P. Zychowicz „Żydzi. Opowieści niepoprawne politycznie” – recenzja

Historia Żydów w XX wieku do dzisiejszego dnia pozostaje jednym z najbardziej skomplikowanych oraz kontrowersyjnych tematów zarówno na świecie jak i w Polsce. Za sprawą bardzo konkretnych procesów, bynajmniej nie o charakterze stricte historycznym, narosło na niej szczególnie wiele półprawd, manipulacji jak również zwyczajnych kłamstw.

Obecnie w świecie absurdów politycznej poprawności stosunek do tej narodowości oraz jej dziejów, wykreowano na swoisty papierek lakmusowy, mający bezpośrednie przełożenie w jak najbardziej współczesnych kwestiach. Doprowadziło to do powstania jedynie ?słusznego i prawdziwego? obrazu Żyda jako jednostki oraz jako części społeczności. Próba poruszenia faktów obalających ten mit lub chociażby jakiegokolwiek spojrzenia z innej perspektywy kończy się zawsze w ten sam sposób – oskarżeniem o antysemityzm i ostracyzmem na salonach. Zatem podjęcie się weryfikacji wyobrażeń oplatających zbiorową wyobraźnię, zwłaszcza w Polsce, Izraelu i USA stanowi nie lada wyzwanie.

Etatowym człowiekiem od chodzenia na przełaj dawno utartych podręcznikowych prawd objawionych, z którymi polemizować nie wolno jest w naszym kraju Piotr Zychowicz. Corocznie częstuje czytelników wybuchową mieszanką. Dla jednych jest ona gorzką ale otrzeźwiającą kuracją dla innych zaś trucizną, mamiącą w głowach niezorientowanemu w odległych, dziejowych zawiłościach społeczeństwu. Musiał zatem nadejść taki moment, w którym autor ten weźmie na warsztat naszych starszych braci w wierze. Wydani nakładem Rebisu ?Żydzi? stanowią jednak pewne novum u Zychowicza. Nie jest to już jak poprzednio wykreowana od początku całość, badająca daną kwestię. Książka, którą czytelnik otrzymuje do rąk stanowi bowiem zbiór artykułów, wywiadów i felietonów, które na przestrzeni lat redaktor Zychowicz opublikował na łamach różnych pism. Odnajdziemy również teksty jeszcze niepublikowane. Nie oznacza to w żadnym wypadku, że mamy do czynienia z rzeczą wtórną czy w jakiejś mierze nieaktualną. Wprost przeciwnie, wchodzimy w tę niezwykle interesującą tematykę drogą świeżą i prowadzącą jednocześnie do spraw ważnych. Dobierając do tego zbioru konkretne teksty, autor niewątpliwie chciał stworzyć pewną całość. Ogarnąć w niej najbardziej palące i niewygodne tematy. Różne rzeczy zarzucano mu przez ostatnie lata, niejednokrotnie wręcz absurdalne. Jednak o jedno chyba nikt Zychowicza posądzić nie może, mianowicie o to że w danym zagadnieniu próbuje coś ukryć czy pominąć. Owszem ma swój niezwykle jaskrawy pogląd na daną sprawę, ocenia, wartościuje a nawet potępia. Jednak nigdy nie posługuje się zawoalowaniem. Tak stało się i tym razem. Przyjmując swoją subiektywną strukturę tej pracy, chciał chyba autor dać do zrozumienia polskiemu czytelnikowi, że dokładnie wie jakie wątki, pytania i rozterki najbardziej go dręczą.

