Od czasów zakończenia II wojny światowej kwestia rozliczenia i ukarania winnych tego niespotykanego w dziejach świata okrucieństwa, budzi ogromne wątpliwości. Na krajowym rynku wydawniczym niedawno ukazała się książka „Wina, kara, polityka. Rozliczenia ze zbrodniami II wojny światowej” dzięki której poznajemy jak wyglądał trudny proces osądzenia odpowiedzialnych za zbrodnie.
Autorami pracy jest dwóch znakomitych historyków: prof. Paweł Machcewicz to specjalista od historii najnowszej, który odbył stypendia na kilku prestiżowych zagranicznych uczelniach oraz pracę na kilku uczelniach. Był współtwórcą Instytutu Pamięci Narodowej, a także przez 9 lat kierował Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. Profesor Andrzej Paczkowski to również jeden z najwybitniejszych polskich historyków. Ma w swoim dorobku kilkaset artykułów i kilkanaście monografii poświęconych historii Polski XX wieku. Oprócz dorobku naukowego warto wspomnieć, że historyk był członkiem Kolegium IPN oraz działaczem opozycji demokratycznej.
Pomimo upływu ponad 76 lat od zakończenia II wojny światowej wciąż w mediach możemy usłyszeć o odnalezieniu osoby odpowiedzialnej za zbrodnie podczas jej trwania. Historie takie są potwierdzeniem kilku ważnych wniosków. Po pierwsze, że był to konflikt o niespotykanej skali okrucieństwa i przemocy, który dotknął miliony osób. Po drugie historie pokazują jak dziurawe było sito powojennych procesów, sytuacje takie pokazują że zbrodnia bez kary istniała, a w powojennej zawierusze miała się całkiem dobrze. Kolejnym ważnym skutkiem jest fakt, że zbrodnie przestały kończyć się przedawnieniem jak miało to miejsce wielokrotnie w historii, a idea wymierzania sprawiedliwości stała się podstawą funkcjonowania wielu społeczeństw. Dzięki temu wielu sprawców (jak choćby Klaus Barbie) nawet na starość dosięgła Temida.
Książka składa się z trzech głównych części, które w dalszej kolejności dzielą się na rozdziały i podrozdziały omawiające poszczególne zagadnienia. W pierwszej części omówione zostały procesy w których ukarano pierwszoplanowych agresorów – Niemcy, Japonię, Włochy i Austrię. Autorzy omawiają więc najsłynniejsze procesy z Norymbergą i procesem tokijskim na czele. Kolejna część nosząca tytuł „Wschód i Zachód” omawia rozliczenia w 17 krajach wśród których sytuacja nie jest tak klarowna jak w przypadku agresorów. Mamy bowiem istną mozaikę państw i ich mieszkańców, którzy w różnym stopniu wspierały zbrodnicze działania. Jedne oficjalnie kolaborowały z III Rzeszą jak Węgry, Rumunia. Inne których obywatele wbrew decyzjom rządów wspierali idee nazistowskie jak przykład Holandii czy też Belgii, aż wreszcie państwa które doświadczyły wyjątkowo okrutnej okupacji i stały się ofiarami zbrodniarzy jak Polska czy Związek Radziecki po 1941 roku. Trzecia część podejmuje kwestie rozliczeń w chwili, gdy świat podzielił się na dwa zimnowojenne bloki. Mamy więc, wzajemną walkę polityczną obu państw niemieckich dla których nazistowscy sprawcy stają się przedmiotem politycznej gry. Mamy wzmożoną aktywność Izraela i próby rozrachunku za holocaust, czy tez historie słynnych łowców nazistów. Nie zabrakło miejsca dla Francji i skomplikowanego problemu rozliczeń w tym kraju, zwłaszcza w chwili gdy olbrzymia część społeczeństwa popierała niemieckie działania, będąc zaangażowana w strukturę państwa Vichy.
Choć niektóre części książki ukazywały się wcześniej w zbiorowych opracowaniach to jednak przez nich niszowe nakłady dostęp do nich był utrudniony. Rozszerzona forma zagadnień sprawiła, że książka rozświetla bardzo ważny temat, który do tej pory nie był obecny szerokim kręgom czytelników. Pomimo, że książka porusza ciężki temat zbrodni i ich rozliczeń, autorzy stosując niezwykle ciekawy styl sprawili, że książka jest łatwa w odbiorze przez co czyta się ją z ogromnym zainteresowaniem.
Podsumowując – na polskim rynku wydawniczym omawiana praca jest nieocenionym źródłem informacji na temat rozliczeń ze zbrodniami II wojny światowej. Jest to książka kompletna, której lektura powinna stać się obowiązkowym punktem dla osób zainteresowanych historią II wojny światowej.
Autor: Paweł Machcewicz, Andrzej Paczkowski
Tytuł: Wina, kara, polityka. Rozliczenia ze zbrodniami II wojny światowej
Wydawnictwo: Znak
Oprawa: Miękka
ISBN: 978-83-240-7960-5
Liczba stron: 640
>>> Książkę można kupić u wydawcy tutaj <<<
