zastąpienie pełnych ?zębów? gąsienicy, wersją perforowaną, tym nie mniej, masa wciąż oscyluje w granicach 1-2 tony dla każdej z gąsienic. Co ciekawe, gąsienica T158/158LL może mieć wymienione nakładki gumowe na specjalne ostrogi śnieżne zapobiegające ślizganiu, rozwiązanie to jest niemal identyczne do tego stosowanego w gąsienicach firmy Diehl które montowane są na przykład w ramach układu bieżnego czołgów Leopard 2.

W latach 1988-1991 łącznie wyprodukowano 2289 sztuk M1A1HA.

Masa pojazdu : ~60,000-61,100kg.

M1A1HC

M1A1HC (Heavy Common) to kolejna modyfikacja, głównym założeniem było ujednolicenie floty czołgowej US.Army oraz USMC, korpus chciał zakupić już wcześniej wersję M1A1 lecz z powodu kłopotów budżetowych zakup odłożono do lat 1990-1991. M1A1HC wprowadza kilka znaczących modyfikacji, przede wszystkim opracowano zestaw do głębokiego brodzenia DWFK ? Deep Water Fording Kit, przeprojektowano również wieżowe magazyny amunicyjne co skutkowało zwiększeniem ilości przewożonej amunicji. Łącznie w magazynach wieżowych przewozi się teraz 36 sztuk amunicji (18 sztuk w magazynie za stanowiskiem ładowniczego, 18 za stanowiskiem dowódcy) co z amunicją w magazynie kadłubowym daje 42 sztuki.

[youtube http://www.youtube.com/watch?v=jDWgK5HZz4w&w=420&h=315]Nagranie prezentuje czołgi w wersji M1A1FEP, wyposażone między innymi w zestawy do głębokiego brodzenia DWFK po raz pierwszy wdrożone na wersji czołgu M1A1HC / Źrodło: Youtube

Zainstalowano cyfrowy regulator pracy silnika DECU (Digital Engine Control Unit). W latach 2003-2008 Korpus Piechoty Morskiej Stanów Zjednoczonych zaczął wyposażać swoje wozy w telefon do komunikacji między załogą czołgu a towarzyszącą piechotą, tzw. TIP ? Tank Infantry Phone.

M1A1HC jako pierwsze widywane były z zamontowanym, aktywnym systemem obrony AN/VLQ-6 MCD (Missile Countermeasure Device) który działa na zasadzie zakłócania reflektorem podczerwieni systemów naprowadzających przeciwpancerne pociski kierowane naprowadzane metodą SACLOS (Semi Automatic Command to Line Of Sight) które nie posiadają kodowanego sygnału sterującego.

AN/VLQ-6/Źródło: Internet

AN/VLQ-6/Źródło: Internet

AN/VLQ-6 określany jest jako aktywny system obrony typu „soft-kill”, tzn. takim który nie używa żadnego rodzaju przeciwpocisków w celu zniszczenia lub innego rodzaju neutralizacji atakujących pocisków. Zasada działania systemu AN/VLQ-6 a także jego następcy AN/VLQ-8, jest bardzo podobna do zasady działania rosyjskiego systemy aktywnej obrony TSzU-1-7 ?Sztora-1? z emiterami podczerwieni OTSzU-1-7 powszechnie montowanego na czołgach T-90 i T-90A.

Rysunek przedstawia sposób montażu oraz działania systemów aktywnej obrony AN/VLQ-6 i AN/VLQ-8 MCD/Źródło: Internet

Rysunek przedstawia sposób montażu oraz działania systemów aktywnej obrony AN/VLQ-6 i AN/VLQ-8 MCD/Źródło: Internet

Wzmocniono również opancerzenie, zastosowano pancerz HAP II generacji. Nie jest znana ilość wyprodukowanych od roku 1990 do 1993 egzemplarzy tego wariantu, jednakże wszystkie stare M1A1 miały zostać doprowadzone do tego standardu lub wymieniono w nich jedynie opancerzenie na znane z tego wariantu, tak zmodernizowane wozy określane są w niektórych materiałach źródłowych jako M1A1HA+.

Masa pojazdu : ~62,000-62,500kg.

M1A1D

M1A1D (Digital) to krótka seria produkcyjna nowego wariantu bazującego na M1A1HC, wóz został wyposażony w system zarządzania polem walki IVIS ? Inter Vehicular Information System, oraz nowe skrzynki sieciowe HNB ? Hull Network Box oraz TNB ? Turret Network Box które pozwalają na bezproblemową pracę oraz komunikację pomiędzy nowym wyposażeniem wieży i kadłuba. Innych istotnych zmian nie wprowadzono. Wyprodukowano około 116 wozów, czyli w liczbie wystarczającej dla dwóch batalionów pancernych.

