Wojna wietnamska, lub też druga wojna indochińska (która de facto rozpoczęła się dopiero w 1956 roku przybyciem wojsk USA na półwysep Indochiński), takimi bowiem słowami określano działania zbrojne toczone na terytorium Indochin w drugiej połowie XX wieku, była jedną z najkrwawszych wojen w historii. Głównymi stronami tego konfliktu były Demokratyczna Republika Wietnamu (wspierana przez komunistyczne kraje), oraz kontrolowane przez to państwo organizacje komunistyczne w Wietnamie Południowym, Laosie i Kambodży. Drugą stroną w teatrze działań była Republika Wietnamu i wspierająca ją międzynarodowa koalicja, w skład której wchodziły Stany Zjednoczone oraz Korea południowa, Tajlandia, Australia, Nowa Zelandia i Filipiny. Eskalacja konfliktu objęła działaniami również Kambodżę i Laos. Amerykańskie naloty bombowe objęły także terytorium Wietnamu Północnego.
?Jednym z najlepszych sposobów zachowania pokoju jest ciągła gotowość do wojny.? Jerzy Waszyngton
W XIX wieku Wietnam został przyłączony do Indochin Francuskich i tym samym stał się częścią kolonialnego imperium Francji. Taki stan trwał aż do 1940 roku, kiedy to Francja uległa III Rzeszy (22 czerwca podpisano akt kapitulacji tego kraju), a państwa Osi (III Rzesza, Włochy, Japonia) przejęły część kolonii francuskich. Japonia podbiła Indochiny (pomocny okazał się rząd Vichy; W 1941 roku udostępnił Japończykom lotniska w Indochinach, wykorzystywane do nalotów wojsk brytyjskich w Birmie i Malezji) i cieszyła się ich posiadaniem przez kolejnych pięć lat, bowiem 6 sierpnia 1945 roku świat stanął w obliczu wstrząsającego zdarzenia. Kilkanaście minut po godzinie ósmej rano, nad Japońskim miastem Hiroszima pojawił się amerykański samolot B-29, bombowiec, który miał na pokładzie bombę atomową. Jej zrzucenie doszczętnie zniszczyło miasto, w jednej chwili pozbawiając życia ponad 78 tysięcy ludzkich istnień, a kolejne 37 tysięcy ciężko raniąc. Na domiar złego 3 dni później sytuacja powtórzyła się nad miastem Nagasaki. Tuż po tych tragicznych zdarzeniach w Wietnamie wybuchło powstanie antyjapońskie, na czele którego stanął Ho Chi Minh (właść. Nguy?n Sinh Cunga lub Nguy?n T?t Th?nh i Nguy?n Ái Qu?c). Jego oddziały w przeciągu dwóch dni wypędziły Japończyków. Jednak Wietnam nadal pozostawał pod strefą wpływów francuskich, o czym Ho Chi Minh doskonale wiedział. Ustalił więc sobie za cel uniezależnienie kraju, drogą negocjacji z francuzami. 6 marca 1946 roku w Paryżu, rząd nowo utworzonej Demokratycznej Republiki Wietnamu i Francji podpisały porozumienie, uznając Wietnam za państwo wolne, z własnym rządem, parlamentem i wojskiem, ale stanowiące część federacji Indochińskiej Unii Francuskiej. Rozbudzone apetyty ludności Wietnamu na wolność i polityka Francji, która de facto nadal miała imperialny charakter wobec Wietnamu powodowały zadrażnienia i agresywną atmosferę. Kolejna wojna wisiała na włosku?
22 listopada 1946 roku przesądził właściwie o wszystkim. Podczas próby wyegzekwowania opłat celnych w porcie Hajfongu ostrzelano załogę francuskiej łodzi patrolowej. W odwecie dowódca francuskiej floty ? admirał d?Argenlieu rozkazał zająć siłą miasto, natomiast odpowiedzią z przeciwnej strony był atak Viet Minh (armii wietnamskiej Ho Chi Minha) 19 grudnia 1946 roku na dwie jednostki francuskie w Hanoi, a dwa dni później wznowiono działania partyzanckie w Kochininie. Wojna stała się faktem.
