Kooperacja w zakupie samolotów MRTT

Plany Modernizacji Technicznej Sił Zbrojnych RP zakładają nie tylko modernizację już posiadanego sprzętu i wyposażenia, ale także zakup nowego. W przypadku Sił Powietrznych planuje się zakupy zwiększające nie tylko ich możliwości operacyjne, ale również pozwalające na wsparcie sojuszniczych działań ekspedycyjnych. Doskonałym wyborem wraz w kooperacji z kilkoma krajami europejskimi mógłby być produkt Airbus Defence w postaci samolotu A330 MRTT.

Czym jest samolot MRTT?

Samolot Transportowo-Tankujący, w skrócie MRTT (Multi-Role Transport-Tanker), to maszyna posiadająca możliwość zarówno transportu ładunków, ludzi jak i uzupełniania paliwa innym samolotom. Zwykle maszyna tej klasy posiada możliwość instalowania różnych modułów w kadłubie, co umożliwia spełnianie różnych wymagań klientów.
Maszyny MRTT albo są zaprojektowane do tego typu zadań od podstaw albo powstają z przerobienia maszyn cywilnych. Maszynami należącymi do pierwszej kategorii jest oblatany na przełomie tysiącleci Airbus Defence z A330MRTT. Drugą należącą do tej kategorii jest produkt firmy Boeing w postaci oblatanego w grudniu 2014 KC-46A Pegasus. Do drugiej kategorii należy produkt izraelskiego koncernu IAI (ang. Israel Airspace Industries) w postaci przebudowanego Boeinga 767.

Airbus Defence A330 MRTT

A330 MRTT jest wojskową odmianą samolotu komunikacyjnego A330-200ER. Podstawowe dane taktyczno techniczne tej maszyny są następujące: długość 58.8 metra, wysokość 17.4 m, rozpiętość 60.3 m. Powierzchnia nośna to 362 m2. Maksymalna masa startowa wynosi 233 tony. Maksymalny zasięg wynosi niemal 15 tysięcy kilometrów z prędkością 8,86 Macha. Pułap operacyjny sięga 13 tysięcy metrów. Załoga składa się z trzech osób: dwóch pilotów i operatora tankowania. Maszynę mogą napędzać dwa silniki w zależności od wymagań klienta: Rolls-Royce Trent 772B, General Electric CF6-80E1A4 albo Pratt & Whitney PW 4170. Każdy o ciągu 320 kN.
W konfiguracji samolotu tankowania powietrznego A330 MRTT przenosi 111 ton paliwa dzięki wykorzystaniu elementów kadłuba samolotu pasażerskiego. Co ważniejsze jest w stanie to robić bez dodatkowego zbiornika paliwa, a co za tym idzie bez redukcji zabieranego ładunku czy liczby pasażerów.
Do uzupełniania paliwa w locie samolotów takich jak F/A-16 czy F/A-35 A330 może wykorzystać opracowany przez Airbus Military Aerial Refuelling Boom System (ARBS). Jest to sztywny boom zamontowany do tylnej części maszyny. Do uzupełniania paliwa innym samolotom z sondami paliwowymi w rodzaju Eurofighter Typhoon albo Tornado używa się dwóch zamontowanych pod skrzydłami zasobników z giętkimi przewodami Cobham 905E. Z kolei do tankowania dużych maszyn takich jak A400M czy C295 używa się podkadłubowego węża 805E Fuselage Refuelling Unit (FRU). W minutę maszyna może przepompować ponad 4600 litrów. W kokpicie zamontowano konsolę kontrolną obsługującą boom paliwowy, która zapewnia możliwość pracy zarówno w dzień jak i w nocy, a także przy słabej widoczności.
Maszyna operując 1600 kilometrów od bazy jest w stanie przez 4,5 godziny zapewnić innym maszynom do 50 ton paliwa. Jeśli zaś zapotrzebowanie na paliwo wynosi 60 ton maszyna operuje 930 km w oddaleniu od bazy pozostając na stanowisku przez pięć. Prędkość tankowania to od 300 do 600 kilometrów na godzinę.
Jako samolot transportowy może zabierać maksymalnie do 300 żołnierzy lub ładunek na paletach do 45 ton (typy palet to LD1, LD3 i LD6, a także standardowe palety NATO 463-L o wymiarach 88×108 cali). Jako maszyna ewakuacji medycznej mieści 130 noszy dla rannych. Dzięki odpowiednim modułom A330 MRTT może służyć także do transportu VIP-ów. Jednak można stosować dowolne konfiguracje odnoście typu i liczby zabieranego ładunku, a także wyposażenia.
Jak dotąd na zakup Airbusa A330 MRTT zdecydowało się kilka krajów: Arabia Saudyjska (6), Australia (5), Francja (12), Singapur (6), Wielka Brytania (14), Zjednoczona Emiraty Arabskie (3). Kolejnymi państwami, które mogą zostać następnymi użytkownikami: Hiszpania, Indie i Katar.

Kooperacja

Jednak z uwagi na koszty od jakiegoś czasu trwały trzystronne rozmowy pomiędzy Polską, Norwegią i Holandią na temat wspólnego zakupienia i użytkowania czterech maszyn Airbus Defence A330 MRTT. Według tej samej informacji EDA (European Defense Agency) do projektu mogą zostać zaproszone inne państwa Unii.
Według planów wstępna gotowość operacyjna ma zostać osiągnięta w 2019 roku. To jeden z priorytetów EDA, bo według analiz tylko 25% potrzeb tankowania w powietrzu może obecnie zostać zaspokojona przez kraje Europy.
Jednak decyzja o zakupie maszyn MRTT nie oznacza automatycznie zakupu A-330 MRTT. Wiadomo na razie tyle, że maszyny mają zostać wyposażone w sztywny boom podkadłubowy i dwa montowane pod skrzydłami zasobniki z giętkimi przewodami paliwowymi. Maszyny mają zwiększyć możliwości, których brakuje państwom europejskim takim jak: transport VIPów, ładunków na paletach, ewakuacji medycznej czy tankowania w powietrzu.
Według Holenderskiego MON bazą macierzystą maszyn może stać się Eindhoven, a samego podpisania kontraktu Holendrzy spodziewają się w 2016 roku. Dzięki wspólnemu zakupowi koszty powinny być dużo mniejsze, a jednocześnie Holendrzy zastąpią na służbie stare KC-10. Pozwoli im to na wymianę swoich doświadczeń z sojusznikami.

Bibliografia:
? http://militaryaircraft-airbusds.com/Aircraft/A330MRTT/A330MRTTAbout.aspx, [dostęp: 13-02-2015]
? Maciej Szopa, Tankowiec dla Polski?, [w:] Lotnictwo, 2/2015, str. 64-66.
? Łukasz Pacholski, A330 MRTT ? Eurotankowiec?, [w:] Nowa Technika Wojskowa, 2/2015, str. 76-77.

Student Instytutu Historycznego UW. Interesuję się historią wojskowości oraz techniką wojskową, w szczególności okres od początku II wojny światowej aż do dnia współczesnego.