M1150 ABV/Źródło: www.army.mil
M1150 ABV (Armored Breacher Vehicle), to czołg inżynieryjny oparty o podwozie czołgu podstawowego M1, podwozie w zasadzie nie uległo większym zmianom, natomiast wieża została zastąpiona nową, mniejszą konstrukcją. W wieży siedzi dowódca pojazdu który obok kierowcy jest drugim i ostatnim członkiem załogi pojazdu. Wóz uzbrojony jest w kopułę obserwacyjną dowódcy CWS z wkm M2 lub M2A1, oraz umieszczone z tyłu wieży dwie wyrzutnie ładunków przedłużonych M58 MICLIC ? Mine Clearing Line Charge, wóz można także wyposażyć w trały przeciwminowe, pługi przeciwminowe itp. Na wieży montowane są też kasety pancerz reaktywnego. Co warto zaznaczyć, podwozie wciąż zachowuje cechy czołgu bojowego, zatem poprzez prostą wymianę wieży można przywrócić pojazdowi pierwotne przeznaczenie.
M1 „Grizzly” CMV/Źródło: http://en.wikipedia.org/wiki/Military_engineering_vehicle
M1 ?Grizzly? CMV (Combat Mobility Vehicle) to inny projekt czołgu saperskiego, będącego jednak nie zmodyfikowanym czołgiem podstawowym a nową konstrukcją opartą na jego podwoziu. Projekt nie wyszedł poza stadium prototypu.
M104 „Wolverine”/Źródło: http://archive.kaskus.co.id//thread/13199645/0
M104 ?Wolverine? HAB (Heavy Assault Brigde) to czołg mostowy oparty o podwozie czołgu podstawowego, obecnie US Army posiada około 44 sztuk z zarezerwowaną możliwością wznowienia produkcji opiewającej na 465 sztuk. Analogicznie do M1 ABV, stanowiska dowódcy i operatora mostu oraz same urządzenia służące do przytrzymania i ułożenia mostu znajdują się w specjalnej konstrukcji umiejscowionej w miejscu wieży czołgu bojowego, zatem poprzez wymianę tej konstrukcji na zwyczajną wieżą można przywrócić maszynę do pierwotnego przeznaczenia z racji tego iż kadłub wciąż zachowuje pierwotne cechy.
M1 JAB/ Źródło: www.commons.wikimedia.org
M104 JAB (Joint Assault Brigde) to prostsza i tańsza odmiana czołgu mostowego. Konstrukcja kadłuba jest podobna lub identyczna jak w czołgu mostowym M104 HAB, lecz zastosowano starszy typ samego mostu wcześniej przenoszony na przebudowanych kadłubach czołgów serii M60.
M1 „Panther II”/Źródło: http://www.military-today.com/engineering/m1_panther_2_images.htm
M1 ?Panter? II RCMCV (Remote Controlled Mine Clearing Vehicle) to oparty o podwozie czołgu M1, pojazd saperski przeznaczony do usuwania pól minowych z możliwością zdalnego sterowania, zbudowano około 6 do 10 sztuk, nie wiadomo czy, i ile z nich zostało ewentualnie ponownie przebudowanych na czołgi bojowe. Załoga składa się z dwóch osób.
M1 ARV/Źródło: http://armorama.kitmaker.net/modules.php?op=modload&name=SquawkBox&file=index&req=viewtopic&topic_id=83777&page=1
M1 ARV (Armored Recovery Vehicle) to wóz zabezpieczenia technicznego. Nigdy nie przyjęto go na uzbrojeniu decydując się na tańszą modernizację starszych wozów M88 i M88A1 do standardu M88A2 opartych konstrukcyjnie o komponenty czołgów M48 i M60, zbudowano zaledwie 1 prototyp.
M1 AGDS (Air Ground Defence System) to projekt wozu wsparcia czołgów/samobieżnego artyleryjsko rakietowego systemu obrony przeciwlotniczej. Projekt skończył się prawdopodobnie na kilku pracach koncepcyjnych.
