Czym były Pancerne Armie Hitlera ? Co wnosiły do ?magicznego? Blitzkrieg`u, a przede wszystkim jaki wpływ miały na losy II wojny światowej? M.in. na te pytania znajdziemy odpowiedź w pracy Roberta Kirchubela zatytułowanej Pancerne Armie Hitlera na froncie wschodnim. Książkę wydało Wydawnictwo Dolnośląskie, a pracę z języka angielskiego przełożył Tomasz Szlagor.
Autor to podpułkownik w stanie spoczynku wojsk pancernych armii USA. Historyk, wykładowca nauk wojskowych i historii wojskowości na Uniwersytecie Purdue w stanie Indiana. Specjalizuje się w tematyce broni pancernej oraz w historii II wojny światowej na froncie wschodnim. Autor publikacji na temat operacji Barbarossa oraz działań wojennych w Europie i na Pacyfiku.
Pancerne armie Hitlera na froncie wschodnim to opracowanie syntetyczne. Autor w przedmowie podkreśla, że nie prowadził żadnych badań archiwalnych, a opierał się na źródłach wtórnych, głównie publikacjach, analizując je pod kątem informacji na temat czterech armii pancernych, które uczestniczyły w niemiecko-sowieckiej wojnie od 22 czerwca 1941 r. do końca wojny w Europie tj. 8 maja 1945 r.
Sukcesy Wehrmachtu aż do końca 1942 roku, a często również w późniejszym okresie opierały się na nowym rodzaju broni –Panzerwaffe– oraz nowej technice prowadzenia wojny ? blitzkriegu (wojnie manewrowej z udziałem współpracujących ze sobą wojsk zmechanizowanych i lotnictwa). Obu tych elementów używano do osiągnięcia celów taktycznych, operacyjnych czy strategicznych. Szczególnie w pierwszych latach wojny wielkie formacje pancerne stanowiły najwyższy stopień ewolucji sztuki militarnej na wszystkich trzech poziomach.
Autor przedstawia historię powstania wojsk pancernych, które zaczęto formować już w 1931-32 roku. Wraz z utworzeniem w 1935 r. pierwszego korpusu pancernego Panzerwaffe przestała służyć jedynie wsparciu piechoty, stając się de facto odrębnym rodzajem broni. Niemcy zaczęli koncentrować czołgi w coraz większe formacje.
Kirchubel opisując losy czterech Armii Pancernych w dużej mierze odzwierciedlił to, co spotkało całą III Rzeszę. Fakt, że niemieckie armie pancerne na froncie wschodnim spędziły większość wojny w defensywie, reagując na kolejne posunięcia Sowietów, w niczym nie umniejsza ich wcześniejszych osiągnięć, a to czego dokonały w latach 1941-1942, ma w historii wojskowości legendarny status.
Trzeba przyznać, że autor podjął się zadania stworzenia dzieła, którym zainteresowani są miliony osób na świecie. Do niewątpliwych zalet pracy należy mocno rozbudowana i przeanalizowana bibliografia, mapy, przypisy, zdjęcia osób i sprzętu, a także załączniki w postaci składu osobowego wszystkich armii pancernych. Twarda okładka z serii Wydawnictwa Dolnośląskiego jak zwykle jest najwyższej jakości i doskonale prezentuje się na półce.
Niestety jednak książka ma także, kilka dość mocno rzutujących na ocenę pracy-minusów. O ile bibliografia jest ciekawa i obszerna, to niestety w dużej mierze już ?wiekowa?. Na 124 pozycje bibliograficzne tylko 14 wychodzi poza rok 2000. Jak na pracę, która powstała w 2009 roku jest to wynik mizerny. Istnieją obawy, że praca nie wnosi nic nowego do tematu, a jest jedynie zbiorczą kompilacją tekstów mieszczących się w danym temacie. Brakuje większej ilości biogramów, głównych osób odpowiedzialnych za funkcjonowanie Pancernych Armii. Występuje ich dosłownie kilka, co moim zdaniem jest co najmniej dziwnym pomysłem, gdyż albo wyczerpujemy temat i tworzymy biogramy wszystkich interesujących nas osób lub nie tworzymy ich wcale. Książkę czyta się bardzo wolno, zapewne przez bardzo ciężki styl, a także umieszczenie mnóstwa informacji w stosunkowo nowym wątku.
Podsumowując ?Pancerne Armie Hitlera na froncie wschodnim?, to przysłowiowy mały deszcz z dużej chmury. Tytuł brzmi bardzo zachęcająco, jednak sama praca raczej rozczarowuje. Mimo wszystko, fanatycy i pasjonaci Pancernych Armii Hitlera powinni się z nią zapoznać.
