Generał Tadeusz Kossakowski – zapomniany cichociemny

27 stycznia 1888 roku w Kiszyniowie urodził się Tadeusz Kossakowski. Inżynier, późniejszy generał dywizji Wojska Polskiego, a także cichociemny. Żołnierz, który brał udział w trzech wojnach: I wojnie światowej, wojnie polsko – bolszewickiej oraz II wojnie światowej. 

Po ukończeniu szkoły w Chersoniu wraz z rodziną przeniósł się do Lwowa, gdzie ukończył studia na Wydziale Budowy Maszyn Politechniki Lwowskiej. W 1909 r. Kossakowski wstąpił w szeregi Związku Walki Czynnej, a niebawem także do Związku Strzeleckiego. Po ukończeniu kursu oficerskiego ?Strzelca? otrzymał z rąk Józefa Piłsudskiego ? elitarną odznakę oficerską, tzw. Parasol.

W 1914 r., jako poddany rosyjski został powołany do armii i oddelegowany do szkoły oficerskiej w Czuhujiwie. We wrześniu 1915 r. uzyskał stopień chorążego carskiej armii, po czym skierowano go na front. W lutym 1917 r. jako podporucznik uzyskał przeniesienie do wojsk inżynieryjnych. Wrzesień tego samego roku przyniósł mu możliwość oddelegowania do oddziałów polskich ? otrzymał przydział w I Korpusie Polskim gen. J. Dowbor-Muśnickiego. Od maja 1918 r. działał w Polskiej Organizacji Wojskowej.

W listopadzie 1918 roku wstąpił do odtwarzającego się Wojska Polskiego, gdzie pełnił służbę w 1. Pułku Telegraficznym, następnie zaś był komendantem oddziału wywiadowczego w Łodzi. W czasie wojny polsko ? bolszewickiej Tadeusz Kossakowski pełnił służbę w 2. Batalionie Saperów, po zakończeniu działań wojennych służył w batalionie maszynowym w Warszawie(1921-1924). Następnym etapem jego służby było dowodzenie 2. Pułkiem Saperów w Puławach. W czerwcu 1919 r.  w ramach weryfikacji, otrzymał awans na stopień podpułkownika.

W kwietniu 1927 r. powołany został na stanowisko szefa Departamentu Zaopatrzenia Inżynierii Ministerstwa Spraw Wojskowych. Rok 1928 przyniósł Kossakowskiemu awans na stopień pułkownika.

Od września 1930 r. pełnił obowiązki dowódcy Departamentu Broni Pancernej. Był jednym ze zwolenników motoryzacji sił zbrojnych RP. Jego zdaniem nowoczesna armia, aby móc prowadzić działania zbrojne na szeroką skalę musi być wyposażona w znaczną ilość środków motorowych i broni pancernej. Za jego kadencji wdrożono do masowej produkcji tankietki TK i TKS, zakupiono Czołgi Vickers E oraz opracowano własny czołg 7 TP. Rozpoczęto również produkcję licencjonowanych samochodów ?Fiat? i ?Saurer?.

26 marca 1936 r. ustąpił ze stanowiska dowódcy Broni Pancernych, po czym objął stanowisko dowódcy saperów Ministerstwa Spraw Wojskowych. Na nowym stanowisku również przejawiał inicjatywy związane z modernizacją wojsk saperskich (szereg ćwiczeń i manewrów podnoszących stan wojska, starania o zakup sprzętu dla wojsk inżynieryjnych) był także zwolennikiem rozbudowy fortyfikacji na Górnym Śląsku. 19 marca 1939 r. Kossakowski otrzymał awans na stopień generała brygady.

Liczne awanse, zawdzięczał Kossakowski swojej osobowości. Na każdym etapie kariery dał poznać się jako osoba niezwykle ambitna, będąca dobrym organizatorem charakteryzującym się wysokimi kwalifikacjami. Był to także dowódca troszczący się o swoich podwładnych jak również o dobre stosunki z administracją i lokalnymi społecznościami. Pracowitość, uczciwość, wysokie oceny z inspekcji oraz predyspozycje dowódcze sprawiły, iż awansował na wyższe stanowiska w siłach zbrojnych.