Masa pojazdu : ~62,000-62,500kg.

M1A1AIMv1

M1A1AIMv1 (Abrams Integrated Management version 1) to modernizacja mająca na celu remonty generalne wszystkich wozów oraz doprowadzenie ich do jednego standardu w kwestii wyposażenia, oraz wyzerowania ich przebiegów poprzez wymianę wszystkich elementów. Większych zmian nie wprowadzono, tak też ochrona balistyczna jest w standardzie takim, w jakim był wóz przed modernizacją. W niektórych wozach montowano system zarządzania polem Walki FBCB2 (Force XXI Battle Command Brigade and Below ).

Masa pojazdu : Zależna od tego w jakim standardzie wóz był przed modernizacją.

M1A1AIMv2/M1A1SA

M1A1AIMv2/M1A1SA (Situational Awareness) to dalsze rozwinięcie programu AIMv1, skoncentrowane jednak na całkowitej modernizacji pojazdów. Przede wszystkim wymianie uległ system kierowania ogniem, wymieniono kamerę termowizyjną TIS na nową FLIR II generacji, główny celownik działonowego nowego typu z dwoma ruchomymi zwierciadłami zamiast jednego, co eliminuje ruchomą siatkę celowniczą w czasie gdy komputer balistyczny dodaje automatycznie dynamiczne wyprzedzenie podczas śledzenia ruchomego celu.

Dodano też możliwość przybliżenia obrazu dla celownika termowizyjnego w zakresie 3x, 6x, 13x, 25x i 50x, celownik dzienny pozostał przy standardowych 3x oraz 10x przybliżeniu. Identyczne możliwości posiadają czołgi w konfiguracji M1A2SEP, również w wypadku panoramicznego przyrządu obserwacyjno celowniczego dowódcy.

Kopuła obserwacyjna CWS dowódcy została wyposażony w celownik termowizyjny RTS – Remote Thermal Sight, również stary celownik dzienny o 3x przybliżeniu zastąpiono nowszym rozwiązaniem. W latach 2010-2014 czołgi po raz kolejny zmodernizowano poprzez wymianę starej kopuły obserwacyjnej dowódcy typu CWS na nową oznaczoną jako SCWS – Stabilized Commander Weapon Stadion, kopuła ta oprócz wyposażenia w nowe celowniki (dzienny i termowizyjny) otrzymała także w pełny system stabilizacji oraz uproszczony system kontroli.

[youtube http://www.youtube.com/watch?v=L2EdlLYV6qs&w=420&h=315]M1A1SA Gwardii Narodowej USA, na szczycie wieży doskonale widoczna nowa stabilizowana kopuła obserwacyjna dowódcy SCWS / Źrodło: Youtube

Standardowym wyposażeniem stał się także system FBCB2 który obecnie zastępowany jest nowocześniejszym systemem JBCP (Joint Battle Command Platform), telefon TIP, DTV ? Driver Thermal Visor, dodatkowe gniazdo do zewnętrznego zasilania, PDB ? Power Distribution Box czyli skrzynkę dystrybucji energii dla nowych podzespołów tak instalowanych jako wyposażenie standardowe jak i instalowanych w polu jako dodatki. Dodano system FTL ? Far Target Locator, dzięki któremu przy wykorzystaniu dalmierza laserowego czołgu można dokładnie określić współrzędne celu a następnie za pomocą systemu FBCB2 przesłać te dane dowództwu, lotnictwu lub artylerii.

Ponownie zmodernizowano opancerzenie poprzez montaż pancerza HAP III generacji, jednym z nowych materiałów jakie miano zastosować, mają być dodatkowe warstwy wykonane z grafitu, najprawdopodobniej umieszczone są w taki sposób by okryć płyty ze stopu zubożonego uranu, następnie wszystko to zamykane jest pomiędzy warstwami wykonanymi ze stali.

Jako ciekawostkę można podać, iż wszystkie czołgi z tego typu opancerzeniem , otrzymują nowy numer seryjny w którym litera U zostaje zastąpiona literą M, można w ten sposób odróżnić czołgi z najnowszą wersją opancerzenia HAP, od wersji starszych.

Do tego standardu modernizowane są wszystkie starsze warianty M1A1 w służbie US.Army oraz Army National Guard.

Masa pojazdu : ~63,000-63,500kg.