Zestaw przeciwpancerno-przeciwlotniczy AGDS/Źródło: http://www.operatorchan.org/v/res/16606+50.html
Szczegóły konstrukcyjne wieży zestawu AGDS/Źródło: http://www.operatorchan.org/v/res/16606+50.html
M1 ?Liberty? II to inny projekt wozu wsparcia czołgów/samobieżnego artyleryjsko rakietowego systemu obrony przeciwlotniczej. Powstała co najmniej jedna makieta.
Zestaw przeciwpancerno-przeciwlotniczy „Liberty” II/Źródło: http://www.operatorchan.org/v/res/16606+50.html
Pod koniec lat 80 doniesienia wywiadu na temat projektów nowych sowieckich czołgów uzbrojonych w armaty kalibru od 130mm do 152mm, doprowadziły do rozpoczęcia prac koncepcyjnych nad kolejnym etapem rozwoju konstrukcji czołgu M1 w ramach programu Main Battle Tank Block III, opracowano kilka koncepcji, oraz kilka demonstratorów technologii.
Pojazd doświadczalny SRV/Źródło: R.P. Hunnicutt „Abrams A History Of The American Main Battle Tank volume 2”
SRV czyli Surrogate Research Vehicle w którym testowano koncepcje trzy osobowej załogi, tak umieszczonej w pancernej kapsule w kadłubie jak i bardziej klasycznie z kierowcą z przodu kadłuba oraz dowódcą i działonowym w koszu wieży lecz poniżej jej pierścienia obrotowego. Pojazd wyposażono w optoelektronikę oraz laserowe symulatory uzbrojenia.
ASM czyli Armored Systems Modernization to inne podejście do rozwiązania problemu pozyskania nowego czołgu podstawowego i następcy serii M1. Postanowiono tutaj zmienić podejście do nowej konstrukcji na nieco bardziej radykalne. W ramach ASM/Main Battle Tank Block III miała powstać cała rodzina pojazdów opartych o podwozie czołgu czy też już raczej ciężkiej uniwersalnej platformy bojowej (bojowy wóz piechoty, armatohaubica samobieżna, pojazd inżynieryjny, wóz zabezpieczenia technicznego i inne), sam pomysł był dość prosty w swoich założeniach, zastosować jeden uniwersalny kadłub, posiadający oczywiście modułowe opancerzenie, oraz tzw. moduły misyjne i tak na przykład, jeden z modułów misyjnych zawierał tylną część kadłuba oraz wieże z armatą czołgową, inny przedział desantowy i mniejszą wieże z armatą automatyczną małego kalibru.
Oczywiście pojawiły się takie dylematy czy w postaci czołgu podstawowego pojazd powinien mieć silnik umieszczony z przodu czy z tyłu,jest to bardzo istotny problem do rozwiązania w tego typu projektach.
Silnik z przodu oznacza mniej miejsca na pancerz, a przez to niższą przeżywalność i większe ryzyko unieruchomienia pojazdu w wyniku porażenia, nawet jeśli pomimo słabszego opancerzenia, sama załoga nie zostanie porażona. Jednakże umieszczenie jednostki napędowej z przodu, oznacza większy poziom modułowości konstrukcji i łatwość zaprojektowania na pojedynczym kadłubie różnego rodzaju wozów bojowych.
Silnik z tyłu zaś, oznacza lepsze opancerzenie a więc przeżywalność pojazdu i jego załogi, a także mniejsze prawdopodobieństwo unieruchomienia w wypadku porażenia pojazdu, z drugiej strony pod względem poziomu modułowości, jest całkowitą odwrotnością koncepcji z silnikiem z przodu.
W wypadku pozostałych pojazdów oczywistym wyborem była konfiguracja z napędem w przedniej części kadłuba.
Z racji faktu iż rozpadł się ZSRR skończyło się na projektach koncepcyjnych, US Army od dość długiego czasu chce posiadać rodzinę takich pojazdów i być może należałoby sobie zadać pytanie czy nie zmarnowano wielkiej szansy, jednocześnie wikłając się w koncepcję znacznie lżejszych, słabiej chronionych uniwersalnych platform bojowych takich jak XM1200 MGV opracowanej w ramach programu FCS, który zakończył się w postaci jedynie kilku demonstratorów technologii.
