18 lipca 1944 r., 3. Dywizja Strzelców Karpackich z 2. Korpusu Polskiego zdobyła miasto i port Ankona w środkowych Włoszech na wybrzeżu adriatyckim. Pozostałe jednostki korpusu opanowały ujście rzeki Esino, odcinając Niemcom drogę odwrotu na północ. Opanowanie portu ułatwiło sprzymierzonym prowadzenie ofensywy na Rimni i Linię Gotów.
Straty niemieckie w bitwie oszacowano na ok. 800 poległych i 2400 rannych, czyli ok 30% walczących. Niemiecki 992. pułk grenadierów został zupełnie zniszczony, a 278. DP straciła znaczną część uzbrojenia i pojazdów. Podczas walk o Ankonę 2 Korpus Polski stracił 388 żołnierzy, 1636 zostało rannych, a 126 uznano za zaginionych. Na pamiątkę wydarzeń, na Bramie Świętego Stefana w Ankonie, przez którą w 1944 roku weszli polscy żołnierze, umieszczono tablicę, ufundowaną przez władze miasta. Napis na niej przypomina o „walecznych żołnierzach II Korpusu Polskiego, którzy umierali za swoją i naszą ojczyznę…”.
Generałowie Władysław Anders (2. z prawej) i Bronisław Rakowski (1. z prawej bokiem) przy samochodzie Willys MB omawiają sytuację w trakcie bitwy o Castelfidardo / Źródło: NAC, sygn. 24-470
Wyzwolenie Ankony i wcześniej Loreto i innych miejscowości regionu Marche było jedyną operacją Wojska Polskiego na froncie zachodnim, która była wyłącznie polską operacją, a nie jedynie udziałem polskich żołnierzy w alianckiej operacji. Tu dowodzili Polacy. Plan natarcia na Ankonę opracował gen. Władysław Anders i jego sztab, któremu podporządkowane były jednostki brytyjskie i Włoski Korpus Wyzwolenia. Dla ciekawskich na froncie wschodnim jedyną taką polską operacją było wyzwolenie Kołobrzegu w marcu 1945 r. przez 1. Armię Wojska Polskiego.
Odznaka 3. DSK / Źródło: Wikimedia
Plan bitwy o Ankonę / Źródło: Wikimedia
Najważniejsze jest to, że zajęcie przez Polaków Ankony i jej portu przyczyniło się do skrócenia czasu walk aliantów z Niemcami we Włoszech. To jest podstawa. Ten wysiłek umożliwił wcześniejsze zakończenie wojennych działań w tej części wojennej mapy Europy. Warto też pamiętać, że po zwycięstwie 2. Korpusu Polskiego pod Monte Cassino Brytyjczycy w pełni zaufali Polakom powierzając im misję wyzwolenia Ankony. Zbigniew Wawer dyrektor Muzeum Wojska Polskiego.
Najważniejsze jest to, że zajęcie przez Polaków Ankony i jej portu przyczyniło się do skrócenia czasu walk aliantów z Niemcami we Włoszech. To jest podstawa. Ten wysiłek umożliwił wcześniejsze zakończenie wojennych działań w tej części wojennej mapy Europy. Warto też pamiętać, że po zwycięstwie 2. Korpusu Polskiego pod Monte Cassino Brytyjczycy w pełni zaufali Polakom powierzając im misję wyzwolenia Ankony.
Zbigniew Wawer dyrektor Muzeum Wojska Polskiego.
Niemieckie działo pancerne Sturmgeschütz III (StuG III) zniszczone przez 6 Pułk Pancerny „Dzieci Lwowskich” / Źródło: NAC,sygn. 24-472-5
