Czy jest ktoś kto nie słyszał czym jest Mossad? Chyba nie, bo to obecnie jedna z najbardziej liczących się agencji wywiadowczych na świecie. Duża część osób przyznaje, iż izraelski wywiad jest najlepszy, a jego skuteczność jest większa od zachodnich odpowiedników ? amerykańskiego CIA czy brytyjskiego MI6. Z drugiej jednak strony jest to najbardziej skryta i zagadkowa organizacja na świecie.
Zmowę milczenia i tajemniczości nad izraelską agencją wywiadowczą próbują przerwać Michael Bar-Zohar oraz Nissim Mishal, w książce ?Mossad. The great operations? wydanej w Izraelu w 2010 r. Pozycja ta przez ponad siedemdziesiąt tygodni utrzymywała się na liście izraelskich bestsellerów, tym samym pobiła rekordy sprzedaży. Po dużym sukcesie na izraelskim gruncie, Dom wydawniczy REBIS, postanowił przenieść ją na rynek polski, co uczynił na początku listopada 2012 r.
Najpierw odpowiedzmy sobie na pytanie; kim są autorzy książki? Michael Bar-Zohar jest pisarzem, wykładowcą, ale także byłym parlamentarzystą i jednym z najlepszych izraelskich specjalistów od spraw wywiadu. Jest autorem oficjalnych biografii pierwszego premiera Izraela ? Dawida Ben Guriona i obecnego prezydenta ? Szymona Peresa, a także wielu powieści i książek z dziedziny literatury faktu. Wykładał na Uniwersytecie Hajfy i Emory University w Atlancie. Natomiast Nissim Mishal to jedna z najbardziej znanych postaci izraelskiej telewizji. Był reporterem politycznym, korespondentem w Waszyngtonie oraz dyrektorem generalnym izraelskiej telewizji państwowej.
Gdy już znamy krótkie życiorysy autorów przejdźmy do samej treści. Książka ?Mossad. Najważniejsze misje izraelskich tajnych służb? podzielona została przez autorów na dwadzieścia jeden tematycznych rozdziałów. Każdy z tych rozdziałów opowiada nam o najważniejszych i najciekawszych operacjach przeprowadzonych przez Mossad przez ponad sześćdziesięciolecie swojego istnienia. Związku z tym, już na początku możemy stwierdzić, iż po przeczytaniu pracy Bar-Zohara oraz Mishala poznamy największe sukcesy, ale również spektakularne porażki izraelskiego wywiadu.
Książkę zaczynamy od przedstawienia tajnej operacji z 1971 r. której celem była eliminacja dowódców Ludowego Frontu Wyzwolenia Palestyny. Operacją tą dowodził nikt inny jak, młody wówczas, Meir Dagan, czyli przyszły szef izraelskiego wywiadu. To za jego kadencji, w latach 2002-2010, Mossad stał się największą agencją wywiadowczą na świecie i to dzięki jego staraniom (operacji Orchard) irański oraz syryjski program atomowy został opóźniony o blisko 10 lat. Dagan to nie jedyny ramsad, czyli szef Mossadu, który został przedstawiony przez obu autorów. W książce znajdziemy także opisy kadencji największych izraelskich gwiazd, m. in. legendarnego Issera Harela, Amos Manora, Meira Amita i wielu innych.
Jednak Mossad to nie tylko ich sławni dyrektorzy i bezimienni agenci, to przede wszystkim historia wielu głośnych i spektakularnych akcji. Jedną z najgłośniejszych operacji przeprowadzonych przez izraelskich szpiegów było porwanie z Argentyny SS-Obersturmbannführera Karla Adolfa Eichmanna w 1960 r. W książce znajdziemy bardzo dokładny opis przebiegu całej operacji poczynając od momentu ustalenia miejsca ukrywania się niemieckiego zbrodniarza, poprzez planowanie i przebieg całej akcji, kończąc na podsumowaniu Operacji Eichmann. Jednak mało kto wie, że ten spektakularny sukces, poprzez zagrywki polityczne, udaremnił kolejne uprowadzenie ?sławnego? zbrodniarza wojennego ? Josefa Mengele nazywanego Aniołem śmierci. Albowiem podczas trwania operacjiEichmann, Mossad ustalił miejsce pobytu i przygotował się do uprowadzenia dr Mengele, jednak przedwczesne ujawnienie sukcesu pierwszego porwania pozwoliło aby ostrzeżony Anioł Śmierci uciekł do Paragwaju, gdzie ukrywał się aż do śmierci wskutek zawału serca w 1979 r.