Decydując się na stworzenie tej pracy Piotr Zychowicz, musiał doskonale rozumieć, że dotknie zagadnień, które wciąż bardzo wielu ludzi traktuje niezwykle poważnie, granicząc z wtargnięciem w sferę sacrum. Dlatego też zmuszony był wykreować swoisty klucz, który byłby możliwie jasno odebrany i zrozumiany nie tylko przez przeciętnego czytelnika ale co najważniejsze przez ludzi, o których traktuje ta książka. Antycypując przyszłe reakcje osób, które po nią sięgną, zdaje sobie sprawę, że wzbudzi ona skrajnie różny odzew. Właściwie czego by w tej książce nie zamieszczono, to ludzie nie mający żadnych wątpliwości, przekonani do końca i tak pozostaną twardo przy swoich stanowiskach. Zarówno Żydzi jak i Polacy. Przypuszczalnie właśnie dlatego spektrum odbiorców jest w tym przypadku nieco zawężone. Autorowi najbardziej zależy aby praca ta trafiła do owego anegdotycznego ?środka?. Czytelników potrafiących pokonać schematy myślowe, nawet jeżeli burzyłoby to dotychczasowe, latami przyjmowane za pewnik wiadomości.

Toteż na kartach tego zbioru odnajdziemy rozmowy i refleksje na liczne tematy traktowanych często jako milczące tabu. Zaś ich częścią najbardziej bolesną i rodzącą największe rozdźwięki, chociaż wciąż nie do końca jasną, jest zagłada europejskich Żydów podczas II Wojny Światowej. Zychowicz w swoich wywiadach, co interesujące których lwia część była przeprowadzana właśnie z Żydami, nie omija tego tematu. Jego interlokutorami są zarówno świadkowie holocaustu jak i wybitni izraelscy historycy. Autor bez ogródek porusza sprawy związane z kolaboracją, szmalcownictwem  czy zbrodniami. Nie pomija kwestii udziału w tych wydarzeniach Judenratów, policji żydowskiej czy kapo tej narodowości. Nie jest to również jakaś laurka wystawiona naszym rodakom. Owszem podkreślana jest ogromna zasługa ludzi, którzy w ekstremalnych sytuacjach pokonywali strach i ratowali Żydów. Z narażeniem życia swojego i swoich dzieci. Jednak równocześnie istnieli ludzie, w których wojna wyzwoliła najbardziej obrzydliwe odruchy. Bez względu czy byli to Polacy denuncjujący swoich żydowskich sąsiadów Niemcom, czy też Żydzi tworzący dla Sowietów listy Polaków do odstrzału czy wywózki. To wszystko jest obecne na kartach tej książki. Jest to także opowieść o współczesności. O dzisiejszym Izraelu i jego mieszkańcach. Trudnym sąsiedztwie z Arabami na Bliskim Wschodzie, ?marszach żywych? czy też wycieczkach izraelskiej młodzieży do Polski,  na których w sztuczny sposób wzbudza się w nich nienawiść do naszego kraju.

? Żydzi. Opowieści niepoprawne politycznie? jest niewątpliwie pozycją na rynku książkowym, która wzbudzi po raz kolejny nie małe emocje. Tym razem zdaje się, że nie tylko na naszym podwórku. Rezonans w określonych kołach w kraju i na świecie jest bardzo prosty do przewidzenia. Tutaj powstaje niestety pewna pułapka. Jeżeli pozostaniemy po lekturze tej książki jedynie na poziomie emocji, wywołanych słowami nie pasującymi do naszych poglądów, czas jej poświęcony będzie straconym. Ani się niczego nowego z niej wtedy nie dowiemy, ani patrząc szerzej nie przyniesie ona niczego dobrego na niwie stosunków polsko-żydowskich. Jeżeli jednak przekroczymy pewną wewnętrzną barierę, może ta praca przynieść efekt o którym autor wspomina między wierszami. Mianowicie przestaniemy mieć do siebie nawzajem niezdrowy stosunek. W jakiejś mierze zmienimy tę chorą i w rozrachunku destrukcyjną sytuację jaka od dłuższego już czasu funkcjonuje zarówno w Izraelu jak i w Polsce. Jednak do tego potrzebny jest wysiłek nie tylko intelektualny. Pozycja obowiązkowa.

 

1Autor: Piotr Zychowicz
Tytuł: ?Żydzi. Opowieści niepoprawne politycznie?
Wydawca: Wydawnictwo Rebis
Rok wydania: 2016
Stron: 464
Oprawa: Twarda 
ISBN: 978-83-7818-880-3

>>>> Książkę można kupić u wydawcy tutaj <<<<