O rotmistrzu Jerzym Sosnowskim słyszało niewielu, a jeśli już, były to fragmentaryczne informacje. Dzięki książce Mariana Zacharskiego ?Operacja Reichswehra. Kulisy wywiadu II RP? historia tego wybitnego asa polskiego wywiadu, działającego w Berlinie w latach 20. i 30. XX wieku staje się dostępna szerszemu gronu czytelników.
Publikacja została wydana w Poznaniu w 2013 r. nakładem Wydawnictwa ZYSK I S-KA. Składa się na nią 38 rozdziałów rozmieszczonych na 1215 stronach. Książkę uzupełnia także seria zdjęć i szereg dokumentów zebranych przez autora.
Marian Zacharski jest emerytowanym generałem brygady i funkcjonariuszem wywiadu PRL, który działał w USA od 1975 r. W 1981 r. został aresztowany przez FBI za szpiegostwo i skazany na dożywocie. Cztery lata później na mocy amnestii dokonanej przez prezydenta Reagana wraz z trzema innymi agentami krajów bloku wschodniego został wymieniony na 25 więźniów z krajów demokracji ludowej. W latach 90. był funkcjonariuszem UOP-u. Jest autorem książek takich jak: ?Nazywam się Zacharski. Marian Zacharski. Wbrew regułom?, ?Rosyjska ruletka? czy ?Dama z pieskiem. Kulisy wywiadu II RP?.
W początkowej części książki autor wprowadza czytelnika w zarys stosunków polsko-niemieckich w latach 1914-1922. Sprawnie opisuje tworzenie się młodego państwa polskiego, ukazuje trudności z tym związane oraz tworzenie się struktur polskiego wywiadu. Wnikliwie dostarcza informacji o konferencji genueńskiej z 1922 r. oraz tak istotnym niemiecko-sowieckim traktacie w Rapallo.
Następnie przedstawiona jest nam historia rodziny Jerzego Sosnowskiego, jego werbunku, który w Berlinie funkcjonował jako baron Georg Ritter von Nalecz-Sosnowski, zadania przed nim postawione jako agenta polskiego wywiadu, a także uwiarygodnienie jego legendy dla berlińskiego środowiska arystokracji i wojskowych.
Podczas podróży wraz z rotmistrzem przez kolejne etapy jego działalności w stolicy Niemiec czytelnik zapoznaje się nie tylko z faktami historycznymi, werbunkami prowadzonymi przez polskiego agenta, ale także poznaje świat elity międzywojennego Berlina. Barwne szczegóły, którymi uraczył nas Zacharski sprawiają, że czytelnik może poczuć się jakby był świadkiem przyjęć, rautów i innych rozrywek, którym oddawali się Berlińczycy z wyższych sfer w tamtym czasie.
Zacharski barwnie przedstawia nam sylwetkę rotmistrza. Trafnie pokazuje jakimi cechami charakteryzował się polski agent, co pomogło mu zrobić tak szybką i błyskotliwą ?karierę? w świecie berlińskiej śmietanki. Można powiedzieć, że książkę czyta się jakby pochodziła z działu ?sensacji? a nie historii. Mimo tego, że autor na początku zaznacza jak skończy się misja rotmistrza Sosnowskiego, to wraz z następującymi po sobie rozdziałami rośnie napięcie, a czytelnik zagłębia się coraz bardziej w historię polskiego agenta.
W miarę dalszej lektury czytelnik może nawet identyfikować się z rotmistrzem, przeżywać emocje, którym ulegał. Im bliżej finału książki, już po aresztowaniu przez Niemców i wymianie na niemieckich agentów, tym byłem zniesmaczony postawą polskich oficerów i potraktowaniem Sosnowskiego po powrocie do kraju. Ale o szczegółach czytelnik powinien dowiedzieć się sam i obiektywnie ocenić postać Jerzego Sosnowskiego. Ja to już zrobiłem.
?Operacja Reichswehra. Kulisy wywiadu II RP? jest pozycją, która jest obowiązkową pozycją dla tych, których interesuje się historią rywalizacji polsko-niemieckiej na polu wywiadowczym w XX-leciu międzywojennym. Książka nie jest tylko pochwałą działań polskiej ?dwójki?. Autor z czystym sumieniem opisuje także jej porażki i niekompetencję niektórych oficerów. Stanowi ona znakomity przykład tego jak łatwo czyjaś ciężka i niebezpieczna praca idą na marne tylko przez zawiść i ignorancję przełożonych. Opisuje osobę, którą z czystym sumieniem można zaliczyć do grona wybitnych Polaków i bohaterów narodowych. To jedna z najbardziej wciągających książek jakie przeczytałem do tej pory i na pewno jeszcze niejeden raz do niej wrócę.
Jako ciekawostkę można przytoczyć fakt ukazania postaci rotmistrza Sosnowskiego w serialu ?Pogranicze w ogniu?, gdzie w kilku odcinkach ukazane są jego losy.