M1A1FEP

M1A1FEP (Firepower Enhancement Package) to modernizacjawozów USMC, analogiczna do M1A1AIM v.2/M1A1SA. Różnice ograniczają się jedynie do innego wyposażenia komunikacyjnego oraz wyrzutni granatów dymnych.

[youtube http://www.youtube.com/watch?v=Rk0jFbmfRZY&w=420&h=315]Czołgi M1A1FEP Korpusu Piechoty Morskiej USA w trakcie dużych manewrów „Desert Scimitar 2014” / Źrodło: Youtube

Masa pojazdu : ~63,000-63,500kg.

M1A2

M1A2 to wedle pierwotnych planów docelowa forma Main Battle Tank Block II, zauważyć można zewnętrzne zmiany konstrukcyjne, dodano niezależny panoramiczny termowizyjny przyrząd obserwacyjno celowniczy dowódcy CITV ? Commander Independent Thermal Viewer. Kopuła obserwacyjna dowódcy również uległa zmianie, powiększono ją, dodano większą ilość wizjerów które również powiększono by zapewnić lepszą obserwację z wnętrza pojazdu. Sama kopuła jest zamontowana na sztywno, wkm nie może być już obsługiwany z wnętrza, umieszczony jest na prostej obrotnicy. Wóz wyposażony został w nowe SKO, system wymiany danych IVIS, a także nowe skrzynki sieciowe TNB i HNB analogicznie jak miało to miejsce w wypadku M1A1D.

Rysunek przedstawia zmiany zewnętrzne jakich dokonano w modelu M1A2 w stosunku do modelu M1A1/Źródło: Internet

Rysunek przedstawia zmiany zewnętrzne jakich dokonano w modelu M1A2 w stosunku do modelu M1A1/Źródło: Internet

M1A2 ma osłonę balistyczną prawdopodobnie na podobnym poziomie co późne serie produkcyjne czołgu M1A1HA i nieco nowsze M1A1HC.

Pierwotnie zbudowano dla US.Army w latach 1992-1993 około 77 nowych M1A2, w latach 1998-2001 do tego standardu całkowicie przebudowano jeszcze 600 starych M1 i M1IP.

Masa pojazdu : ~62,000-62,500kg.

M1A2SEPv1

M1A2SEPv1 (System Enhancement Package version 1) jest modernizacją czołgów M1A2 poprzez wymianę elektroniki na nową, tj. wymianę systemu IVIS na FBCB2, TIS na FLIR II gen, dodanie systemu kontroli temperatury wewnątrz pojazdu oraz klimatyzacji TMS-VCSU – Temperature Management System – Vapor Compression System Unit których elementy znajdują się wewnątrz wieży oraz na zewnątrz z tyłu po jej lewej stronie. Wiele elementów które są standardowym wyposażeniem wozów w standardzie M1A1AIMv2/M1A1SA jest również standardowym wyposażeniem M1A2SEPv1, pozwala to na uproszczenie logistyki i redukcję kosztów eksploatacji pojazdów.

Co ciekawe w tej wersji czołgu po raz pierwszy pojawił się brytyjski akcent w postaci BV – Boiling Vessel, czyli naczynia do gotowania wody powszechnie montowanego w pojazdach opancerzonych armii brytyjskiej. Jest to użyteczne rozwiązanie pozwalające załodze na ugotowanie wody lub przygotowanie ciepłego posiłku wewnątrz pojazdu, zasilane jest elektrycznie i w czołgu montowane jest na stanowisku ładowniczego armaty na podłodze kosza wieży.

Na chwilę obecną BV montowane są we wszystkich czołgach przechodzących remonty generalne oraz modernizację, tak tych znajdujących się w aktywnej służbie sił zbrojnych USA, jak też wysyłanych z powrotem do magazynów lub sprzedawanych za granicę po przejściu remontu generalnego połączonego z modernizację. Komponent ten montowany jest także w innych wozach bojowych jak choćby bojowe wozy piechoty serii M2 i ich wersje specjalistyczne.

Dodano nowe akumulatory Hawkera które uzupełniają standardowy zestaw akumulatorów, lub alternatywnie niektóre wozy wyposażone są w UAAPU ? Under Armor Auxiliary Power Unit, czyli małą turbinę gazową która pełni rolę dodatkowego źródła energii, instalacja akumulatorów Hawkera jak i UAAPU wymaga usunięcia lewego tylnego zbiornika paliwa w półce nad gąsienicowej, w którego miejsce wyżej wymienione elementy są montowane. Zastosowano pancerz HAP III generacji.

Do standardu SEP modernizowane były wszystkie M1A2, wszystkie pozostałe w magazynach M1, M1IP oraz 400 najstarszych M1A1. Pierwsze M1A2SEPv1 zostały skierowane do jednostek w roku 2001.

