fot. Kancelaria Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.

W wieku 96 lat zmarł gen. bryg. Janusz Brochwicz-Lewiński ps. ?Gryf?

Z ogromnym żalem informujemy, że w nocy z 4 na 5 stycznia br. na wieczną wartę w wieku 96 lat odszedł generał brygady Janusz Brochwicz-Lewiński ps. ?Gryf?, uczestnik powstania warszawskiego, żołnierz Batalionu AK ?Parasol?, kawaler Krzyża Srebrnego Orderu Wojennego Virtuti Militari.

Odznaka batalionu ?Parasol?. / Wikimedia Commons.

Odznaka batalionu ?Parasol?. / Wikimedia Commons.

Gen. bryg. Janusz Brochwicz-Lewiński (ur. 17 września 1920 roku w Wołkowysku) pochodził z rodziny o tradycjach wojskowych. Jego ojciec Stanisław był oficerem rezerwy, wykładowcą Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1938 roku, po ukończeniu nauki w liceum w Wołkowysku, rozpoczął służbę wojskową. W trakcie służby ukończył Dywizyjny Kurs Podchorążych Rezerwy 29 DP przy 76 Lidzkim Pułku Piechoty w Grodnie, a w maju 1939 roku rozpoczął praktykę w 76 Lidzkim Pułku Piechoty w Grodnie. W stopniu kaprala podchorążego walczył w kampanii wrześniowej. Po agresji ZSRR na Polskę dostał się 18 września 1939 roku do niewoli sowieckiej, z której zbiegł.

Brał udział w konspiracji ZWZ-AK. Od 1940 do 1942 roku pracował w Puławach na stanowisku administracyjnym będąc jednocześnie pracownikiem polskiego wywiadu. Zdekonspirowany, przedostał się do Lublina i Janowa Lubelskiego i do stycznia 1944 działał jako dowódca jednego z oddziałów partyzanckich na Lubelszczyźnie. W tym czasie uzyskał od Niemców przydomek ?Rycerski Dowódca? ? atakowane przez niego konwoje niemieckie były ogołacane z broni i wyposażenia i puszczane wolno. Na rozkaz dowódcy okręgu warszawskiego przeniósł się do Batalionu do zadań specjalnych AK „Parasol”, gdzie był instruktorem wyszkolenia w konspiracyjnej podchorążówce.

Fot. Kancelaria Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.

Fot. Kancelaria Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.

W powstaniu warszawskim, walcząc w Batalionie ?Parasol?, do 5 sierpnia dowodził legendarną obroną Pałacyku Michla na Woli. Dzięki jego niesłychanej odwadze oraz wybitnemu talentowi dowódczemu, załoga pałacu czterokrotnie odpierała silne natarcia niemieckie wspierane jednostkami pancernymi. Podczas piątego ataku, kpt. Adam Borys (ps. ?Pług?) wydał mu rozkaz odwrotu. Znany jest również z akcji na aptekę Wendego, z której udało mu się wydobyć niedostępne dla Polaków lekarstwa i środki znieczulające, pomimo potężnych sił niemieckich stacjonujących w pobliżu apteki. W toku dalszych działań, 8 sierpnia został ciężko ranny w szczękę podczas walk na terenie Cmentarza Ewangelickiego na warszawskiej Woli, co wyeliminowało go z dalszych walk. Po kapitulacji powstania znalazł się w obozie przejściowym Lamsdorf (Łambinowice), a następnie w obozie jenieckim Murnau. Po wyzwoleniu obozu przez Amerykanów (1945) trafił do szpitala, w którym przebywał do lutego 1946.

Po zakończeniu II wojny światowej przebywał na emigracji w Wielkiej Brytanii. Wstąpił do armii brytyjskiej (III Pułk Królewski Huzarów), służył m.in. w gwardii przybocznej Jego Królewskiej Mości Jerzego VI. Działał również, m.in. w Palestynie i Sudanie, jako agent wywiadu. Po opuszczeniu armii był przez 15 lat kwatermistrzem i oficerem administracyjnym w jednej z angielskich szkół wojskowo-cywilnych. Po przejściu na emeryturę w 1985 roku pracował dorywczo jako tłumacz w ambasadzie brytyjskiej w Bonn i konsulacie brytyjskim w Kolonii. Powrócił na stałe do Polski w lipcu 2002 roku. Od tego czasu aktywnie działa w środowisku kombatanckim. W styczniu 2007 roku uczestniczył w akcji billboardowej programu ?Patriotyzm Jutra?. Wziął także udział w powstaniu telewizyjnych filmów dokumentalnych ?Rycerski stan? i ?Pałacyk Michla?.

W dniu 24 maja 2007 roku Rada Miasta Stołecznego Warszawy przyznała mu tytuł Honorowego Obywatela. Dyplom odebrał w dniu 31 lipca 2007 roku w przeddzień Dnia Pamięci Warszawy.

fot. Kancelaria Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.

fot. Kancelaria Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.

Jesienią 2007 roku wsparł Prawo i Sprawiedliwość (PiS) podczas wyborów parlamentarnych, a także zasiadał w Komitecie Honorowego Poparcia tego ugrupowania. Latem 2010 roku, w czasie kampanii prezydenckiej wszedł w skład warszawskiego Społecznego Komitetu Poparcia Jarosława Kaczyńskiego jako kandydata na urząd Prezydenta RP.

W dniu 24 kwietnia 2008 roku Prezydent RP Lech Kaczyński awansował go do stopnia generała brygady.

W latach 2009?2014 był członkiem Kapituły Orderu Wojennego Virtuti Militari. W 2014 roku zasiadł w Komitecie Honorowym Fundacji ?Łączka?, sprawującej opiekę i działalność wspierającą wobec Kwatery na Łączce.

W listopadzie 2015 roku prezydent RP Andrzej Duda odznaczył go Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski.

W dniu śmierci generała, Minister Obrony Narodowej Antoni Macierewicz wystąpił z wnioskiem do prezydenta Andrzeja Dudy o przyznanie pośmiertnego awansu na stopień generała dywizji dla gen. bryg. Janusza Brochwicz-Lewińskiego ?Gryfa?.

Gen. bryg. Janusz Brochwicz-Lewiński został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari, Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski (2015), Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (2006), Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Walecznych (dwukrotnie), Medalem Wojska, Krzyżem Partyzanckim, Krzyżem Armii Krajowej, Warszawskim Krzyżem Powstańczym, Krzyżem Kampanii Wrześniowej, Złotym Medalem „Za zasługi dla obronności kraju”, Medalem ?Pro Memoria?, Odznaką ?za Rany i Kontuzje? (dwukrotnie), British Empire Medal (Wielka Brytania), War Medal 1939-1945 (Wielka Brytania) oraz General Service Medal (Wielka Brytania).

Cześć Jego Pamięci!

Źródła:

biogram: www.1944.pl

mon.gov.pl: Awans pośmiertny dla „Gryfa” 

Czytaj także:

W wieku 100 lat zmarł gen. bryg. pilot Ludwik Krempa

Rafał "Ralph" Muczyński, koordynator działu "Wojsko". Absolwent stosunków międzynarodowych na Uniwersytecie w Białymstoku i politologii na Politechnice Białostockiej. Rysownik-hobbysta (więcej: http://ralph1989.deviantart.com oraz www.facebook.com/Ralph1989Arts) Zainteresowania: rysunek, wojskowość (szeroko pojęte zagadnienia współczesnej armii od strony uzbrojenia, zwłaszcza lotnictwo i technika rakietowa), polityka międzynarodowa, historia XX wieku.