Niewątpliwie terroryzm pozostaje jednym z kluczowych problemów bezpieczeństwa międzynarodowego. Choć w ostatnich latach przedmiotem ożywionej dyskusji na temat terroryzmu był fenomen tzw. Państwa Islamskiego, to nie należy zapominać, że jest to jeden z wielu przejawów aktywności terroryzmu religijnego. W ramach cyklu Oblicza współczesnego dżihadyzmu nakładem wydawnictwa Difin ukazała się kolejna wartościowa książka prof. UAM dr hab Artura Wejksznera pt. „Globalna sieć Al-Kaidy. Nowe państwo islamskie?”. Recenzowana monografia stanowi wyczerpujące studium ewolucji i działalności globalnej sieci salafickiego dżihadu, która często błędnie utożsamiana jest wyłącznie z działalnością Al-Kaidy.
Warto zauważyć, że jest to już druga druga książka Autora wydana na łamach wydawnictwa Difin poświęcona pogłębionej refleksji na temat współczesnego terroryzmu. Wydana w 2016 roku książka pt. „Państwo Islamskie. Narodziny nowego kalifatu?” okazała się wyjątkowym opracowaniem na krajowym rynku wydawniczym, gdyż wcześniej żaden z badaczy nie podjął się tak kompleksowej analizy faktów dotyczących powstania i ewolucji swoistego fenomenu wśród organizacji terrorystycznych jakim bez wątpienia pozostaje tzw. Państwo Islamskie. Globalna sieć Al-Kaidy stanowi logiczną kontynuacją dociekań naukowych autora, który tym razem swój wysiłek badawczy skoncentrował na międzynarodowym ruchu salafickiego dżihadu. Jak podkreśla autor błędem jest utożsamianie tej złożonej i globalnej struktury z konkretną organizacją terrorystyczną, tudzież Al-Kaidą. Należy podkreślić, iż Al-Kaida w jej pierwotnym kształcie (jak przekonuje autor, organizacją terrorystyczną sensu stricte Al- Kaida była w latach 1988-1998) jest przykładem jednej z najstarszych i najbardziej rozbudowanych organizacji terrorystycznych, której dziedzictwo w debacie naukowej jest często marginalizowane, chociażby z uwagi na duże zainteresowanie działalnością Daesh[1].
Książka składa się z dziewięciu uporządkowanych merytorycznie rozdziałów. W pierwszym rozdziale autor przedstawia genezę i ewolucję Al-Kaidy z perspektywy trzydziestu lat jej działalności. Drugi rozdział porusza problematykę współczesnego islamizmu. Poznajemy tutaj różnice i związki pomiędzy jego poszczególnymi nurtami. Trzeci rozdział stanowi w zasadzie kontynuację rozważań przedstawionych w poprzednim rozdziale. Autor skupił się tu na analizie radykalnej dżihadyzmu. Przedstawia założenia poszczególnych doktryn islamizmu oraz sylwetki najważniejszych ideologów. Rozdział czwarty obejmuje analizę struktury i celów al kaidy zarówno w ujęciu klasycznej organizacji, jak również jej autonomicznych komórek i organizacji afiliowanych. W rozdziale piątym autor omawia działalność al kaidy na płaszczyźnie propagandowej. Rozważania koncentruje nie tylko na aktywności terrorystów w internecie lecz również na działalności wydawniczej. Okazuje się bowiem, że ta jest prowadzona jest praktycznie na całym świecie w różnych językach, dostosowana treścią pod określonych odbiorców. Poznamy tu także sposoby pozyskiwania i indoktrynacji nowych członków komórek terrorystycznych. W szóstym rozdziale autor szczegółowo przedstawia strategiczne i taktyczne aspekty działalności Al-Kaidy. Ponadto omawia casus tzw. samotnych wilków oraz dążenia terrorystów do pozyskania broni masowego rażenia. W rozdziale siódmym przedstawiono aktywność Al-Kaidy i powiązanych z nią komórek w ujęciu geograficznym. Poznajemy tu zatem przebieg najważniejszych zamachów dokonanych przez dżihadystów w poszczególnych państwach. Lektura przedostatniego rozdziału pozwala poznać nam współczesne źródła finansowania Al-Kaidy oraz najważniejsze aspekty polityki budżetowej terrorystów. Autor wyjaśnia tu także rolę systemu hawala[2] i coraz popularniejszych obecnie krypto-walut w finansowaniu organizacji terrorystycznych. Ostatni, dziewiąty rozdział stanowi poszukiwanie odpowiedzi na odważne pytanie o przyszłość globalnej sieci dżhadystycznej. Autor stawia tezę, iż na podwalinach Al-Kaidy w sprzyjających uwarunkowaniach może powstać nowe Państwo Islamskie. Wskazuje także na możliwe scenariusze powołania nowego kalifatu i ich potencjalne skutki. Burzy to dość powszechne przekonanie o rzekomym zaniku aktywności terrorystów powiązanych z globalną siecią Al-Kaidy.
Trzeba pogratulować autorowi wysiłku naukowego i wytrwałości przy opracowaniu monografii, zwłaszcza w kontekście deficytu materiałów źródłowych. Autor korzystał zarówno z literatury zagranicznej, jak również z dokumentów, tekstów źródłowych, a nawet wypowiedzi i wystąpień przedstawicieli organizacji terrorystycznych. Autor posłużył się różnymi metodami badawczymi, które pozwoliły uzyskać wyczerpujące odpowiedzi na stawiane pytania badawcze. Książkę wzbogaca wiele rysunków i tabel, które pozwalają lepiej poznać omawiane w niej zagadnienia. Warto zauważyć, że na początku książki znajdziemy również słownik pojęć. Z pewnością jest to obowiązkowa lektura dla badaczy i analityków zjawiska terroryzmu oraz przedstawicieli służb oraz instytucji państwa odpowiedzialnych za jego zwalczenie. Choć książka ma charakter pracy naukowej, to napisana jest w sposób przystępny także dla czytelnika, który po raz pierwszy będzie miał styczność z zwartą w niej problematyką.
Autor: Artur Wejkszner
Tytuł: Globalna sieć Al-Kaidy. Nowe państwo islamskie?
Wydawnictwo:Difin
Oprawa: Miękka
Rok wydania: 2017
ISBN: 978-83-8085-440-6
Liczba stron: 384
>>> Książkę można kupić u wydawcy tutaj <<<<
Artur Wejkszner jest znaną i szanowną postacią w środowisku naukowym, zwłaszcza zaś w kręgach badaczy problematyki współczesnego terroryzmu. Politolog, doktor habilitowany, profesor w Zakładzie Studiów Strategicznych Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, autor kilkudziesięciu publikacji dotyczących problematyki terroryzmu międzynarodowego, radykalizmu islamskiego oraz stosunków międzynarodowych.
PRZYPISY
[1] Pejoratywne i symboliczne określenie organizacji terrorystycznej działającej głównie na terytoriach Iraku i Syrii, obowiązujący synonim tzw. Państwa Islamskiego. [2] Nieformalny system transferów finansowych.
