Źródło: Kremlin.ru

Analiza wystąpień Władimira Putina i Siergieja Szojgu na rozszerzonym kolegium Ministerstwa Obrony Narodowej Rosji

11 grudnia odbyło się rozszerzone kolegium Ministerstwa Obrony Narodowej Federacji Rosyjskiej, na którym obecny był Władimir Putin oraz minister rosyjskiego MONu Siergiej Szojgu. Całe zdarzenie było ciekawe ze względu na informacje  i deklaracje jakie można było usłyszeć z ust najważniejszych głów państwa rosyjskiego.

Syria ? ? Działać bezwzględnie?

Na kolegium poruszono sprawy rosyjskiego udziału w wojnie na terenie Syrii. Rosyjski prezydent ostrzegł  tych ? ? którzy po raz kolejny będą próbowali zorganizować jakieś prowokacje wobec naszych żołnierzyPodjęte już zostały przez nas dodatkowe środki w celu zapewnienia bezpieczeństwa rosyjskim wojskowym i bazie lotniczej. Została ona wzmocniona przez nowe grupy lotnicze i systemy przeciwlotnicze. Wszystkie działania lotnictwa uderzeniowego będą teraz prowadzone pod osłoną myśliwców. Rozkazuję działać bezwzględnie. Wszelkie cele, które zagrażają grupie lub naszej infrastrukturze naziemnej mają zostać natychmiast zniszczone?.

Co interesujące, a zarazem niezgodne z prawdą, rosyjski prezydent stwierdził, że rosyjskie działania w tamtym regionie nie są częścią walki geopolitycznej lub chęcią przetestowania nowej broni, a jedynie odpowiedzią na realne zagrożenie bezpieczeństwa narodowego państwa. Dodatkowo potwierdzono niedawne informacje o wystrzeleniu rakiet z rosyjskiego okrętu podwodnego B-237 Rostow-na-Donu, w celu zniszczenia pozycji ISIS (czytaj więcej: Rosyjski okręt podwodny uderzył rakietami w ISIS [WIDEO]).

Oczywiście tę część wypowiedzi trzeba postrzegać głównie przez pryzmat przekazu wewnątrzpaństwowego (propagandowego), choć nie tylko, ponieważ faktem jest, że do Syrii zostały przetransportowane nowe jednostki sprzętu wojskowego, głównie samoloty bojowe mające za zadanie eskortowanie rosyjskich bombowców szturmowych. Rosyjski kontyngent wzmocniono również o systemy obrony przeciwlotniczej. Władimir Putin musiał udowodnić  swoim obywatelom, że jego państwo jest w stanie aktywnie reagować na pojawiające się zagrożenia.

Najważniejsza armia

Ważną częścią przemówienia była ta, o przyszłości rosyjskich sił zbrojnych. Według zapowiedzi, proces modernizacji armii ma być kontynuowany, przy czym prezydent nie omieszkał pochwalić się postępami jakie udało się osiągnąć do tej pory. Według niego, rosyjska armia może szczycić się większą gotowością bojową jednostek oraz nowym poziomem wykorzystania operacyjnego wojsk.

Plany dotyczące zwiększenia bezpieczeństwa narodowego Rosji zakładają:

  • Monitorowanie rozwoju sytuacji przez rosyjskie MON oraz agencje z nim współpracujące, w celu ewentualnego uaktualnienia ?Planu obrony Rosji?. Wynikać to ma z dynamicznie zmieniającej się i niepewnej sytuacji w najbliższym otoczeniu Federacji Rosyjskiej.
  • Kontynuację modernizacji Sił Zbrojnych z uwzględnieniem uważnego rozdysponowywania środkami przeznaczonymi na ten cel przez MON w czym pomóc ma nowy system nadzoru finansowego.
  • Rozbudowywanie zdolności odstraszania jądrowego poprzez wzmacniania tzw. ?triady? jądrowej o nowe systemy.
  • Poprawienie efektywności systemu ostrzegania o ataku rakietowym.
  • Zwiększenie liczby niezapowiedzianych ćwiczeń oraz kontroli w jednostkach wojskowych. Według Władimira Putina ćwiczenia powinny być zorientowane szczególnie pod kątem możliwości przerzucania znacznych sił na duże odległości. Prezydent wspomniał tez o zbliżających się ćwiczeniach ?Kaukaz-16? w kontekście przygotowania żołnierzy do działań w trudnych warunkach atmosferycznych.
  • Współpracę z sojusznikami Rosji, co można rozumieć jako zacieśnianie współpracy w ramach państw-członków OUBZ (Organizacji Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym).