Program ATD czyli Automotive Technology Demonstrator miał na celu zbadanie nowych rodzajów napędu oraz zawieszenia. W ramach programu powstał projekt AIPS mający na celu opracowanie perspektywicznych i kompaktowych jednostek napędowych.
Perspektywiczne kompaktowe jednostki napędowe, u góry silnik wysokoprężny XAP-1000, na dole turbina gazowa LV100-5/Źródło: R.P. Hunnicutt „Abrams A History Of The American Main Battle Tank volume 2”
TTB/Źródło: http://m1abrams.egloos.com/481104
Kolejnym demonstratorem technologii i pojazdem badawczym jest TTB czyli Tank Test Bed. W tej konfiguracji badano możliwość umieszczenia całej załogi z przodu kadłuba w pancernej odizolowanej od reszty pojazdu kabinie mającej zwiększyć bezpieczeństwo załogi w wypadku skutecznego porażenia pojazdu. Wieża jest natomiast bezzałogowa, w jej koszu znajduje się zmechanizowany system ładowania którego kasety amunicyjne mieszczą 44 naboje kalibru 120mm, pojazd uzbrojono w zmodyfikowaną armatę M256/L44.
Taka konfiguracja czołgu pozwala zmniejszyć jego sylwetkę, zwiększa przeżywalność bowiem wszystkie najistotniejsze elementy czołgu znajdują się w niskim kadłubie który może przez większą część czasu w walce, pozostawać ukryty, zaś na potencjalny ogień przeciwnika, wystawiana jest jedynie bezzałogowa wieża o bardzo małych gabarytach, a więc trudna do trafienia. Czołg jest także lżejszy oraz lepiej opancerzony, bowiem większość opancerzenia skoncentrowana jest na kadłubie. Sama zaś bezzałogowa wieża może być lżej opancerzona, a przez to będąc lekką, mniej obciąża serwomechanizmy odpowiedzialne za jej obrót, a także może obracać się szybciej niż wieża załogowa.
Powstał pojedynczy egzemplarz tego pojazdu, obecnie znajdujący się na terenie jednostki wojskowej Fort Benning gdzie znajduje się muzeum wojsk pancernych i zmechanizowanych armii USA. Pojazd ten jak i pozostałe eksponaty oczekuje na renowację.
„Thumper”/Źródło: Internet
Tak pieszczotliwie nazwano jeden z wozów testowych programu CATTB, pojazd ten posiada jednak mniejszą wieżę spawaną z płyt walcowanych z opancerzeniem częściowo a nie w pełni modułowym, tak jak na standardowych czołgach M1.
Fotografia przedstawia czołg M1A2 z zainstalowaną prawdopodobnie, armatą XM291 z lufą kalibru 120mm, lub armatę M256E1 z dłuższą lufą L55/Źródło: Internet
Głównym celem budowy tego pojazdu, były prace związane z testowaniem armaty XM291 oraz mechanizmu ładowania XM91 które opracowane zostały w ramach programu ATAC czyli Advanced Tank Cannon, przed zaprojektowaniem bardziej zaawansowanego wariantu.
Załoga jest trzy osobowa. Z tyłu wieży znajduje się miał okrągły właz, służący być może do załadunku amunicji.
CATTB/Źródło: Internet
CATTB czyli Components Advanced Technology Test Bed, to zmodyfikowany kadłub M1 na którym umieszczono nową, potężnie opancerzoną wieże, pancerz jest w pełni modułowy, załoga trzy osobowa, głównym uzbrojeniem jest również armata XM291 kalibru 140mm o gładkim przewodzie lufy, w tylnej niszy wieży umieszczono zmechanizowany system ładowania XM91, wóz wyposażono również w system MTAS czyli Multisensor Target Acquisition System który opierał się między innymi o radarowe wykrywanie celów.
