Żołnierze Pułku Ochrony podczas zajęć taktyczno-specjalistycznych.

Święto Pułku Ochrony im. gen. dyw. Bolesława Wieniawy-Długoszowskiego

Dziś swoje święto obchodzi Jednostka Wojskowa 2414 (JW2414) – Pułk Ochrony im. gen. dyw. Bolesława Wieniawy – Długoszowskiego. Korzystając z tej okazji warto przybliżyć specyfikę i bogate tradycje jednostki.

PRZEZNACZENIE I ZADANIA JEDNOSTKI

Pułk Ochrony jest jednostką szczególną, co wynika zarówno z jej podporządkowania, jak również z wykonywanych przez nią zadań. Jednostka jest bezpośrednio podporządkowana Dowództwu Garnizonu Warszawa, za pośrednictwem Szefa Sztabu Generalnego podlega Ministrowi Obrony Narodowej.
Zasadniczym przeznaczeniem JW2414 jest ochrona i obrona komórek organizacyjnych Ministerstwa Obrony Narodowej. Zadanie to jest realizowane przede wszystkim poprzez organizację systemu wart i służb, przy pełnym wykorzystaniu technicznych środków wspomagających ochronę (systemy i urządzenia alarmowe, systemy kontroli dostępu, systemy telewizji przemysłowej, ogrodzenia, zabezpieczenia mechaniczne, itp.).
Zakres szczególnych zadań Pułku Ochrony obejmuje między innymi:
  • przeciwdziałanie wszelkim zagrożeniom dla komórek organizacyjnych Ministerstwa Obrony Narodowej;
  • wszechstronne zabezpieczenie funkcjonowania systemu przepustkowego w ochranianych obiektach, min. poprzez dystrybucję przepustek i elektronicznych kart dostępu;
  • organizację ochrony doraźnej;
  • konwojowanie osób, przesyłek specjalnych i wartości pieniężnych;
  • szkolenie pododdziałów;
  • współpracę z organizacjami pozarządowymi i partnerami społecznymi;
  • udział w uroczystościach lokalnych i państwowych (pomoc w organizacji, delegowanie żołnierzy, wystawienie wojskowej asysty honorowej, itp.);
  • regulację i organizację ruchu na wyznaczonych trasach.
W skład pułku wchodzą dwa bataliony ochrony i pododdziały logistyczne. Obecnie funkcje dowódcy jednostki pełni płk Wojciech ERBEL.

RYS HISTORYCZNY

Pułk Ochrony swój rodowód zawdzięcza 4 Samodzielnemu Batalionowi Żandarmerii Wojskowej, który powołano Rozkazem Naczelnego Dowództwo Wojska Polskiego nr 22 z 10 października 1944 roku. Kadrę Batalionu tworzyli żołnierze rekrutujący się z oddziałów partyzanckich oraz różnych formacji polskich sił zbrojnych. W listopadzie 1945 roku batalion przemianowano na 4 Samodzielny Batalion Ochrony Sztabu Generalnego. Już wówczas głównym zadaniem jednostki była ochrona Gabinetu Ministra Obrony Narodowej oraz najważniejszych instytucji wojskowych.
Kolejne przeformowanie było wynikiem Rozkazu nr 256 z dnia 7 listopada 1947 roku. Wówczas batalion został przemianowany na Batalion Wartowniczy nr 14. Następnie zarządzeniem Szefa Sztabu Generalnego Batalion Wartowniczy nr 14 przemianowano na 14 Batalion Wartowniczy i podporządkowano Komendzie Ochrony Ministra Obrony Narodowej. We wrześniu 1951 roku jednostka została przeniesiona do kompleksu przy ulicy Żwirki i Wigury, gdzie obecnie mieści się Pułk Ochrony.
Kolejnym etapem formowania Pułku było podporządkowanie w 1958 roku 14 Batalionu Wartowniczego Wojskowej Służbie Wewnętrznej i przemianowanie go na Batalion Ochrony Wojskowych Służb Wewnętrznych (WSW). W 1962 roku na podstawie zarządzenia Szefa Sztabu Generalnego powołano Pułk Ochrony i Regulacji WSW. Jednostce nadano numer 2414, który do pozostaje niezmieniony do dnia dzisiejszego. W maju 1967 roku miało miejsce kolejne przeformowanie. Na bazie jednostki powstał Batalion Ochrony WSW. Kolejne zmiany wiązały się z restrukturyzacją Jednostek Zabezpieczenia Ministerstwa Obrony Narodowej.
Sformowanie Jednostki Wojskowej 2414 w jej obecnej formie nastąpiło dopiero w 1990. Wówczas na podstawie Rozkazu Szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego z 30 kwietnia  Pułk Ochrony i Regulacji Ruchu WSW został przemianowany na Pułk Ochrony. Jednostka była wówczas podporządkowana Zgrupowaniu Jednostek Zabezpieczenia MON, a od 1 sierpnia 1995 jest podporządkowana Dowódcy Garnizonu Warszawa. Obecnie w zakresie zabezpieczenia logistyczno-finansowego Pułk podlega Oddziałowi Zabezpieczenia Garnizonu Stołecznego w Warszawie.