NATO – największe zagrożenie Rosji

Po zakończeniu przemówienia przez Władimira Putina głos zabrał minister Obrony Narodowej Rosji Siergiej Szojgu. W pierwszej części swojej wypowiedzi minister stwierdził, że sytuacja polityczno-wojskowa w Europie, Azji i na Bliskim Wschodzie pogarsza się. Niemniej jednak największym zagrożeniem dla Rosji – według ministra – jest sojusz Północno Atlantycki. Zwrócono uwagę na jego szybkie powiększanie się od czasu zakończenia Zimnej Wojny  i rozpadu ZSRR, uwadze nie umknęły również ćwiczenia prowadzone w państwach należących do tzw. ?wschodniej flanki? NATO. Oprócz tego zaznaczono, że na terenie Europy państwa Sojuszu dysponują ok. 200 bombami atomowymi, które zamierza się zmodernizować, a których nosicielami może być aż 310 samolotów.

Centra cyberbezpieczeństwa uruchomione w Rydze i Tallinie są w percepcji rosyjskiego ministra formą uzyskiwania przewagi informacyjnej przez NATO.

Oprócz NATO zostały również poruszone zagrożenia związane z tzw. państwem islamskim oraz Japonią. W pierwszym przypadku wskazano na możliwość destabilizacji terenów Kaukazu, natomiast w drugim na zmianę statusu japońskich ?Sił Samoobrony? i nadanie im uprawnień do prowadzenia działań poza granicami państwa.

Stan rosyjskich sił zbrojnych ? 11 grudnia 2015

Wypowiedź rosyjskiego ministra dostarczyła też informacji dotyczących stanu Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej. W swoim wystąpieniu gen. Siergiej Szojgu podsumował  tegoroczne osiągnięcia w dziedzinie zwiększania zdolności bojowych rosyjskiej armii:

Osiągnięcia o charakterze ogólnym:

  1. Ukompletowanie stanu armii do poziomu 92%.
  2. Zwiększenie liczby żołnierzy kontraktowych o 10% względem roku poprzedniego. Obecnie jest ich 352 tyś ( więcej niż żołnierzy poborowych).
  3. Wprowadzenie na wyposażenie rosyjskich Sił Zbrojnych 57 typów nowego uzbrojenia.

Strategiczne Siły Jądrowe:

  1. Poziom gotowości gwarantuje wykonanie zadań odstraszania jądrowego.
  2. 95% wyrzutni wojsk strategicznego przeznaczenia znajduje się w stałej gotowości bojowej.
  3. Wprowadzenie 35 nowych rakiet balistycznych.
  4. Poziom nowoczesnych pocisków w dyżurze równy 55% ( co wynika z punktu nr 3).
  5. Wyposażenie morskich sił jądrowych w nowoczesne uzbrojenie jest na poziomie 56%.

Lotnictwo strategiczne:

  1. Modernizacja dwóch samolotów Tu-160.
  2. Modernizacja trzech samolotów Tu-95MS.
  3. Modernizacja pięciu samolotów Tu-22M3.

Wojska Lądowe:

  1. Sformowanie 8 nowych brygad różnego przeznaczenia.
  2. Dostarczenie dwóch brygadowych kompleksów rakietowych 9K720 Iskander-M.
  3. Dostarczenie 1.772 czołgów i pojazdów opancerzonych.
  4. Dostarczenie 148 zestawów rakietowo-artyleryjskich.
  5. Dostarczenie 2.292 samochodów różnego typu i przeznaczenia.
  6. Poziom nowoczesnego uzbrojenia w Wojskach Lądowych w 2015 roku wynosi 35%.

Zmiany organizacyjne w lotnictwie:

  1. Utworzenie (01.08.2015) nowego rodzaju Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej ? Sił Powietrzno-Kosmicznych w skład których wprowadzono:

* 243 nowoczesne statki powietrzne (bez informacji na temat tego, ile z nich było fabrycznie nowych, ile zmodernizowanych).

* 90 systemów i kompleksów przeciwlotniczych.

* 208 systemów radiolokacyjnych.

  1. Poziom nowoczesnego uzbrojenia w tym rodzaju Sił Zbrojnych wynosi obecnie 52%.

Bezzałogowe statki powietrzne (drony) :

  1. Zwiększenie liczy aparatów latających  ze 180 w 2011 roku do 1.720 w roku 2015.

Marynarka Wojenna:

  1. Dostarczono 2 wielozadaniowe okręty podwodne.
  2. Dostarczono 8 okrętów nawodnych.
  3. Poziom nowoczesnego sprzętu w Marynarce Wojennej Rosji wynosi obecnie 39%.

Trzeba tutaj zaznaczyć, że sytuacja w Marynarce Wojennej przedstawiona przez ministra obrony Rosji nie przedstawia stanu faktycznego, ponieważ okręty wyremontowane nie były najczęściej poddawane procesom modernizacyjnym, wobec czego nadal wyposażone są w bardzo przestarzały sprzęt, mimo to zaliczono je do sprzętu ?nowoczesnego?, co sztucznie podniosło poziom procentowy sprzętu nowoczesnego w Marynarce Wojennej Rosji.