XM2001 „Crusader” w czasie testów ogniowych/Źródło: http://commons.wikimedia.org
W latach 90 podjęto prace nad perspektywiczną samobieżną armatohaubicą kalibru 155mm. Efektem tych prac były pojazdy XM2001 czyli armatohaubica samobieżna oraz XM2002 czyli opancerzony wóz zaopatrzeniowy.
Oba pojazdy charakteryzowały się wysokim stopniem automatyzacji, dzięki temu armato-haubica samobieżna posiada szybkostrzelność 10-12 strzałów na minutę, przez to wymagane było chłodzenie lufy za pomocą cieczy krążącej w układzie przewodów które widoczne są także na samej lufie, zaś pojazd zaopatrzeniowy jest wstanie załadować 48 sztuk jednostki ognia bezpośrednio do armatohaubicy w około 10 minut.
Armatohaubica XM2001 miała dzielić z czołgami podstawowymi M1 wiele wspólnych komponentów takich jak nowy silnik, transmisja, zawieszenie, gąsienice i tym podobne. Co warto zaznaczyć, armatohaubica XM2001 z czołgiem podstawowym dzieli także jeszcze jeden istotny aspekt, tą samą dbałość o przeżywalność załogi nawet w wypadku zniszczenia samego pojazdu, cała trzy osobowa załoga umieszczona jest z przodu kadłuba w izolowanej pancernej kabinie, zaś pociski i ładunki miotające są umiejscowione w dwóch odrębnych magazynach, pociski w kadłubie, ładunki miotające w bezzałogowej wieży.
Jest to ewenement na światową skalę, inne armatohaubice w tym te uznawane za najnowocześniejsze jak niemiecka PzH2000, południowo koreańska K9, turecka T-155, rosyjska 2S19 czy nasz rodzimy „Krab”, ładunki miotające i pociski mają składowane w zwykłych regałach amunicyjnych w wieży i kadłubie.
Co ciekawe, podobny układ konstrukcyjny do XM2001 ma powielać nowa rosyjska armatohaubica 2S35 bazująca na ciężkiej uniwersalnej modułowej platformie gąsienicowej „Armata”.
Niestety ze względu na koszty a także lansowaną przez ówczesnych decydentów koncepcją zastąpienia dotychczasowych pojazdów bojowych i specjalistycznych o trakcji gąsienicowej, nową ultralekką uniwersalną modułową platformą gąsienicową XM1200 MGV (Manned Ground Vehicle) opracowywaną w ramach programu FCS (Future Combat Systems), gotowa do standaryzacji i produkcji masowej armatohaubica XM2001 nigdy nie weszła do służby, zaś program zamknięto.
Masa: 40 ton dla armatohaubicy, 36 ton dla wozu zaopatrzeniowego.
Uzbrojenie główne stanowi armatohaubica XM297E2 kalibru 155mm, dodatkowe uzbrojenie może stanowić zdalnie sterowany moduł uzbrojenia.
Po doświadczeniach z ulicznych walk w Iraku, dowództwo US.Army doszło do wniosku, że w nowych warunkach, niektóre strefy pojazdu nie są dostatecznie chronione przed ostrzałem z ręcznych granatników przeciwpancernych oraz innej lekkiej broni przeciwpancernej. Postanowiono zatem opracować zestaw opancerzenia dodatkowego oraz wyposażenia, pomocnego w działaniach miejskich. Tak powstał zestaw TUSK, obecnie występujący w dwóch wersjach, TUSK-1 i TUSK-2.
M1A2SEP z zamontowanym zestawem TUSK-1, na fartuchach bocznych zamocowane są kasety M19 wybuchowego pancerza reaktywnego ARAT-1, nad jarzmem armaty widoczny jest uchwyt mocujący i skrzynka na amunicję dla wielkokalibrowego karabinu maszynowego M2/M2A1, co ciekawe czołg ma zdemontowany pancerz dodatkowy dna kadłuba oraz nie ma zamocowanych osłon balistycznych przy włazie dowódcy/Źródło: http://en.wikipedia.org
– M19 ARAT-1 (Abrams Reactive Armor Tiles ? 1), fartuchy balistyczne burt kadłuba zostały zastąpione nowymi fartuchami kilku milimetrowej grubości do których montuje się elementy osłony dynamicznej w postaci wybuchowego pancerza reaktywnego M19 ARAT-1.
