Jak poinformowało radio RMF FM, Muzeum Powstania Warszawskiego rozpoczęło pracę nad filmem o Janie Nowaku-Jeziorańskim, który był legendarnym emisariuszem rządu RP w Londynie w czasie II wojny światowej, a później wieloletnim dyrektorem Radia Wolna Europa. Reżyserem filmu został Władysław Pasikowski, twórca takich produkcji jak: ?Jack Strong?, ?Operacja Samum? czy też ?Psy? .
Pomysł zrobienia filmu upamiętniającego dokonania Jana Nowaka-Jeziorańskiego wyszedł od Dyrektora Muzeum Powstania Warszawskiego Jana Ołdakowskiego i kierownika działu historycznego muzeum Piotra Śliwowskiego. Głównym wątkiem produkcji, jak mówią pomysłodawcy, będzie jedna z najtrudniejszych misji głównego bohatera, kiedy w 1944 r. przedostał się z Warszawy do Londynu i z powrotem, w celu przekazania informacji na temat planowanego wybuchu Powstania Warszawskiego, a także możliwego wsparcia aliantów.
Obecnie prace nad filmem, o roboczym tytule „Kurier”, są na etapie pisania scenariusza, który ma powstać za kilka miesięcy. Według twórców, w optymistycznej wersji, zdjęcia mają rozpocząć się już w przyszłym roku, zaś premiera jest planowana na 2018 r.
Jan Nowak-Jeziorański właściwie Zdzisław Antoni Jeziorański urodził się 2 października 1914 r. w Berlinie. Po ukończeniu gimnazjum przeniósł się do Poznania, gdzie studiował ekonomię na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza. Po studiach pracował jako asystent na wspomnianej uczelni u boku m.in. wybitnego ekonomisty prof. Edwarda Taylora.
Brał udział w kampanii polskiej 1939 r., podczas walk nad Bugiem został wzięty do niewoli niemieckiej. W trakcie transportu jeńców do Niemiec udało mu się zbiec i powrócić do Warszawy. Gdzie zaangażował się w działalność konspiracyjną. Od 1941 r. był członkiem Związku Walki Zbrojnej, a następnie żołnierzem Armii Krajowej. Uczestniczył m.in. w Akcji ?N?, w ramach której kolportowano wśród Niemców antynazistowskie materiały propagandowe w ich ojczystym języku. Posługiwał się m.in. pseudonimami ?Jan Kwiatkowski? i ?Adalbert Kozłowski?. Od 1943 r., jako ?Jan Nowak? ? kurier Komendanta Głównego AK i jego łącznik z londyńskim rządem RP, odbył pięć wypraw na trasie Warszawa-Londyn.
Pomnik Jana Nowaka-Jeziorańskiego w Parku Marszałka Edwarda Śmigłego-Rydza w Warszawie / Źródło: Wikimedia Commons
W 1944 r. walczył w Powstaniu Warszawskim. Po kapitulacji powstańców przedostał się do Londynu, a po zakończeniu wojny zdecydował się pozostać za granicą. W angielskiej stolicy od 1948 r. pracował w Radiu BBC, a następnie w Radiu Wolna Europa. 3 maja 1952 r. w siedzibie Radia Wolna Europa w Monachium poprowadził pierwszą audycję w języku polskim. W historycznym przemówieniu mówił m.in., że ?nadejdzie jeszcze ten dzień, kiedy jutrzenka swobody zabłyśnie znów nad Warszawą?. Później został dyrektorem sekcji polskiej RWE, sprawował tę funkcję do grudnia 1975 r.
Następnie zamieszkał w USA, gdzie aktywnie włączył się w życie Polonii. Stał się, m.in. wraz z prof. Zbigniewem Brzezińskim, wytrwałym rzecznikiem spraw polskich. Za prezydentury Jimmy?ego Cartera i Ronalda Reagana był konsultantem amerykańskiej Rady Bezpieczeństwa Narodowego.
Nowak-Jeziorański odznaczony został m.in. krzyżem Virtuti Militari i Orderem Orła Białego. Był honorowym obywatelem m.in. Poznania, Wrocławia i Gdańska i Gdyni. Został też nagrodzony przez College of Democracy za szczególne zasługi w walce o demokrację w Polsce. Otrzymał amerykański Prezydencki Medal Wolności. Był też doktorem honoris causa m.in. uniwersytetów Jagiellońskiego, Warszawskiego i Wrocławskiego. Zmarł 20 stycznia 2005 r. w Warszawie.
