Jak podają izraelskie i tureckie media, rządy obu państw osiągnęły porozumienie w sprawie normalizacji stosunków ? długo oczekiwane porozumienie zostało ogłoszone w niedzielę, sześć lat po izraelskim nalocie, w którym zginęło 10 tureckich aktywistów w momencie, gdy flotylla składająca się sześciu okrętów starała się przełamać blokadę Strefy Gazy.
Stany Zjednoczone od dawna zachęcały do tego, aby oba kraje uregulowały stosunki i doprowadziły do rozstrzygnięcia sporu. Również obie strony w ciągu ostatnich miesięcy naciskały na szybkie zakończenie rozmów, szukając w porozumieniu głębokich korzyści ? Izrael zyskałby potencjalnego klienta na eksport gazu, a Turcja zyskałaby na przywróceniu jej regionalnego znaczenia. Jak podaje turecki Hurriyet, w niedzielę, w dniu 26 czerwca 2016 roku, w Rzymie spotkali się przedstawiciele obu państw, Feridun Sinirlioglu (podsekretarz tureckiego MSZ) oraz Joseph Ciechanover (przedstawiciel Izraela) w celu omówienia pojednawczego porozumienia.
Izrael i Turcja. Źródło: Opracowanie własne.
Według Al Jazeera turecko-izraelskie porozumienie w sprawie normalizacji stosunków będzie wymagało od władz Izraela przeproszenia za mający miejsce w 2010 roku, atak przeprowadzony przez komandosów ze słynnej jednostki Shayetet 13, w którym śmierć poniosło 10 obywateli tureckich, rekompensaty finansowej dla rodzin ofiar oraz złagodzenia blokady nałożonej przezeń na terytorium Strefy Gazy.
Z informacji udostępnionych przez tajemniczego izraelskiego informatora z kręgów rządowych agencji AFP wynika, że umowa obu państw została sfinalizowana, ale szczegóły nie zostaną ogłoszone oficjalnie do poniedziałku. Taką informację zdaje się potwierdzać sam fakt, iż premier Turcji, Binali Yildirim podejmie sprawę pojednania z Izraelem podczas konferencji prasowej w Ankarze w poniedziałek ? taką informację przedstawił turecki Hurriyet, powołując się na biuro tureckiego premiera.
Dwa z trzech warunków normalizacji stosunków turecko-izraelskich ? przeprosiny oraz rekompensata dla rodzin ofiar ? w dużej mierze spełnione wcześniej. Pozostał więc tylko trzeci postulat, czyli podniesienie blokady kontrolowanego przez Hamas rejonu w Strefie Gazy. Pojawiające się w ostatnich dniach informacje zdają się wskazywać, że w tej sprawie zapadł kompromis.
W ramach ustalonych warunków Izrael ma zezwolić na realizację projektu budowy szpitala w Strefie Gazy, oraz budowę nowej elektrowni i instalacji odsalania wody pitnej. Turecka pomoc dla Strefy Gazy byłaby przekazywana do międzynarodowego izraelskiego portu morskiego położonego w mieście Aszdod, skąd byłaby ona wysyłana bezpośrednio do palestyńskiej enklawy. Turcja wielokrotnie naciskała na to by, zakończenie sporu w sprawie ataku na flotyllę, zawierało w sobie koniec izraelskich ograniczeń handlu ze Strefą Gazy ? jednakże taki postulat nie zostanie zrealizowany ze względu na odrzucenie przez Izrael tzw. nieograniczonego dostępu do Strefy Gazy.
W kwestii odszkodowań dla rodzin ofiar Izrael zobowiązał się do przeznaczenia około 20 mln USD na potrzeby funduszu odszkodowawczego. Z kolei jak informuje izraelska gazeta Haaretz, Turcja zobowiązała się do powstrzymywania działań Hamasu [prowadzonych z terytorium Turcji] wymierzonych w Izrael ? pomimo tego Hamas nadal mógłby korzystać z Turcji jako drogi do prowadzenia rozmów dyplomatycznych. Netanyahu, pełniący funkcję premiera Izraela, znajduje się obecnie pod wielką presją społeczną ? ludzie oczekują, że nie zgodzi się na porozumienie, jeśli nie zmusi ono Hamasu do wydania czterech zagonionych Izraelczyków, w tym szczątków dwóch żołnierzy oraz dwóch cywili, którzy jak twierdzi Izrael, mogą być przetrzymywani żywi przez Hamas w Strefie Gazy.