TRADYCJE

Zgodnie z decyzją Ministra Obrony Narodowej nr 226/MON z dnia 4 grudnia 1997 Pułk Ochrony z dniem 5 grudnia 1997 roku przyjął dziedzictwo i z honorem kontynuuje tradycje:
  • 1 Dywizjonu Żandarmerii Okręgu Korpusu nr 1 1928-1939;
  • Pułku Armii Krajowej ?BASZTA? 1939-1944.
Zgodnie z przywołaną decyzją patronem Pułku został generał dywizji Bolesław Wieniawa-Długoszowski. Dorocznym Świętem Pułku ustanowiono dzień 22 lipca (dzień urodzin patrona jednostki).
Oznaki rozpoznawcze Pułku Ochrony - z lewej na mundur wyjściowy), z prawej na mundur polowy. / http://pulkochrony.wp.mil.pl/

Oznaki rozpoznawcze Pułku Ochrony – z lewej na mundur wyjściowy), z prawej na mundur polowy. / http://pulkochrony.wp.mil.pl/

Tego samego dnia Pułk otrzymał także sztandar nadany przez Prezydenta Rzeczypospolitej na wniosek Ministra Obrony Narodowej Polskiej. Został on ufundowany przez Honorowy Komitet Fundacji Sztandaru, który ukonstytuował się 7 marca 1997 roku. Komitet zebrał datki od społeczności Gminy Warszawa-Włochy, na terenie której znajduje się Pułk Ochrony, oraz innych osób z całej Polski. Podczas uroczystości nadania sztandaru, która odbyła się 5 grudnia 1997 roku sztandar w imieniu Prezydenta Rzeczypospolitej przekazał Pułkowi Ochrony ówczesny wiceminister Obrony Narodowej – Romuald Szeremietiew.
W 2006 roku Środowisko Żołnierzy Pułku Armii Krajowej Baszta i Innych Mokotowskich Oddziałów Powstańczych na czele z prezesem środowiska Panem Wojciechem Militzem wystąpiło z inicjatywą przekazania insygniów Krzyża Srebrnego Orderu Wojennego Virtuti Militari, jakim został odznaczony Pułk Baszta, za udział w walkach podczas II wojny światowej. Po przeprowadzeniu stosownej procedury Kapituła Orderu Wojennego Virtuti Militari wydała decyzję w sprawie utożsamienia się Pułku Armii Krajowej Baszta z Pułkiem Ochrony, czego zewnętrznym znakiem jest przekazanie insygniów Orderu Wojennego Virtuti Militari ze sztandaru Pułku AK Baszta na sztandar Pułku Ochrony.
Sztandar Pułku Ochrony / fot. American1990 (CC BY 3.0)

Sztandar Pułku Ochrony / fot. American1990 (CC BY 3.0)

Pułk Ochrony dziedziczy tradycje zasłużonego w działaniach bojowych pułku AK ?Baszta?, którego genezy należy doszukiwać się w działalności grup konspiratorów na Warszawskiem Żoliborzu.  Wobec znacznego napływu ochotników, już w 1941 r. Komenda Główna Związku Walki Zbrojnej powołała batalion sztabowy ? w skrócie ?Baszta? (stąd nazwa), którego pierwszym dowódcą został kpt. piech. Eugeniusz Ladenberger ps. ?Kazimierz?.  W październiku 1943 r. dowodzenie objął ppłk Stanisław Kamiński pseudonim. ?Daniel?.
Powstańcy Batalionu "Baszta" / Domena publiczna

Powstańcy Batalionu „Baszta” / Domena publiczna

Latem tego samego roku Komenda Główna Armii Krajowej rozbudowała ?Basztę? do stanu pułku, który składał się z trzech pełnych batalionów i oddziałów pomocniczych w sile ok. 2300 ludzi. Choć stawianie dla „Baszty” w czasie powstania zadania okazały się niemożliwe do zrealizowania (m. in. zajęcie całego terenu dzielnicy Mokotów, zdobycie obiektów dobrze ufortyfikowanych, itp.), to należy podkreślić, iż niebywała bojowość i  odwaga powstańców pozwoliła utrzymać dzielnicę przez 57 dni mimo ogromnej przewadze technicznej i liczebnej wojsk niemieckich i braku pomocy z zewnątrz.Dekretem z dnia 11 listopada 1968 r. w uznaniu czynów niezwykłego męstwa w okresie II wojny światowej został nadany w Londynie pułkowi AK ?Baszta? Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari. Dekret nr 13663 podpisał Kanclerz Kapituły gen. dyw. Stanisław Maczek. Od tej chwili przy sztandarze pułku widnieją wstęgi o barwach tego najwyższego wojskowego odznaczenia polskiego. Świętem pułku i innych oddziałów powstańczych na Mokotowie jest 27 września, rocznica ostatnich walk w 1944 r.