Zrzut francuskich spadochroniarzy / Źródło: Wikimedia Commons
W maju 1953 francuski generał Henri Navarre przejął dowództwo nad wojskami francuskimi w Wietnamie, opracowana przez niego strategia zdecydowanej walki z Viet Minhem zakładała desant na terytorium wroga i związanie jego głównych sił w rozstrzygającej bitwie. Na miejsce bitwy wyznaczono rejon Dien Bien Phu, leżące 320 km na północny zachód od głównej bazy francuskiej armii w Hanoi. Gen. Navarre liczył na fakt, że pojawienie się umocnionej francuskiej bazy w tym rejonie zahamuje marsz Wietnamczyków na Laos. W ramach Operacji Bóbr pierwszy desant 1800 francuskich spadochroniarzy nastąpił już 20 listopada 1953 roku, rejon został umocniony, szybko zbudowano bazę wojskową z dwoma lotniskami i rozpoczęto oczekiwanie na siły Viet Minhu. 31 stycznia 1954 roku pierwsze patrole francuskie starły się z siłami Ho Chi Minha, w dniach następnych po kolejnych potyczkach patroli wysyłanych we wszystkich kierunkach Francuzi zdali sobie sprawę z oblężenia. 13 marca 1954 roku o godzinie 17:00 artyleria Viet Minh zniszczyła francuską flotę, oraz samoloty stojące na francuskim pasie startowym. Następnie generał Vo Nguyen Giap (dowódca Wietnamskiej Armii Ludowej) przypuścił atak na francuskie umocnienia Beatrice (umocniony przez 3. batalion z 13. półbrygady Legii Cudzoziemskiej), gdzie piechota kompletnie zaskoczyła francuskich obrońców i odniosła nad nimi zwycięstwo. Następnym celem ataku stały się umocnienia Gabrielle (5. batalion z 7. pułku strzelców algierskich), które padły po dwóch dniach ostrzałów artyleryjskich. Po zniszczeniu dwóch najważniejszych umocnień chroniących podejścia do bazy, pozostał już tylko jeden odcinek ? Anne-Marie (którego to punktu bronił 3. batalion Tajów). W chwili ataku część Tajów najzwyczajniej zdezerterowała, co miało ogromny wpływ na morale reszty żołnierzy. 30 i 31 marca żołnierze Viet Minh przypuścili atak na kolejne umocnienia: Dominique, Elianne, Francois i Huguette, lecz tym razem Francuzi zmusili Wietnamczyków do wycofania się, a w rejonie południowym utrzymali pozycje wokół Isabelle. W kwietniu po reorganizacji obu armii generał Giap zmienił taktykę i ze zmasowanych ataków przeszedł do powolnego, ale systematycznego wdzierania się na teren Francuzów, konstruował też rozbudowaną sieć okopów wokół pozycji francuskich. Francuzi próbowali nalotów na pozycje partyzanckie, ale bez większych rezultatów. Gwoździem do trumny francuzów okazał się wilgotny, monsunowy klimat, który przyniósł ze sobą obfite opady, efektem czego francuskie pozycje zostały najzwyczajniej w świecie zalane. 7 maja po ponownym ataku padła następna część bronionych przez Francuzów pozycji, a o 17:30 partyzanci wkroczyli do bunkra dowodzenia. Wojska francuskie poddały się, komuniści z Viet Minh wzięli do niewoli ok 10,5 tys. żołnierzy francuskich. Wśród nich, 3290 zostało później zwolnionych stronie francuskiej. Los 3130 jeńców pochodzenia indochińskiego nie jest dokładnie znany.
Francuskie okopy pod Dien Bien Phu / Źródło: Wikimedia Commons
Bitwa zakończyła etap kolonializmu Francji w Indochinach, oraz doprowadziła do konferencji w Genewie. Uzgodnienia w sprawie Indochin opierały się nie tylko na zawieszeniu broni, ale także na podziale kraju. W ten sposób na północy powstało komunistyczne państwo, pod nazwą Demokratyczna Republika Wietnamu, natomiast na południu państwo o charakterze niekomunistycznym ? Republika Wietnamu. 20 lipca 1956 roku zarówno DRW, jak i RW miały przeprowadzić wybory, niestety jednak wietnamski polityk – Ngo Dinh Diem odwołał je, uzasadniając to nieuczciwością w wyborach. Jego zdaniem brak pluralizmu, oraz wolności politycznej, w rządzonej przez komunistów części państwa mijał się z uczciwie przeprowadzonymi wyborami.