W książce znajdziemy również ciekawy polski wątek. Historia Mossadu i Polski krzyżuje się w 1956 r., gdy do sekretarki Edwarda Ochaba pierwszego sekretarza PZPR przychodzi Wiktor Grajewski. Jako jej kochanek pożycza od niej, a następnie zanosi do izraelskiej ambasady w Warszawie, tajny referat Nikity Chruszczowa. Referat ten został wygłoszony na XX Zjeździe Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego w lutym 1956 roku i Chruszczow wymienił i potępił wszystkie zbrodnie popełnione przez Stalina. Dzięki działaniom Mossadu treść tajnego referatu trafiła do amerykańskich gazet przez co wywołała wstrząs w świecie komunistycznym. Natomiast Mossad zyskał uznanie wśród zachodnich partnerów ? CIA oraz MI6.
Jednak recenzja ta nie służy temu, aby przedstawić i skrótowo opisać po kolei każdą akcję przedstawioną w książce. Ma ona przecież zachęcić Czytelnika do zapoznania się samemu z jej treścią. A naprawdę warto, bo oprócz wyżej przedstawionych operacji w książce znajdziemy bardzo ciekawe opisy działań Mossadu, takich jak walka z Czarnym Wrześniem, czy poszukiwania małego chłopca ? Josele Schuchmachera ? porwanego przez ortodoksyjną sektę. Czytając książkę poznamy akcje kiedy po raz pierwszy agenci Mossadu otrzymali licencje na zabijanie, czy nazwisko drugiej osoby straconej na obszarze państwa Izrael (oprócz Eichmanna). Jak już wspomniałem, na początku książka Bar-Zohara oraz Mishala to nie tylko opisy udanych akcji, ale także i sporej ilości porażek, takich jak m. in. fiasko w Ammanie, gdzie celem było zabicie przywódcy biura Politycznego Hamasu Chaleda Maszala ? operacja ta okazała się kompletnym fiaskiem zarówno militarnym jak i politycznym.
Mossad Bar-Zohara oraz Mishala to opis niezwykłej i bogatej historii izraelskiego wywiadu. Opiera się ona na wielu rozmaitych źródłach, książkach, dokumentach, artykułach prasowych i wywiadach. Ze względu na tajność pewnych danych kluczowym elementem w powstaniu pracy były wywiady przeprowadzone z uczestnikami akcji, świadkami, ale także z wieloma głównymi członkami świata wywiadu. O profesjonalizmie autorów świadczy fakt, iż pełna bibliografia książki liczy aż 30 stron (!).
Mossad to książka pisana niezwykle luźnym i wciągającym językiem, a w połączeniu z ciekawą tematyką tworzy publikację od której nie można oderwać wzroku. Na potwierdzenie moich słów podam swój przykład. Gdy rano 12 listopada otrzymałem od listonosza paczkę z ciekawości zacząłem przeglądać okładkę, a następnie czytać wstęp i oderwałem się od lektury dopiero po kolejnych krzykach mamy wołającej na obiad i dziwiąc się, że przeczytałem już połowę książki (!). Tłumaczenie wykonane przez małżeństwo Katarzynę i Piotra Chojnackich jest bez zarzutów. Jednak małym, bo praktycznie niezauważalnym minusem książki są drobne literówki, których można było uniknąć, ale jak często (to) powtarzam nie jest to w obecnych publikacjach odosobniony przypadek. Te niewielkie błędy w tekście rekompensuje nam wykonanie techniczne książki czyli twarda okładka, mocowanie kartek w bardzo dobrej jakości ? przez co książka nie uszkodzi się nawet po kilkakrotnej lekturze. Do tego dochodzą kolorowe fotografie, czy indeks pozwalający łatwo wrócić do interesujących nas fragmentów. Reasumując sprawy techniczne, w książceMossad, mamy wszystko to do czego nas przyzwyczaiło w swoich publikacjach wydawnictwo Rebis.
Podsumowując ?Mossad. Najważniejsze misje izraelskich tajnych służb? to porywająca historia jednej z najbardziej liczących się służb wywiadowczych na świecie. Nieznani dotąd bohaterowie, tajemniczy agenci i uwieńczone powodzeniem ?niewykonalne misje? staja przed nami otworem. Polecam tą książkę każdemu Czytelnikowi, który kiedykolwiek w dzieciństwie chciał zostać filmowym Jamesem Bondem.
