Małgorzata Czerwińska-Buczek ?Pod okupacją i w powstaniu. Wspomnienia konspiracyjne? ? recenzja

Druga po ?Powstańcy ’44. Bohaterowie i świadkowie? książka Małgorzaty Czerwińskiej-Buczek przenosi czytelników po raz kolejny w świat Powstania Warszawskiego, a także całego okresu hitlerowskiej i sowieckiej okupacji Polski. Dla 12 rozmówców-powstańców, jak sami podkreślają, są to czasy w jakich przyszło im żyć tragiczne, ale i piękne. Okres młodości, pierwszych miłości, ale i walki o wolność w wymiarze osobistym, jak i narodowym. Wszystkich rozmówców łączy jedno: bezwarunkowa miłość do Ojczyzny i gotowość do najwyższych wyrzeczeń.

Przez całą okupację ? podobnie jak wszyscy znani mi młodsi i starsi warszawiacy ? czekałem na możliwość walki, na odpłacenie za pięć lat okupacji, której każdy dzień był dowodem na wyjątkowe okrucieństwo Niemców, więcej ? na świadome i zaplanowane bestialstwo, z którego czerpali zadowolenie. Odbierali życie jak popadło, przypadkowym ludziom, dzieciom, młodym i starszym, często przed śmiercią katując. Zwłoki zamordowanych były bezczeszczone. Nie mieli szacunku ani do życia, ano do śmierci podbitych narodów. Pozbawili nas chleba, pracy, kultury, wiedzy? Nie mogli zabrać poczucia godności i wiary, że przyjdzie dzień wyrównania rachunków.

Kazimierz Radwański, fragment z książki, str. 20.

Pomimo swoich niewielkich na pierwszy rzut oka gabarytów, książka liczy niemal 300 stron i jest wypełniona dziesiątkami czarno-białych ilustracji, pochodzących z rodzinnych zbiorów rozmówców. Wydana w miękkiej oprawie i niezbyt ciężka będzie jak znalazł w czasie zimowego wieczoru.

Książka dzieli się na 12 rozdziałów, przeznaczonym dla każdego powstańca oddzielnie. Rozmówcami Małgorzaty Czerwińskiej-Buczek są: Kazimierz Radwański, Janusz Brochwicz-Lewiński, Janina z Jankowskich Mańkowska, Wisława z Samulskich Skłodowska, Eugeniusz Tyrajski, Janina Stefania Stańska, Jadwiga Wysocka, Henryk Wasilewski, Henryk Kietliński, Antoni Chojdyński, Maria Róża Nowotna-Walcowa oraz Urszula Korzeniowska. Część z rozmówców niestety zmarła jeszcze przed zebraniem materiałów do książki, dlatego ? jak podkreśla autorka ? dużo zawdzięcza rodzinie powstańców. I dlatego inicjatywa, aby spisywać wspomnienia bohaterów tamtych dni, w czasie gdy ci powoli umierają, jest godną najwyższego uznania.

Książka rozpoczyna się wstępem, w którym autorka przybliża kulisy jej powstania oraz znaczenie wspomnień powstańczych, streszczając działalność wszystkich dwunastu postaci. Natomiast na początku każdego z rozdziałów Małgorzata Czerwińska-Buczek opowiada o okolicznościach spotkania czy zdobycia kontaktu do rozmówców, pierwsze wrażenia po rozmowie telefonicznej, spotkaniu w cztery oczy? Później głos oddaje tylko i wyłącznie naszym bohaterom.

Każda z opowieści jest inna, lecz wszystkie łączy jedno: okupacja i powstanie. Zgodnie z tytułem, nasi bohaterowie zostali rzuceni w trudy najstraszliwszej z wojen, stając się jej uczestnikami od pierwszych dni Września ’39 po Sierpień ’44, a niekiedy zmagając się również w nowej Polsce, ?ludowej?, która fałszowała i nie doceniała wylanej krwi w czasie okupacji. Opowieści te są nad wyraz osobiste, intymne, często bardzo dołujące. Nie brakuje w niej także pozytywów, czerpania radości z rzeczy małych czy odnajdywania miłości swojego życia, jednak tych pierwszych jest o wiele więcej. Nie będę streszczał poszczególnych biografii, musicie sami po nie sięgnąć, gdyż brakuje słów by pokrótce coś o nich powiedzieć, nie mając na sumieniu faktu, że coś pominąłem.

Książka należy do tych ?potrzebnych?, czytając ją miałem świadomość, że należę do ostatniego pokolenia, które może jeszcze usłyszeć ?żywej? historii z ust jej uczestników. Rozmówcy pomijają w swoich opowieściach spory o słuszność wybuchu samego Powstania, gdyż dla nich był to zryw spontaniczny, uważany za wymierzenie sprawiedliwości wobec okupanta, walkę o godność własną i innych, o wolność nie tylko Warszawy, ale całej Ojczyzny.

Osobiście, wciągnęły mnie te wojenne opowieści do tego stopnia, że bardzo szybko przeczytałem całą książkę, przez co z drugiej strony pozostał lekki niesmak, że to już koniec. Mam nadzieję, że powstaną kolejne książki ze wspomnieniami bohaterów walczącej stolicy, zwłaszcza, że musimy się spieszyć ze zbieraniem ich opowieści? To chyba najlepsza rekomendacja?

MAŁGORZATA CZERWIŃSKA-BUCZEK ? dziennikarka, z zamiłowania przewodniczka w Muzeum Powstania Warszawskiego, z którym jest związana od lat. Wspiera działania młodych wolontariuszy i działalność edukacyjną Muzeum. Jest autorką książki Powstańcy ’44. Bohaterowie i świadkowie (Bellona 2015).


8685Autor: Małgorzata Czerwińska-Buczek

Tytuł: Pod okupacją i w powstaniu. Wspomnienia konspiracyjne

Wydawnictwo: Bellona

Oprawa: Miękka

Rok wydania: 2016

ISBN: 978-83-11-14161?2

Liczba stron: 296

Format: 14,5 x 20,5 cm

>>>> Książkę można kupić u wydawcy tutaj <<<<

Rafał "Ralph" Muczyński, koordynator działu "Wojsko". Absolwent stosunków międzynarodowych na Uniwersytecie w Białymstoku i politologii na Politechnice Białostockiej. Rysownik-hobbysta (więcej: http://ralph1989.deviantart.com oraz www.facebook.com/Ralph1989Arts) Zainteresowania: rysunek, wojskowość (szeroko pojęte zagadnienia współczesnej armii od strony uzbrojenia, zwłaszcza lotnictwo i technika rakietowa), polityka międzynarodowa, historia XX wieku.