Masa pojazdu : ~63,000-63,500kg.

M1A2SEPv2

M1A2SEPv2 (System Enhancement Package version 2) to dalsze rozwinięcie M1A2SEPv1, modernizacja nie jest zbyt głęboka, polega na wymianie ciekłokrystalicznych wyświetlaczy dowódcy, działonowego i kierowcy na nowy typ, inne ewentualne zmiany nie zostały ujawnione. Obecnie wszystkie wozy znajdujące się w aktywnej służbie US Army doprowadzane do standardu M1A2SEPv2, na chwilę obecną jest ich najprawdopodobniej około 2000.

[youtube http://www.youtube.com/watch?v=d_L8lzDiat8&w=420&h=315]M1A2SEPv2 Armii USA w trakcie przeprowadzanych w Niemczech ćwiczeń NATO „Combined Resolve II” w lecie 2014, na szczycie wieży przed kopułą obserwacyjną dowódcy widoczny jest zdalnie sterowany moduł uzbrojenia CROWS-2. Załogi przeprowadzają procedurę kalibracji celowników wraz z uzbrojeniem pojazdu. / Źrodło: Youtube

Obecnie wszystkie czołgi w tej konfiguracji, wyposażone są w zdalnie sterowany moduł uzbrojenia dowódcy CROWS-2. W stosunku do czołgów w konfiguracji eksperymentalnej z tym ZSMU, moduł instalowany jest teraz w bardziej ergonomicznej pozycji nad celownikiem głównym i przed kopułą obserwacyjną dowódcy co ułatwia choćby przeładowania karabinu maszynowego lub inne prace związane z obsługą ZSMU. Także tak samo jak w wypadku czołgów M1A1SA/FEP, system wymiany danych FBCB2 jest powoli zastępowany nowym systemem JBCP.

Na chwilę obecną wiadomo iż do standardu M1A2SEPv2 modernizowane są wszystkie czołgi będące w aktywnej służbie US Army, do roku 2015 ocenia się że czołgów w tym standardzie, formacja ta będzie posiadać około 2000 sztuk.

Masa pojazdu : ~63,000-63,500kg.

Modernizacja ECP (Engineering Change Proposal)

Pod koniec pierwszej dekady XXI wieku stało się jasne iż wymagana będzie kolejna modernizacja czołgów a także innych pojazdów bojowych. Zdecydowano się na utworzenie jednolitego programu kompleksowej modernizacji wozów bojowych którą oznaczono kryptonimem ECP ? Engineering Change Proposal. Modernizacja koncentruje się na polepszeniu wybranych charakterystyk pojazdów, a także dostosowaniu ich do możliwych modernizacji w dającej się przewidzieć przyszłości.

Wnętrze demonstratora wieży czołgu M1 po modernizacji ECP1, jak widać zmiany są dość znaczne/Źródło: http://leanermoreagileabct.com/pdfs/Abrams_brochure.pdf

Wnętrze demonstratora wieży czołgu M1 po modernizacji ECP1, jak widać zmiany są dość znaczne/Źródło: http://leanermoreagileabct.com/pdfs/Abrams_brochure.pdf

W wypadku czołgi M1, pierwsza faza modernizacji, oznaczona jako ECP1, skupiać się będzie na kilku punktach:

1) Architektura i elektronika pojazdu: Radiostacje SINCGARS zostaną zastąpione nowymi, mniejszymi i lżejszymi radiostacjami serii JTRS HMS,. System FBCB2 zastąpiony zostanie nowym systemem JBCP zaprojektowanym jako wspólna platforma wymiany informacji i dowodzenia dla wszystkich rodzajów wojsk sił zbrojnych USA. Wymianie ulegną komputery pokładowe. Zamiast tradycyjnych rozwiązań, zainstalowane zostaną bardziej kompaktowe i łatwiejsze w wymianie moduły liniowe LRM (Line Replaceable Module). Zainstalowany zostanie system zarządzania akumulatorami. Wymianie ulegnie alternator na nowy. Zainstalowany zostanie nowy pierścień ślizgowy łączący wieżę z kadłubem i umożliwiający lepszą dystrybucję energii jak również przesyłanie większej ilości danych pomiędzy komputerami wieży i kadłuba. Zainstalowana zostanie karta wymiany informacji G-bit Ethernet.

2) Przeżywalność: Pojazd zostanie wyposażony w aktywny system zakłócania CREW-3, służący do zakłócania zdalnych detonatorów improwizowanych ładunków wybuchowych. Modernizacji ulegnie opancerzenie pojazdu na pancerz nowej generacji (brak szczegółów).