Od połowy lat pięćdziesiątych Ho Chi Minh, przywódca wietnamskich komunistów i prezydent Demokratycznej Republiki Wietnamu zaczął organizować w Wietnamie południowym partyzantkę, której działania były wymierzone przeciwko rządowi Diema; ich zadaniem była destabilizacja sytuacji w prozachodniej części Wietnamu. Partyzanci nazywani byli Viet Nam Cong San, lub Vietcong. Partyzanci z Vietcongu cieszyli się poparciem części ludności, niezbędnym do prowadzenia wojny partyzanckiej. Pomimo to, w czasie II wojny w Indochinach przeciwko wojskom amerykańskim i południowowietnamskim dopuścili się licznych zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości. W latach 1957-1975 partyzanci i armia DRW zamordowali ponad 36,5 tysiąca wietnamskich cywili, a ok 58,4 tys. porwali. W samym 1969 dochodziło do 250 porwań cywilnych tygodniowo. W 1970 komuniści zamordowali ok 25 000 cywili. Inne zbrodnie Vietcongu to torturowanie i mordowanie jeńców wojennych, oraz cywili, grabienie wietnamskich chłopów z żywności i dobytku, masowe gwałcenie wietnamskich kobiet i używanie cywili w charakterze ?żywych tarcz? podczas wojny.
Oddziały Vietcongu w Hanoi (1954 r. ) / Źródło: Wikimedia Commons
Członkowie Vietcongu byli szkoleni w Hanoi. O uzbrojenie dbał sam Ho Chi Minh, dostarczając swym partyzanckim ugrupowaniom komunistycznym takie narzędzia zagłady jak legendarny AK-47 (od 1949 roku aż do dziś uważany za najlepszy i najbardziej niezawodny karabin szturmowy na świecie), którego konstrukcja została wykorzystana do stworzenia chińskiej kopii ? Chicom Type-56, Simonov SKS ? karabin z zamkiem ryglowym, wyposażony w magazynek o pojemności 10 pocisków 7,62 mm; karabin maszynowy RPD, chińskie kopie Vickersów, czy też do dziś używany (najczęściej przez partyzantkę w działaniach asymetrycznych na bliskim wschodzie) granatnik przeciwpancerny RPG-7, którego działanie opierało się na prostej zasadzie: do wyrzutni należało włożyć stożkowy pocisk ze statecznikami, które zapewniały rotującej rakiecie stabilność i dużą celność. Po naciśnięciu spustu mechanizm wystrzeliwujący nadawał granatowi prędkość początkową ok 117 m/s, potężny strumień energii powodował z kolei odpalenie silnika rakietowego i pocisk przyspieszał do prędkości ok 294 m/s. Jedyną wadą tej broni była smuga dymu, jaką zostawiał za sobą pocisk, która zdradzała pozycję strzelca, nie mniej jednak kilka lat później amerykańskiemu wojsku (zwłaszcza pilotom śmigłowców) RPG-7 dało się we znaki. Jak widać uzbrojenie Vietcongu było w dużej mierze pochodzenia radzieckiego lub kopią fabrycznych modeli, rzeczywiście produkowanych w ZSRR.
W 1957 roku Vietcong przeprowadził zbrojne powstanie w Wietnamie południowym, którego cele zostały ujawnione dopiero w 1960 roku, kiedy powstał Narodowy Front Wyzwolenia Wietnamu Południowego. Głównym jego hasłem było zjednoczenie kraju pod rządami komunistycznymi.
Przeczytaj pozostałe artykuły z serii „Wojna w Wietnamie”: 1. Dien Bien Phu ? początek wojny w Wietnamie 2. Wietnamski atak na obóz Zielonych Beretów w Plei Me 3. Bitwa w dolinie Ia Drang 4. Operacja Attleboro ? ?Search & Destroy? w Wietnamie 5. Oblężenie Khe Sanh 6. Ofensywa Tet ? ostatni etap wojny w Wietnamie
1. Dien Bien Phu ? początek wojny w Wietnamie
2. Wietnamski atak na obóz Zielonych Beretów w Plei Me
3. Bitwa w dolinie Ia Drang
4. Operacja Attleboro ? ?Search & Destroy? w Wietnamie
5. Oblężenie Khe Sanh
6. Ofensywa Tet ? ostatni etap wojny w Wietnamie
