Wśród osób uważanych za twórców odrodzonej po I wojnie światowej Polski znajdują się m.in. Józef Piłsudski, Roman Dmowski, Ignacy Jan Paderewski czy generał Józef Haller. Lista ta nie powinna być zamknięta, ponieważ powstanie niepodległego państwa polskiego było wynikiem działań wielu osób. Z całą pewnością w tym gronie powinien znaleźć się pierwszy dowódca powstania wielkopolskiego Stanisław Taczak.
Stanisław Taczak urodził się 8 kwietnia 1874 w Mieszkowie w Wielkopolsce pod zaborem pruskim. Po zdaniu matury studiował w Akademii Górniczej we Freibergu. W 1897 uzyskał dyplom inżyniera. W latach 1898-1899 odbywa służbę wojskową w armii niemieckiej, po czym zostaje przeniesiony do rezerwy. Po wybuchu I wojny światowej został powołany do służby wojskowej. W latach 1917-1918 był oficerem w Inspekcji Wyszkolenia Polskiej Siły Zbrojnej. W listopadzie 1918 jako pierwszy oficer pochodzący z armii niemieckiej zgłosił się do służby w Wojsku Polskim i otrzymał przydział do Oddziału VII Sztabu Generalnego.
27 grudnia 1918 dość spontanicznie wybuchło powstanie wielkopolskie (jako reakcja na prowokacje niemieckie podczas wizyty Ignacego Paderewskiego). Atutem powstańców był efekt zaskoczenia, ale brakowało właściwej organizacji, dowództwa i kadry oficerskiej. 28 grudnia 1918 Komisariat Naczelnej Rady Ludowej powierzył Taczakowi (wówczas w stopniu kapitana) tymczasowe dowództwo nad powstaniem. Utworzone zostaje Dowództwo Główne, któremu podporządkowano polskie organizacje paramilitarne (tj. Służba Straży i Bezpieczeństwa czy Straż Ludowa). 16 stycznia 1919 przekazał dowództwo nad powstaniem generałowi Józefowi Dowbor-Muśnickiemu. Zasługą Stanisław Taczaka (wtedy już w stopniu majora) było uporządkowanie sił powstańczych i stworzenie struktur dowódczych. Następnie pełnił niższe funkcje: II kwatermistrza oraz zastępcy szefa sztabu Dowództwa Głównego.
W następnych latach Taczak pełnił liczne funkcje dowódcze i sztabowe (był m.in. dowódcą 34. Brygady Piechoty podczas wojny polsko-bolszewickiej, dowódcą 17 Wielkopolskiej Dywizji Piechoty w latach 1921-1928, dowódcą Okręgu Korpusu nr 2 w Lublinie w latach 1928-1930). W 1924 otrzymał awans na stopień generała brygady. W 1930 generał zakończył służbę wojskową. Angażował się w działalność organizacji kombatanckich. Po wybuchu II wojny światowej zamierzał zgłosić się do dowództwa Armii ?Poznań?. 9 września 1939 dostał się do niewoli niemieckiej przebywając przez cały okres wojny w oflagach. W 1945 został uwolniony. Dwa lata później wrócił do kraju.
Generał brygady Stanisław Taczak zmarł 2 marca 1960 w Malborku, gdzie został pochowany. W 1988 jego szczątki zostały przeniesione na Cmentarz Zasłużonych Wielkopolan w Poznaniu.
Źródło fot.: Narodowe Archiwum Cyfrowe