W czasie kampanii wrześniowej brał udział w przygotowaniach obrony Warszawy. Po klęsce wrześniowej ewakuując się przez Rumunię dostał się do Francji, gdzie objął stanowisko dowódcy saperów w sztabie gen. Sikorskiego. Po klęsce Francji wraz z większością PSZ został ewakuowany do Wielkiej Brytanii. Zajmował tam szereg stanowisk m.in. zastępcy dowódcy 1.Brygady Strzelców ds. motoryzacji, zastępcy dowódcy I Korpusu Polskiego ds. motoryzacji, dowódcy saperów korpusu. Po przeniesieniu na Bliski Wschód zajmował stanowiska zastępcy dowódcy II Korpusu ds. motoryzacji, a także dowódcy broni pancernej, motorowej i służby elektromechanicznej Armii Polskiej na Wschodzie.

Generał Tadeusz Kossakowski/ Źródło: Wikimedia

Generał Tadeusz Kossakowski/ Źródło: Wikimedia

Od grudnia 1943 r. przeniesiony został do dyspozycji Naczelnego Wodza. W 1944 r. wyraził chęć walki w okupowanym kraju. Po uzyskaniu zgody gen. Sosnkowskiego, skierowano na szkolenie do Włoch. Po przygotowaniu na kursie cichociemnych, został w nocy z 29 na 30 maja 1944 przerzucony do kraju w ramach operacji ?Wildhorn II? ? ?Most II?. Lądowanie nastąpiło na lądowisku ?Motyl? 18 km na północny zachód od Tarnowa koło wsi Wał Ruda. Warto zaznaczyć, iż w chwili przelotu Kossakowski stał się najstarszym z ?cichociemnych? przerzuconych do kraju ? miał 56 lat, ponadto 30 maja w chwili przelotu uzyskał stopień generała dywizji stając się również najwyższym stopniem cichociemnym przerzuconym do kraju. W celach konspiracyjnych Generał przyjmuje pseudonim ?Krystynek?.

Kossakowski otrzymał przydział do Wydziału Broni Szybkich Komendy Głównej AK, jednak do wybuchu powstania warszawskiego nie otrzymał stanowiska. W pierwszych dniach sierpnia doszło więc do dziwnej sytuacji ? oficer równorzędny stopniem wojskowym komendantowi AK gen. dyw. Tadeuszowi Komorowskiemu nie posiadał przydziału służbowego!  W pierwszych dniach sierpnia ?Krystynek? budował więc barykadę na ulicy Kruczej, a następnie walczył jako zwykły strzelec w drużynie szturmowej pod dowództwem podchorążego ?Blizny? w Śródmieściu Południowym. Dopiero w drugiej połowie sierpnia 1944 r. otrzymał stanowisko odpowiednie dla jego kwalifikacji i posiadanego stopnia ? został kierownikiem produkcji uzbrojenia i materiałów wybuchowych w KG AK. We wrześniu został dowódcą Legii Oficerskiej. Po kapitulacji Warszawy przebywał w niewoli niemieckiej w kilku oflagach.

Po wyzwoleniu generał Kossakowski zgłosił się do PSZ na zachodzie i powrócił do Londynu. Należał jednak do grupy oficerów PSZ, którzy postanowili powrócić do kraju. Po powrocie do ojczyzny pracował w biurach projektowych. Dopiero w 1961 r. otrzymał świadczenie socjalne pozwalające na w miarę dostatnie warunki życia.

Generał dywizji Tadeusz Kossakowski zmarł 24 listopada 1965 roku. Pochowany został na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.

Absolwent historii na Uniwersytecie Marii-Curie Skłodowskiej w Lublinie. Interesuje się historią wojskowości XIX i XX wieku oraz dziejami Rosji. Był członkiem koła historyków krajów Europy Wschodniej.