Recenzja książki Wacława Zagórskiego, Wicher Wolności, Gdańsk 2014.

W roku 2014 nakładem Oficyny Wydawniczej Finna ukazała się książka autorstwa uczestnika jednego z największych zrywów niepodległościowych w historii Polski Powstania Warszawskiego Wacława Zagórskiego pod tytułem ?Wicher Wolności?. Jest to opis szlaku bojowego podczas powstania widziany przez oczy dowódcy II batalionu z oddziału ?Chrobry II?.

Interesuję się historią konfliktów zbrojnych nie zaniedbując przy tym także, tych spraw które ukazują walkę z okupantem na ojczystej ziemi prowadzonej początkowo przez Związek Walki Zbrojnej a później przez Armię Krajową.

Najważniejszym jednak wydarzeniem, które może ukazywać jednocześnie determinację, odwagę i pomysłowość żołnierzy AK jest ich największa, a zarazem najtragiczniejsza akcja? Powstanie Warszawskie. Stanowi ono dowód męstwa żołnierzy AK w obliczu wroga dysponującego dużo liczniejszymi i lepiej wyposażonymi oddziałami niemieckimi.

Książka zaintrygowała mnie nie tylko okładką pokazującą uzbrojonego w pistolet powstańca, ale też zawartością która ukazuje tamte wydarzenia dzień po dniu. Pozwala to na prześledzenie dokładne losów batalionu i zgrupowania ?Chrobry II?.

Wacław Zagórski, który był znany między innymi pod pseudonimem umieszczonym na okładce książki urodził się w Kijowie 28 października 1909 roku. Był bratem Jarosława Iwaszkiewicza, znanego pisarza. Absolwent prawa Uniwersytetu Warszawskiego, od 1928 był dziennikarzem pracującym dla ?Gazety Wieczornej?, ?Dziennika Porannego? i ?Głosu Prawdy?.  Podczas wojny najpierw działał w Wilnie, gdzie kierował Organizacją Socjalistyczną-Niepodległościową ?Wolność?, a od marca 1940 był kierownikiem podziemnej drukarni w Warszawie. Później z niej powstał batalion, który wszedł w skład zgrupowania ?Chrobry II?. Został awansowany na stopień kapitana i odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari. Po wojnie, kiedy wyszedł z obozu jenieckiego pozostał na emigracji, gdzie zmarł 29 października 1982 roku. Aktywny działacz P.P.S. w 1977 uhonorowany medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata za ratowanie Żydów od Holocaustu.

Książka zbudowana została zbudowana jak pamiętnik. Daty są uporządkowane chronologicznie i przedstawiają wydarzenia od 30 sierpnia do 7 października 1944 roku. Każdy rozdział to jeden dzień z Powstania Warszawskiego widziany oczami i odczuwany przez jednego z jego uczestników. Oprócz daty i nazwy dnia danego miesiąca Autor opisuje szlak bojowy swojego oddziału, który oprócz walki zajmował się także sprawami na tyłach jak dostawy amunicji czy reorganizacja.  Co jakiś czas na końcu kilku rozdziałów możemy natrafić na wiersz, fragment zapisków powstańca czy ?Biuletynu Informacyjnego? prezentujące nastroje panujące w obleganym mieście.

Na końcu zaś książki znalazło się kilka dodatków pozwalających uporządkować i zrozumieć informacje zawarte w tekście.

Pierwszym i drugim są objaśnienia skrótów użytych w książce, a także słowniczek pojęć tłumaczący znaczenie słów z tamtego okresu pozwalające na zrozumienie o czym Autor pisał.  Trzecim jest skorowidz zawierający nazwiska żołnierzy 2 batalionu z przypisanymi do nich pseudonimami. Czwarty to lista żołnierzy oddziału, którzy nie zostali wymienieni w książce. Oprócz pseudonimów (albo tylko ich jeśli nie udało się ustalić nazwiska) są umieszczone nazwiska osób je noszących.

Na samym końcu zaś znajdują się przypisy dodane przez Autora w których, pisze on o autentyzmie (mówi o odtworzeniu ewidencji 400 żołnierzy batalionu), braku przemyśleń wydarzeń (zrodzonych później). Ilustracje słowne są informacjami o autorach wierszy, czy innych pism zamieszczonych w książce. Za nimi znajduje się spis Archiwów z których, korzystał Autor podczas prac nad książką.

Duża liczba zdjęć umieszczonych w pozycji prezentuje nie tylko organizację oddziału czy uzbrojenie (jak czołg-mina Goliat), ale także uczestników powstania w tym samego Autora.

Książka jest pozycją z której, może korzystać każdy historyk piszący o Powstaniu Warszawskim. Jest to też obowiązkowa lektura dla tych, co chcą się dowiedzieć jak wyglądały tamte dni. Prezentuje ona suche fakty pozwalające ujrzeć przebieg walk bez powstałych później refleksji.

Gorąco zachęcam do przeczytania tej pozycji i pogłębiania wiedzy o powstańcach, którzy ginęli na warszawskich barykadach w 1944 roku.

Student Instytutu Historycznego UW. Interesuję się historią wojskowości oraz techniką wojskową, w szczególności okres od początku II wojny światowej aż do dnia współczesnego.