3) Uzbrojenie: Armata i system kierowania ogniem czołgu wyposażone zostaną w łącze danych dla amunicji programowalnej. Nie ma natomiast informacji na temat planów wymiany armaty M256 na nową XM360E1.

4) Inne: Pojazd otrzyma nową pomocniczą jednostkę prądotwórczą (APU). Oprócz powyższych zatwierdzonych w ramach modernizacji ECP1 punktów, prace trwają nad dodatkowymi usprawnieniami.

W ramach prac pod kryptonimem HCVTB (Heavy Combat Vehicle Test Bed) stworzono demonstrator technologii głębszej modernizacji skupiającej się na komponentach mechanicznych czołgu.

W ramach HCVTB opracowano następujące rozwiązania:

1) Kadłub: Turbina gazowa AGT-1500 wymieniona została na silnik wysokoprężny, wielopaliwowy, MTU-883 CRI o mocy od 1500KM do 1650KM. Transmisja Allison X-1100-3B wymieniona została na transmisję Allison 5250MX. Gąsienice T158/T158LL zastąpiono gąsienicami Diehl typ 570P, wymianie uległy także koła nośne, napinające i napędowe. Rozważa się wymianę zawieszenia na drążkach skrętnych na nowe zawieszenie hydropneumatyczne firmy L-3.

2) Wieża: Wymiana wyświetlaczy i modernizacja stanowisk załogi. Dodanie małych kamer obserwacyjnych umożliwiających obserwację w zakresie 360 stopni wokół pojazdu. Wymianę wizjerów załogi. Dodanie wbudowanego w system elektroniczny czołgu programu szkoleniowego (szkolenie w czołgu bez potrzeby jego faktycznego użycia, jak w symulatorze, szczególnie przydatne podczas stacjonowania z dala od ośrodków szkoleniowych).

[youtube http://www.youtube.com/watch?v=zCKDV8_DfJ0?rel=0&w=420&h=315]Nagranie przedstawia demonstrator przeprojektowanego kadłuba czołgu z nowym silnikiem i transmisją / Źrodło: Youtube

Integrację z systemem MSS (Mounted Soldier System) zawierającym w sobie indywidualną ochronę balistyczną załogi (hełm i kamizelki balistyczne), ochronę przeciw ogniową (kombinezon, buty, rękawice i kominiarka z materiałów niepalnych),  system komunikacji bezprzewodowej, wyświetlacz na hełmowy, indywidualny system chłodzenia (noszony pod kombinezonem zestaw zawierający specjalną kamizelkę którą można podłączyć do systemu klimatyzacji pojazdu). Powyższe ulepszenia mogą zostać dodane w ramach modernizacji ECP1 lub w ramach fazy drugiej ECP2. Dodatkowe informacje dostępne są w broszurze Leaner More Agile ABCT.

[youtube http://www.youtube.com/watch?v=9H4a285p3uo?rel=0&w=420&h=315]Nagranie prezentuje elementy wyposażeniu systemu MSS (Mounted Soldier System) dla załóg opancerzonych pojazdów bojowych i specjalistycznych / Źrodło: Youtube

Jako ciekawostkę można podać iż firma Meggitt opracowała dla czołgu M1A1/M1A2 zmechanizowany system ładowania armaty mieszczący się w niszy wieży. Mechanizm ten mieści 34 sztuki amunicji kalibru 120mm, gotowej do natychmiastowej użycia, żaden inny mechanizm ładowania armaty stosowany w jakimkolwiek dziś użytkowanym czołgu nie ma takiej pojemności. Unikalna jest także zdolność mechanizmów ładowania firmy Meggitt do rozładowywania amunicji już załadowanej do armaty, co zostało zademonstrowane na poniżej zamieszczonym filmie.

[youtube http://www.youtube.com/watch?v=Xr7TsajOSng?rel=0&w=420&h=315]Nagranie prezentuje mechanizmy automatycznego podawania amunicji do uzbrojenia artyleryjskiego, możemy zobaczyć między innymi mechanizm ładowania armaty kalibru 120mm dla seryjnie produkowanych wersji czołgu M1, ale także mechanizm ładowania armaty demonstratora technologii TTB, warto zwrócić uwagę iż na nagraniu widać jak mechanizm nie tylko ładuje armatę, ale jest ją także wstanie rozładować, co jest rozwiązaniem unikalnym w skali światowej, żaden inny mechanizm ładowania nie ma takich zdolności i po załadowaniu naboju, trzeba go wystrzelić / Źrodło: Youtube