Peter Matthews „Wojna wywiadów 1914-1945. Walka w eterze” – recenzja

„Wojna wywiadów 1914-1945. Walka w eterze” to wydane w 2016 przez wydawnictwo RM drugie wydanie dzieła Petera Matthewsa przedstawiające historię wywiadu sygnałowego podczas I i II Wojny Światowej. Dzieło Petera Matthewsa m.in dopuszcza do głosu bezpośrednich uczestników tych zdarzeń a także ukazuje kulisy mało znanych działań obu wojen światowych.

„Wojna wywiadów 1914-1945. Walka w eterze” to będąca częścią serii Sekrety historii książka autorstwa Petera Matthewsa, która ukazała się w 2016 roku nakładem wydawnictwa RM (Reed Me). Jak informowaliśmy niedawno, w Polsce książka ukazała się ona w listopadzie 2015 roku – portal Nowa Strategia miał przyjemność objęcia patronatu nad tą publikacją (Czytaj także: Wojna w eterze pod naszym patronatem). Przedmiotem tej recenzji jest zatem opublikowane w bieżącym roku drugie wydanie.

Dzieło Petera Matthewsa to 316 stron zawierających opowieści o dziejach wywiadu sygnałowego podczas I jak i II Wojny Światowej. Na łamach 11 rozdziałów autor przedstawia bezpośrednie relacje uczestników tych wydarzeń z obu stron konfliktów, czyli niemieckich kryptologów, brytyjskich specjalistów od łamania szyfrów, a z także amerykańskich i rosyjskich kryptoanalityków.

Rozdział 1 'Od kabli do kodów’ złożony jest z 7 wątków – 'Wojny telegraficzne’, 'Dzieje szyfrów’, 'Pionierzy radiotelegrafii’, 'Kody i klucze, hasła i kryptonimy’, 'Przechwytywanie i szyfrowanie meldunków’, 'Dekryptaż’ oraz 'Analiza częstotliwości występowania znaków w szyfrowanych tekstach’ – które ukazują m.in: początki szyfrowania i dekryptażu wiadomości przez obie strony konfliktów oraz początki szyfrów sięgające czasów antycznej Grecji itp. Rozdział 2 'Zmagania wywiadów’ złożony jest z 2 wątków – 'Wywiad a łączność’ oraz 'Politycy a wywiad’ – które ukazują wpływ łączności na działania wywiadowcze, autor ukazuje m.in: jak w poszczególnych krajach traktowane byli radioamatorzy – osoby które często zasilały szeregi służb wywiadu sygnałowego – oraz przybliżają stanowiska polityków na temat wywiadu łamach wieków (autor wspomina o Winstonie Churchillu czy Adolfie Hitlerze). Rozdział 3 'Arena wywiadowcza w latach przedwojennych’ złożony jest z 3 wątków – 'Wywiad niemiecki’, 'Sojusznicy Niemiec’ oraz 'Wywiad aliancki’ – które ukazują m.in. podejście przywódcy ZSRR do kwestii „procedur łączności radiowej” i jego rewolucyjny wpływ na technikę radionadawczą. Ponadto trzeci rozdział rzuca światło na działalność niemieckich służb wywiadowczych – autor mówi m.in o tym kto utworzył pierwszy niemiecki wojskowy ośrodek szpiegowski oraz przedstawia niemiecką sytuacją na polu wywiadowczym w 1914 roku. Rozdział trzeci to także wspomnienie o służbach wywiadowczych sojuszników Niemiec, oraz o tych służących stronie przeciwnej.

Rozdział 4 'Wielka wojna europejska’ złożony jest z 9 wątków – 'Przyczyny wojny’, 'Bitwa pod Tannenbergiem’, 'Wywiad sygnałowy w Galicji’, 'Cud nad Marną’, 'Wyścig do morza’, 'W okopach’, 'Służba mundurowa’, 'Francuska służba goniometryczna’ oraz 'Rumunia i Rosja’ – które ukazują m.in jak podaje tytuł przyczyny wybuchu I wojny światowej, wpływ wywiadu na wynik starcia między siłami Imperium Rosyjskiego a Cesarstwem Niemieckim w Bitwie pod Tannenbergiem. Autor mówi także o Cudzie nad Marną – czyli starciu wojsk Cesarstwa Niemieckiego i Francji oraz Wielkiej Brytanii w bitwie nad Marną – oraz lokalizowaniu położenia wrogich nadajników itp. Rozdział 5 'Wojna na morzu’ złożony jest z 7 wątków – 'Działalność Room 40′, 'Szyfry w wojnie na morzu’, 'Anteny kierunkowe’, 'U-Booty i konwoje’, 'Nawodne rajdery’, 'Na Morzu Północnym’, 'Bitwa jutlandzka’ – które ukazują całokształt wpływu wywiadu na działania morskie. Autor pisze m.in o działalności powołanego przez Winstona Churchilla i admirała Johna Fishera Room 40, eksperymentach kapitana Charlesa Rounda dotyczących urządzeń namiarowych czy Bitwie jutlandzkiej.