PATRON JEDNOSTKI

Bolesław Wieniawa-Długoszowski był bez wątpienia jedną z barwniejszych postaci II RP. Podczas wielkiej wojny 1914-1918, a następnie w czasie wojny polsko-bolszewickiej był oddanym żołnierzem i lekarzem. Po odzyskaniu przez Polskę upragnionej niepodległości Wieniawa był adiutantem oraz przyjacielem marszałka Józefa Piłsudskiego. Czynną służbę wojskową pełnił do 1941 roku. Od 1940 objął funkcję ambasadora w Rzymie. Na swego następcę Wieniawę wyznaczył prezydent Ignacy Mościcki, lecz nominacji nie przyjął rząd Sikorskiego. Przeciwni nominacji byli także Francuzi.

Gen. Bolesław Wieniawa-Długoszowski (1881-1942) / Domena publiczna

gen. Bolesław Wieniawa-Długoszowski (1881-1942) / Domena publiczna

Wieniawie w 1942 roku powierzono przedstawicielstwo dyplomatyczne na mało znaczącej na ówczesnej mapie świata Kubie. Niewątpliwie był to „cios” dla Generała, który jak wskazują historycy przyczynił się do jego późniejszego samobójstwa. Generał znany był z umiłowania kobiet, koni i hucznej zabawy, czym zyskiwał sympatię wielu osób zarówno w kręgu wojskowym, jak i poza nim.  Spełniał się również jako poeta, oraz dziennikarz. Generał jest autorem wielu popularnych powiedzonek, które cytowane były szeroko w całym kraju.

OSIĄGNIĘCIA

Żołnierze Pułku Ochrony niejednokrotnie udowadniali swoją wartość. Wyrazem tego było między innymi wyłonienie spośród żołnierzy jednostki laureatów Konkursu „LEX ET PATRIA”. Konkurs ten organizowany jest od kilku lat przez Stowarzyszenie Żandarmerii Wojskowej „Żandarm”, Komendę Główną Żandarmerii Wojskowej i Departament Wychowania i Promocji Obronności MON. Celem konkursu jest uhonorowanie jednostek wojskowych i żołnierzy, którzy wykazali się praworządnością i wzorową postawą.

W marcu 2011 roku Pułk Ochrony wyróżniono zaszczytnym tytułem honorowym „Przodujący Oddział Wojska Polskiego”. Wyróżnienie to przyznaje się za uzyskanie najlepszych wyników w działalności służbowej, w istotnym stopniu wpływających na zwiększenie zdolności i gotowości bojowej Sił Zbrojnych oraz umacnianie obronności Rzeczypospolitej Polskiej. Z kolei 15 sierpnia 2012 roku podczas Święta Wojska Polskiego jednostka została wyróżniona wpisaniem nazwy i osiągnięć do ?Księgi Honorowej Wojska Polskiego? za szczególne osiągnięcia w realizacji zadań związanych z ochranianiem obiektów wojskowych.

Ponad to Pułk Ochrony aktywnie angażuje się również w działania na rzecz społeczności lokalnych i środowisk kombatanckich. Poprzez współpracę ze szkołami i realizację przysposobienia wojskowego wnosi istotny wkład w wychowanie młodego pokolenia. Żołnierze jednostki chętnie biorą również udział w organizowanej co roku „Paczce dla Bohatera” przekazując zebrane dary dla żyjących kombatantów Pułku „Baszta”.

Poniżej prezentujemy wspomnienia Pana Tadeusza Kostarskiego ps. „Sęp II”, który walczył w Powstaniu Warszawskim w zgrupowaniu „Baszta”. Głównym terenem walk był ówczesny Mokotów. Odcinek nagrany przez wolontariuszy ze stowarzyszania „Głos Bohatera” we współpracy z JW 2414.

ŹRÓDŁA

  1. Oficjalna strona internatowa Pułku ochrony im. gen. dyw. Bolesława Wieniawy-Długoszowskiego, http://pulkochrony.wp.mil.pl/, dostęp: 29.06.2018;
  2. Oficjalna strona internatowa Dowództwa Garnizonu Warszawa, http://dgw.wp.mil.pl/, dostęp: 29.06.2018.
  3. Lesław M. Bartelski, Pułk ?Baszta? w walkach powstańczych, http://zeszytykombatanckie.pl/pulk-baszta-w-walkach-postanczych/, dostęp: 28.06.2018;
  4. Biuletyn, Stowarzyszenie-Klub Kawalerów Orderu Wojennego Virtuti Militari, Warszawa, lipiec – wrzesień, nr 15 (3) /2007 ;

Absolwent Wydziału Bezpieczeństwa Narodowego Akademii Obrony Narodowej w Warszawie (obecnie Akademii Sztuki Wojennej). Instruktor strzelectwa sportowego, instruktor kalisteniki i zagorzały fan wycieczek górskich. Zdobywca Wojskowej Odznaki Górskiej 21 Brygady Strzelców Podhalańskich i Odznaki Skoczka Spadochronowego Służb Ochrony. Członek grupy rekonstrukcyjnej SPAP Wojkowice i Stowarzyszenia "Głos bohatera". Do głównych zainteresowań naukowych autora należą terroryzm międzynarodowy, przestępczość zorganizowana, społeczne inicjatywy w obszarze bezpieczeństwa i obronności oraz zarządzanie kryzysowe.