Napisana przez Götza Aly’ego książka „Państwo Hitlera” reklamowana jest przez polskiego wydawcę, Oficynę Wydawniczą Finna, poprzez cytat jednego z recenzentów: „sensacyjne, nowe ujęcie okresu narodowego socjalizmu”. Stwierdzenie to wydaje się prawdziwe – rzadko mamy do czynienia z pozycjami , opisującymi III Rzeszę z tej strony, z której robi to autor.
Sam tytuł książki może być nieco mylący, sugeruje bowiem, iż w tekście znajdziemy historię III Rzeszy. W rzeczywistości nie ma tam mowy o polityce zagranicznej, rozwoju sił zbrojnych, kampaniach wojennych, czy wreszcie o zbrodniach popełnionych na ludności przez reżim Adolfa Hitlera – tym wszystkim, na temat czego powstała już ogromna liczba naukowych i popularnonaukowych książek.
Götz Aly opisuje natomiast politykę gospodarczą prowadzoną przez III Rzeszę. Odpowiada przy tym na pytanie, w jaki sposób udało się utrzymać morale ludności na wysokim poziomie do samego końca wojny, mimo konieczności ponoszenia ogromnych kosztów prowadzenia działań zbrojnych. Stało to bowiem w sprzeczności z wydarzeniami z 1918 roku, kiedy pogarszająca się sytuacja ekonomiczna ludności doprowadziła do rewolucji i obalenia dynastii Hohenzollernów.
Autor ukazuje, jak udało się utrzymać, a nawet zwiększyć w czasie wojny zasobność przeciętnego obywatela Rzeszy, doprowadzając do finansowej ruiny „wrogów narodu”, jak i całe gospodarki podbitych krajów. Używa przy tym licznych przykładów, które ukazują działania władz niemieckich w czasie II Wojny Światowej z rzadko spotykanej perspektywy – szeroko zakrojonego rabunku, prowadzonego na wszystkich możliwych szczeblach – od specjalistów z zakresu bankowości, obniżających waluty okupowanych państw do granic możliwości, po zwykłych żołnierzy, przysyłających do domu ogromne ilości zakupionego za bezcen towaru. Zwrócona jest przy tym uwaga na to, że polityka ta, przypominająca niekiedy działania zorganizowanych grup przestępczych, prowadzona była jednocześnie w sposób, który nie powodował większej wrogości do władz okupacyjnych – nigdy poszkodowanymi nie były konkretne osoby, zawsze cierpiała „całość” lokalnej ekonomii.
Książka podzielona jest na cztery rozdziały (każdy zawiera kilka podrozdziałów), około 80 stron zajmują przypisy oraz dodatki: objaśnienia skrótów oraz kursy przeliczeniowe walut, przydatne zwłaszcza dla najbardziej dociekliwych czytelników. Całości dopełniają ilustracje: kilkanaście zdjęć oraz grafik dotyczących gospodarki i finansów Rzeszy.
Komu można polecić „Państwo Hitlera”? Osoby zainteresowane gospodarką III Rzeszy powinny być z książki jak najbardziej zadowolone. Również ci, którzy chcieliby rozszerzyć swoją wiedzę na dotyczącą II Wojny Światowej, podchodząc do tematu z rzadko spotykanego punktu widzenia, mogą po nią sięgnąć. Warto dodać, że podczas lektury może przydać się pewna wiedza z zakresu zasad rządzących ekonomią – nie jest ona wprawdzie konieczna, ale pomaga w pełnym zrozumieniu działań prowadzonych przez niemieckich finansistów, co jednocześnie przekłada się na przyjemność z czytania. Autor pisze językiem bardzo przyjemnym, pochwalić też należy, w większości przypadków, tłumacza. Dlatego, choć tematyka na pierwszy rzut oka może wydawać się niezbyt ciekawa, po zagłębieniu się w pierwsze rozdziały, całość zaczyna wydawać się fascynująca. Dotyczy bowiem spraw mających decydujący wpływ na przebieg wojny, a jednocześnie właściwie nieznanych.
Podsumowując, „Państwo Hitlera” to książka, którą należy ocenić zdecydowanie pozytywnie. Götz Aly dysponuje ogromną wiedzą. Patrząc na ilość wykorzystanych źródeł, należy docenić, jak wielką pracę włożył w pozycję, która istotnie wnosi wiele nowego do poruszanego tematu. Z drugiej strony, co oczywiście nie jest winą autora, ze względu na specyfikę omawianych zagadnień, nie jest to książka dla każdego – nie należy raczej zaczynać od niej przygody z historią III Rzeszy.