Rozdział 6 'Wojna powietrzna’ złożony jest z 2 wątków (’Zeppeliny i bombowce Gotha’, 'W powietrzu nad Francją’) i opisuje działania niemieckich Zeepelinów podczas I Wojny Światowej i brytyjskiego Room 40 związane z nimi oraz działaniach alianckiego lotnictwa w północnej Francji. Autor wspomina o eksperymentach z wyposażaniem aeroplanów w systemy łączności czy narodzinach fotografii lotniczej. Rozdział 7 'SIGINT’ złożony jest z 7 wątków – 'Ameryka przystępuje do wojny’, 'RMS Lusitania’, 'Telegram Zimmermanna’, 'Rok 1918: ostatni etap Wielkiej Wojny’, 'Jankesi wkraczają do akcji’, 'Brześć’ oraz 'Compiegne i koniec Wielkiej Wojny – które ukazują m.in zatopienie statku RMS Lusitania, plan Zimmermanna, poruszają kwestię pokoju Brzeskiego itp. Rozdział 8 'Lata międzywojenne’ złożony jest z 7 wątków – 'Wojny lokalne i konflikty graniczne’, 'Polski akcent’, Wyniki analiz TICOM’, 'Najważniejsze agencje’, 'Niemiecki wywiad’, 'Maszyny szyfrujące’, 'Państwa neutralne’ – które ukazują sytuację w Europie po zakończeniu działań zbrojnych I Wojny Światowej. Rozdział 9 'Druga wojna światowa – początek działań wojennych’ złożony jest z 13 wątków – 'Czechosłowacja i Polska’, „Dziwna wojna”, 'Norwegia’, 'Kampania francuska i ewakuacja Dunkierki’, 'Powietrzna bitwa o Anglię’, 'Bitwa o Atlantyk’, 'Rajdy na kontynentalną Europę’, Niemiecka flota nawodna’, 'Bałkany’, 'Bliski i Środkowy Wschód’, 'Kampania na pustyni’, 'Pluton nasłuchu w Afrika Korps’, oraz 'Operacja „Torch”’ – które ukazują m.in przygotowania Hitlera do wojny z Polską i Czechosłowacją, lata tzw. dziwnej wojny, hitlerowski podbój Francji i ewakuację wojska alianckich z plaż Dunkierki.

Rozdział 10 'Druga wojna światowa – przełomowe zmagania’ złożony jest z 9 wątków – 'Front rosyjski’, 'Radziecki wywiad polowy’, 'Japonia’, 'Na Sycylii i we Włoszech’, 'Kontrwywiad’, 'Ruch oporu w Skandynawii’, 'Francja’, 'Belgia’, Holandia i akcje „Biegun Północny” („Nordpol”) i „Englandspiel”’ – które ukazują niemiecke OKW w czasach kampanii rosyjskiej i o lekcewarzeniu sowieckiej potęgi. Autor przenosi nas na Pacyfik (i przedstawia tamtejsze działania wywiadu), do Francji, Belgii, Holandii – w rozdziale Kontrwywiad czytamy ponadto o działaniach niemieckich służb przeciw ruchom oporu w okupowanej Europie. Rozdział 11 'Druga wojna światowa – faza końcowa’ złożony jest z 6 wątków – 'Desant w Normandii’, 'Wyzwalanie Francji i niemiecka zimowa kontrofensywa w Ardenach’, 'Europa Środkowa – Polska i Jugłosławia’, 'Zamach na Hitlera’, 'Koniec wojny’ i 'Nowy początek’ – które ukazuje m.in słynne lądowanie wojsk alianckich w Normandii i wyzwalanie okupowanej przez III Rzeszę Francji. Ponadto autor skupia się także na działaniach m.in polskiego podziemia w sytuacji ciągłego odwrotu wojsk niemieckich – uwadze autora nie umknął także nieudany zamach na Adolfa Hitlera w Wilczym Szańcu.

OCENA: Książka Petera Matthewsa pod tytułem „Wojna wywiadów 1914-1945. Walka w eterze” to bardzo skomplikowane dzieło – pełne ciekawych informacji, ale jednocześnie przytłaczające poziomem zawartych w nim treści. Książka pełna jest szczegółowych informacji, transkrypcji czy map taktycznych. „Wojny Wywiadów …” mogą niektórym, a w szczególności osobom względnie niezainteresowanym kwestią wywiadu wydać się dziełem nużącym – przyznam szczerze, że tak do pewnego momentu było w moim przypadku. Ciekawość rozbudziły we mnie dopiero rozdziały 9 'Druga wojna światowa – początek działań wojennych’, 10 'Druga wojna światowa – przełomowe zmagania’ i 11 'Druga wojna światowa – faza końcowa’ które wydały mi się znacznie ciekawsze od dziejów wywiadu sygnałowego z czasów 20-lecia międzywojennego, czy I Wojny Światowej.

Moja ocena: 6/10

Autor: Peter Matthews

Tytuł: Wojna wywiadów 1914-1945. Walka w eterze.

Wydawnictwo: RM

Oprawa: miękka

Rok wydania: 2016

ISBN: 978-83-7773-341-7

Liczba stron: 316

Książkę można kupić u wydawcy tutaj <

Zobacz także: 

Wojna w eterze pod naszym patronatem