Powstańcy wielkopolscy. Źródło: Wikimedia Commons/domena publiczna

Dali nam przykład Wielkopolanie

27 grudnia przypada rocznica rozpoczęcia powstania wielkopolskiego, w wyniku którego Wielkopolska znalazła się w granicach odrodzonej Polski. Powstanie, mimo że zakończone sukcesem i realizacją swojego celu, bardzo niesłusznie znalazło się na marginesie pamięci Polaków. Aby tę sytuację odmienić, niezbędne jest nie tylko poznanie przebiegu i skutków wydarzeń sprzed prawie 100 lat, ale również refleksja nad tym, jaką wartość posiada powstanie wielkopolskie współcześnie.

26 grudnia 1918 do Poznania przybył światowej sławy kompozytor i rzecznik sprawy polskiej – Ignacy Jan Paderewski. Strona niemiecka bezskutecznie próbowała nie dopuścić do tej wizyty. Paderewski, entuzjastycznie witany przez Poznaniaków, udał się do hotelu Bazar, gdzie wygłosił przemówienie. Reakcją Niemców na tę sytuację, był zorganizowany następnego dnia przemarsz około 200 żołnierzy, którzy dopuszczali się licznych prowokacji (m.in. zrywania polskich flag). Zaatakowali również hotel Bazar, w którym rezydował Paderewski. Spotkało się to z mobilizacją polskich organizacji paramilitarnych, a około godziny 17 padły pierwsze strzały. Tak rozpoczęło powstanie wielkopolskie, które trwało 52 dni. Rozprzestrzeniło się ono szybko z Poznania na całą dzielnicę. Do połowy stycznia 1919 Polakom udało się wyzwolić większość Wielkopolski, a następnie wstrzymać kontrofensywę niemiecką. Na mocy rozejmu zawartego 16 lutego , a następnie traktatu wersalskiego Wielkopolska stała się częścią niepodległego państwa polskiego.

Mówiąc o powstaniu wielkopolskim należy podkreślić, że walka zbrojna była kontynuacją i zwieńczeniem pracy niepodległościowej kilku pokoleń Wielkopolan skoncentrowanej na działalności gospodarczej i oświatowej. Wspomnieć należy tu zasłużonych (a niestety raczej słabo znanych poza Wielkopolską) wybitnych działaczy społecznych i gospodarczych: Karola Marcinkowskiego, Hipolita Cegielskiego czy księdza Piotra Wawrzyniaka.

Znaczenia powstania wielkopolskiego nie należy rozpatrywać tylko i wyłącznie pod kątem historii kształtowania się państwa polskiego po I wojnie światowej, ale również warto zastanowić się jak wielką wartość stanowi ono współcześnie. Czyn niepodległościowy Wielkopolan dowodzi, że Polacy potrafią wygrywać powstania, ale także jest dobrym przykładem skuteczności i samoorganizacji.  Data 27 grudnia powinna zapisać się obok innych dat symbolizujących zwycięskie momenty w naszej historii (tj. 11 listopada czy 15 sierpnia). Świętowanie rocznicy powstania wielkopolskiego może być ?odtrutką? na obecnie dominującą i groźną tendencję, w której Polacy opierają swoją pamięć historyczną wyłącznie na kulcie ofiar czy, co gorsza, na czczeniu tragicznych w skutkach błędnych decyzjach naszych przywódców politycznych i wojskowych (czego najlepszym przykładem jest oczywiście powstanie warszawskie). Nie oznacza to oczywiście, że należy zapomnieć o np. zbrodni katyńskiej czy rzezi wołyńskiej, ponieważ ich ofiary zasługują na pamięć i prawdę. Należy zadbać jednak o zachowanie właściwych proporcji i hierarchii. Pamięć o wielkopolskiej drodze do niepodległości zakończonej zwycięskim powstaniem  jest bardzo budująca i stanowi dobry przykład dla współczesnych Polaków.

Czytaj także:

 

 

Źródło fot.: Wikimedia Commons