– C-IED (Counter Improvised Explosive Device), jest to dodatkowy pancerz dna kadłuba o grubości ~150-200mm I masie około 1,5 tony, ukształtowany w literę V, mający rozproszyć siłę eksplozji miny lub fugasa, oraz złagodzić jego efekty wewnątrz pojazdu, dodatkowo kierowca został jako najbardziej narażony członek załogi, wyposażony w nowy, podwieszany pod sufitem jego przedziału fotel, mający chronić go przed skutkami wybuchu fugasa lub miny.
– CS/AMM (Counter Sniper/Anti Material Mount), drugi, zamontowany nad jarzmem armaty wkm M2HB, obsługiwany jest przez działonowego i połączony z systemem kierowania ogniem uzbrojenia głównego, służy do ostrzeliwania celów nie wartych zużywania amunicji do armaty a jednocześnie zbyt odpornych na amunicję 7,62x51mm którą strzela sprzężony z armatą km M240.
– TIP (Tank Infantry Phone), telefon do komunikacji z piechotą, jest jednym z kilku elementów które stały się wyposażeniem montowanym standardowo na czołgach.
– RTS (Remote Thermal Sight), celownik termowizyjny dla CWS i wkm M2HB dowódcy, stał się standardowym wyposażeniem, montowane tylko na M1A1.
– LAGS/TAGS (Loaders Armored Gun Shield/Transparent Armored Gun Shield), osłony balistyczne zamontowane przy włazach dowódcy i ładowniczego.
– LTWS (Loaders Thermal Weapon Sight), celownik termowizyjny dla karabinu maszynowego obsługiwanego przez ładowniczego. – DVE (Drivers Vision Enhancer), dodatkowa kamera dla kierowcy.
Wczesny wariant M1A1SA z zestawem TUSK-1, dobrze widoczny dodatkowy pancerz dna kadłuba/Źródło: http://www.gunmasters.com/ABRAMS-CSAMM.htm
M1A2SEP z zamontowanym zestawem TUSK-2, dobrze widoczne zamocowane na burtach wieży kasety wybuchowego pancerza reaktywnego M32 ARAT-2 (1), te same kasety zamocowano także na kasetach M19 ARAT-1 chroniących burty kadłuba, warto zauważyć także osłony (2) kaset pancerza reaktywnego na fartuchach bocznych, chroniące je przed uszkodzeniem w wyniku uderzenia w jakąś przeszkodę terenową/Źródło: http://pl.scribd.com/doc/36053193/TB-9-2350-264-12-P-1-M1A1-Abrams-Tank-Urban-Survivability-Kit-TUSK
– M32 ARAT-2 (Abrams Reactive Armor Tiles ? 2), dodatkowe elementy osłony dynamicznej, montowane na kasetach M19 w wypadku kadłuba, oraz jako samodzielne elementy na burtach wieży.
– DRVC (Driver Rear View Camera), kamera do obserwacji tylnej półsfery pojazdu, stała się standardowym wyposażeniem czołgów M1A2SEPv2 aczkolwiek początkowo nie była montowana na wszystkich czołgach, nawet w ramach zestawu TUSK-2.
Instrukcja obsługi zestawu TUSK (Tank Urban Survivability Kit) dla czołgów M1A1/M1A2 Abrams.
W przyszłości miał wejść do służby także zestaw TUSK-3, jednak nie są znane bardziej szczegółowe informacje na temat tego jakimi elementami zestaw miał się charakteryzować. Pierwotne informacje mówią o nowych siedzeniach zabezpieczających także członków załogi znajdujących się w wieży a także o instalacji aktywnego systemu obrony pojazdu.
