Po raz pierwszy od czasów II wojny światowej, uzbrojone jednostki Japońskich Sił Samoobrony zostały wysłane poza terytorium Japonii. Przez kilka kolejnych miesięcy będą pomagać odbudować pogrążony w wojnie Sudan Południowy oraz chronić cywilów i pracowników ONZ. Decyzja ta jest efektem zeszłorocznych zmian w interpretacji japońskiej konstytucji, co spotkało się ze sprzeciwem opozycji i części społeczeństwa.
Jak poinformował Tsuyoshi Higuchi, z departamentu prasowego Japońskich Lądowych Sił Samoobrony (ang. Ground Self-Defense Force, GSDF), w poniedziałek 21 listopada 2016 r. do stolicy Sudanu Południowego Dżuby przybyło 130 japońskich członków tej formacji. Pozostałe 220 żołnierzy (łącznie 350) przyleci do 15 grudnia br1.
Japońscy inżynierowie z GSDF już od 2012 aktywnie uczestniczą w odbudowie Sudanu Południowego w ramach Misji Narodów Zjednoczonych w Republice Sudanu Południowego (ang. United Nations Mission in the Republic of South Sudan, UNMISS). Już w styczniu tego samego roku do Dżuby przybyło kilkudziesięciu specjalistów z Japonii, których celem była odbudowa infrastruktury komunikacyjnej państwa. Warto wspomnieć, że Japończycy niezbędny sprzęt do prowadzenia prac przetransportowali z własnego kraju2.
Niemniej jednak, obecna rotacja sił GSDF do Sudanu Południowego jest inna od wcześniejszych. Tym razem Japońskie Siły Samoobrony wysłane w ramach UNMIIS zostały uzbrojone, co jest pierwszym tego typu przypadkiem w historii Japonii od czasu II wojny światowej3.
W ramach obecnego japońskiego kontyngentu nadal znajdują się specjaliści i wysoko wykwalifikowani specjaliści. Tym razem jednak mandat, w ramach którego mogą działać na terenie Sudanu Południowego został rozszerzony do możliwości użycia broni do ochrony cywilów, pracowników ONZ lub własnego zdrowia i życia. Celem tego działania jest zwiększenie aktywności japońskich jednostek w operacjach pokojowych na całym świecie4.
Wysłanie uzbrojonych japońskich żołnierzy poza terytorium Kraju Kwitnącej Wiśni jest efektem zeszłorocznych zmian w interpretacji konstytucji Japonii.
Konstytucja Japonii w rozdziale II pt. Wyrzeczenie się wojny, art. 9 stwierdza, że:
Naród japoński, dążąc szczerze do międzynarodowego pokoju opartego na sprawiedliwości i porządku, wyrzeka się na zawsze wojny jako suwerennego prawa narodu, jak również użycia lub groźby użycia siły jako środka rozwiązywania sporów międzynarodowych. Dla osiągnięcia celu określonego w poprzednim ustępie nie będą nigdy utrzymywane siły zbrojne lądowe, morskie i powietrzne ani inne środki mogące służyć wojnie. Nie uznaje się prawa państwa do prowadzenia wojny5.
Pacyfistyczny charakter konstytucji został poniekąd narzucony Japonii po wydarzeniach II wojny światowej i roli, jakie państwo to w niej odegrało. Jednakże, od kilkunastu miesięcy słychać było głosy mówiące o konieczności zmiany interpretacji części artykułów, zwłaszcza artykułu 96.
Pod koniec zeszłego roku, po burzliwych obradach i licznych protestach pod budynkiem japońskiego Zgromadzenia Narodowego, udało się przegłosować ustawę, która zmieniła charakter Japońskich Sił Samoobrony. Od tego momentu SDF mogą zostać użyte w ograniczony sposób do obrony swoich sojuszników.
Premier Shinzo Abe argumentował przyjęcie tej ustawy jako odpowiedź na wrogie działania Korei Północnej i jej eksperymentalne próby nuklearne. Ponadto, zwracano także uwagę na rosnącą potęgę ChRL. Przeciwnicy przyjęcia ustawy uznali tę interpretację art. 9 za niezgodną z intencjami tworzących konstytucję i powrót do ?militarystycznej przeszłości Japonii?7.
Do tej pory jednak japońskie SDF nie zostały użyte na spornych terytoriach w Azji Wschodniej, co również było argumentem przeciwników zmian z 2015 r. Pierwszą tego rodzaju misją jest właśnie uczestnictwo GSDF w Sudanie Południowym.
Sytuacja w najmłodszym państwie świata (niepodległość Sudanu Południowego została proklamowana w 2011 r.) jest daleka od stabilnej. Rywalizujący ze sobą prezydent Salva Kiir i wiceprezydent Riek Machar doprowadzili do upadku nowopowstałego kraju i wzniecenia wojny domowej.
W efekcie destabilizacji Sudanu Południowego, Rada Bezpieczeństwa ONZ podjęła 8 lipca 2011 r. decyzję o rozpoczęciu operacji UNMISS, której celem jest przywrócenie pokoju w państwie. Niemniej jednak, siły ONZ wielokrotnie okazywały się bezużyteczne. W lutym 2016 r. doszło do walk pomiędzy grupami etnicznymi. W efekcie przedstawiciele ONZ (w tym żołnierze uczestniczący w misji) uciekli ze swoich posterunków lub odmówili podjęcia jakichkolwiek działań (pomimo tego, że mandat ONZ przewidywał możliwość użycia broni w celu ochrony cywilów). Natomiast w lipcu br. w czasie walk między zwolennikami Kira i Machara zginęło dwóch wysłanników ONZ z Chin8.
Na chwilę obecną, około 12 tysięcy członków personelu ONZ uczestniczy w misji w Sudanie Południowym.
Czytaj także:
Japonia odebrała pierwszy myśliwiec F-35A Lightning II [zdjęcia + wideo]
Spór Chiny-Japonia: nowe pociski przeciwo-krętowe trafią na wyspę Riukiu
Japonia: protesty przeciwko amerykańskiej obecności wojskowej
Japonia reaguje na plany Korei Północnej
Źródła:
1 SDF replacement unit with new mandate begins arriving in South Sudan, http://www.japantimes.co.jp/news/2016/11/21/national/sdf-replacement-unit-new-mandate-arrives-south-sudan/#.WDct9PnhDIU, dostęp: 25.11.2016.
2 Japanese engineering contingent arrives in Juba, http://unmiss.unmissions.org/japanese-engineering-contingent-arrives-juba, dostęp: 25.11.2016.
3 M. Bearak, Japan?s first gun-toting troops since WWII have deployed ? to South Sudan, https://www.washingtonpost.com/news/worldviews/wp/2016/11/21/japans-first-gun-toting-troops-since-wwii-have-deployed-to-south-sudan/, dostęp: 25.11.2016.
4 Ibidem.
5 Konstytucja Japonii z 3 listopada 1946 (tłumaczenie prof. Teruji Suzuki), http://www.pl.emb-japan.go.jp/relations/konstytucja.htm, dostęp: 25.11.2016.
6 W. Ripley, Japanese lawmakers OK greater overseas role for military, http://edition.cnn.com/2015/09/18/asia/japan-military-constitution/, dostęp: 25.11.2016.
7 Ibidem.
8 M. Bearak, op. cit.
