Jedna z trzech koncepcji tureckiego myśliwca 5. generacji TF-X. / fot. TAI.

TF-X: brytyjsko-turecka umowa ws. myśliwca 5. generacji

W obecności premierów Wielkiej Brytanii i Turcji, przedstawiciele koncernów: BAE Systems i Turkish Aerospace Industries (TAI) podpisali wstępną umowę nt. współpracy w pierwszej fazie projektowania rodzimego myśliwca 5. generacji dla Tureckich Sił Powietrznych o kryptonimie TF-X.

W sobotę, 28 stycznia br. w Ankarze, w obecności premierów Wielkiej Brytanii i Turcji, Theresy May i Binaliego Y?ld?r?ma, przedstawiciele koncernów: brytyjskiego BAE Systems i tureckiego Turkish Aerospace Industries (TAI), podpisali wstępną umowę (Heads of Agreement) nt. współpracy w pierwszej fazie projektowania rodzimego myśliwca 5. generacji dla Tureckich Sił Powietrznych (Türk Hava Kuvvetleri) o kryptonimie TF-X.

Komunikat prasowy koncernu BAE Systems opiera się na podpisanej pre-umowie dotyczącej fazy studyjnej (badawczej) z TAI w ramach realizowanego od siedmiu lat programu TF-X. Podpisanie właściwej umowy o wartości ponad 100 mln GBP zostało już zaplanowane, a dyrektor wykonawczy BAE Systems, Ian King stwierdził:

BAE Systems jest liderem w projektowaniu, produkcji i wsparciu technicznym samolotów myśliwskich i jest w doskonałej pozycji, która ma wnieść wkład w wiedzę i doświadczenie w zarządzaniu złożonymi projektami dla tego kluczowego tureckiego programu technicznego i inżynieryjnego. Zapowiedź sygnalizuje kolejny, ekscytujący krok w stosunkach między Turcją i Wielką Brytanią ze współpracy pomiędzy BAE Systems i TAI, torując drogę do głębszej współpracy obronnej. Umowa potwierdza trwające wspólne prace w zakresie projektowania i rozwoju samolotu.

Przewiduje się, że w szczytowym okresie realizacji programu TF-X, setki inżynierów z Turcji i Wielkiej Brytanii będzie dzielić się swoją wiedzą, umiejętnościami i doświadczeniem, które zaowocuje pomyślnym stworzeniem nowego samolotu 5. generacji.

Według obecnych planów, Tureckie Siły Powietrzne (Türk Hava Kuvvetleri) planują zakupić co najmniej 250 myśliwców 5. generacji, powstałych w programie TF-X, począwszy od 2025 roku. Nowe samoloty będą zintegrowane w strukturze sił lotniczych tego kraju, obejmujących F-35A Lightning II (czytaj więcej: Pierwsze F-35A dla Turcji już w 2018 roku), F-16 Block 50+, bezzałogowego bojowego aparatu latającego, powstającego w ramach programu Future Unmanned Combat Aircraft, samolotu wczesnego ostrzegania i dozoru powietrznego Peace Eagle oraz samolotu zakłócającego wrogie pociski rakietowe (Airborne Stand-Off Jammer).

Fot. BAE Systems.

Fot. BAE Systems.

Historia programu TF-X

Program formalnie ruszył w dniu 15 grudnia 2010 roku jako następca tureckiej floty myśliwców F-16 Fighting Falcon z budżetem początkowym 20 mln USD, a trzy lata później TAI podpisał porozumienie o współpracy z TUSAŞ Engine Industries (TEI). W grudniu 2015 roku turecki Podsekretariat ds. Przemysłu Obronnego (Savunma Sanayii Müsteşarl???; SSM) ogłosił, że zaprosił brytyjski koncern zbrojeniowy BAE Systems do współpracy przy TF-X. Jednocześnie Rolls-Royce zaproponował transfer technologii silników turbowentylatorowych Eurojet EJ200, używanych jako jednostki napędowe myśliwców Eurofighter Typhoon oraz opracowania ich wersji dla TF-X.

Szef inżynierów TAI w programie TF-X, Hüseyin Ya?c?, zaprezentował trzy koncepcje płatowca o zmniejszonej sygnaturze radarowej (stealth), wyposażonym w wewnętrzne komory uzbrojenia i z możliwością lotu z prędkością ponaddźwiękową bez użycia dopalaczy (supercruise). TAI jest również odpowiedzialne za powstawanie centralnej części płatowca F-35A z kompozytów z włókna węglowego w technologii Advanced Carbon Composite.

Radar z aktywnym skanowaniem elektronicznym AESA (active electronically scanned array) dla samolotu zostanie zaprojektowany przez przedsiębiorstwo ASELSAN A.Ş. i wykonany w technologii azotku galu (GaN). Ponadto, samolot zostanie wyposażony w system ostrzegania przed opromieniowaniem wiązką radarową (radar warning receiver; RWR) i laserową (laser warning system; LWS), system ostrzegania o pociskach rakietowych (missile warning system; MWS), systemy flar antyrakietowych i zakłócania radioelektronicznego.

W dniu 8 stycznia 2015 roku premier Turcji Ahmet Davuto?lu ogłosił, że przyszły myśliwiec TF-X będzie maszyną dwusilnikową, a swoje oferty jednostek napędowych złożyły przedsiębiorstwa General Electric, Pratt & Whitney oraz EuroJet Turbo GmbH. Dwanaście dni później wybrano propozycję tego ostatniego.

Trzy koncepcje płatowca myśliwca TF-X: klasyczny jednosilnikowy, jednosilnikowy w usterzeniu kaczki o wysokiej manewrowości oraz klasyczny dwusilnikowy. Ostatecznie wybrany ten ostatni wariant. / Wikimedia Commons (CC BY 4.0).

Trzy koncepcje płatowca myśliwca TF-X: klasyczny jednosilnikowy, jednosilnikowy w usterzeniu kaczki o wysokiej manewrowości oraz klasyczny dwusilnikowy. Ostatecznie wybrany ten ostatni wariant. / Wikimedia Commons (CC BY 4.0).

Źródło:

baesystems.com: BAE Systems signs Heads of Agreement for a future contract with Turkish Aerospace Industries for TF-X Programme

Czytaj także:

Katastrofa F-16 w Turcji [FOTO+WIDEO]

Turcja kupi rosyjskie systemy S-400 Triumf?

Pierwsze w historii wspólne rosyjsko-tureckie bombardowania w Syrii

Turecka armia odbiera pierwszą partię karabinków MPT-76 [WIDEO]

Airbus zaprezentował koncepcję europejskiego myśliwca 5. generacji

Rafał "Ralph" Muczyński, koordynator działu "Wojsko". Absolwent stosunków międzynarodowych na Uniwersytecie w Białymstoku i politologii na Politechnice Białostockiej. Rysownik-hobbysta (więcej: http://ralph1989.deviantart.com oraz www.facebook.com/Ralph1989Arts) Zainteresowania: rysunek, wojskowość (szeroko pojęte zagadnienia współczesnej armii od strony uzbrojenia, zwłaszcza lotnictwo i technika rakietowa), polityka międzynarodowa, historia XX wieku.