Siły powietrzno- desantowe:

  1. Zakup 4.000 nowoczesnych zestawów spadochronowych.
  2. Poziom nowoczesnego sprzętu w siłach powietrzno-desantowych wynosi obecnie: 41%.

Krym i Arktyka

W swej wypowiedzi gen. Siergiej Szojgu podkreślił zakres pracy wykonanych na Półwyspie Krymskim, czyli położenie ok 410 km magistrali wodociągowej w celu dostarczenia wody pitnej dla mieszkańców półwyspu. W ramach odbudowy upadłej gospodarki Krymu  ( opartej głównie na turystyce) planuje się zorganizowanie całorocznego obozu sportowego dla młodzieży w Sewastopolu. Według założeń ministra uczestnikami obozu ma być 850 uczniów i żołnierzy.

Arktyka jest obecnie ważnym elementem w rosyjskiej polityce zagranicznej. Rosjanie są nastawieni na rywalizację na tym obszarze z innymi państwami ze względu na złoża surowców jakie tam występują. Efektem rosyjskiego zaangażowania w tym regionie jest ?Program zintegrowanego rozwoju rozwijania obszarów arktycznych od Archangielska do Dalekiego Wschodu, a także na wyspach oceanu Arktycznego?. Według informacji podanych przez ministra na kilku wyspach w rejonie Arktyki zakończono już budowę czterech baz wojskowych i rozpoczęto budowę lotniska oraz miasta wojskowego na wyspie Ziemia Aleksandra. Budowy dotyczą również wysp takich jak: Kotielnyj, Wrangla, Średniej, Nowej Ziemi i przylądku Schmidta. Rozpoczęto także proces oczyszczania Arktyki, którego efektem było pozyskanie 65 tys. ton złomu.

Plany na 2016 rok

Rosyjskie Ministerstwo Obrony Narodowej planuje w 2016 roku wzmocnienie zdolności bojowych wojsk znajdujących się na zachodnim, południowo ? zachodnim oraz arktycznym kierunkach działań strategicznych.

W dziedzinie modernizacji technicznej armii planuje się wprowadzić dwa brygadowe zestawy rakietowe ( Iskander-M i Tornado-S), jeden brygadowy kompleks przeciwlotniczy Buk-M3. Planuje się przezbroić sześć batalionów  na ?nowe czołgi i bojowe wozy piechoty? , a siły powietrzno-kosmiczne mają otrzymać 200 nowych i zmodernizowanych typy statków powietrznych.  Przezbrojeniu ma ulec pięć pułków przeciwlotniczych (w zestawy S-400 Triumf).

W ramach poprawy efektywności wczesnego ostrzegania w Janisejsku Barnaule powstaną 2 stacjonarne radary dalekiego zasięgu Woroneż-DM, oraz jeden Woroneż- M w Orsku (czytaj także: Rosja buduje radar antyrakietowy w Arktyce).

Marynarka Wojenna ma się wzbogacić o dwa nowe wielozadaniowe okręty podwodne z napędem diesel-elektrycznym oraz siedem nawodnych okrętów bojowych.

Planuje się również budowę 600 większych obiektów na terenie 142 garnizonów oraz przebudowę lotnisk.

Generalnie ukompletowanie Sił Zbrojnych w 2016 roku ma wynosić 93% – czyli o 1% o obecnie deklarowanego. Celem rosyjskiego MONu będzie też dalsze zwiększanie liczby żołnierzy kontraktowych (do 384 tys.), a zmniejszanie liczby poborowych. Uzbrojenie uznane za nowoczesne ma stanowić  51% a jego poziom ogólnej sprawności sprzętu wojskowego ma wynosić 92%.

Podsumowanie ? ocena przemówienia Władimira Putina oraz raportu ministra Siergieja Szojgu.

Wobec niedawnych wydarzeń związanych z zestrzeleniem rosyjskiego bombowca Su-24M, przez tureckie siły powietrzne Rosja postanowiła podjąć działania, mające na celu zapobiegnięciu kolejnych tego typu zagrożeń. Działania te to nie tylko dozbrojenie rosyjskiego kontyngentu wojskowego w Syrii o systemy obrony powietrznej oraz nowe myśliwce ale również kierowanie ostrzeżeń w kierunku państw (w tym wypadku Turcji), które uznane zostały przez Rosję jako prowokatorzy. Rozkaz rosyjskiego prezydenta nakazujący bezwzględność wobec wszelkich zagrożeń jakie mogą pojawić się w stosunku do rosyjskich żołnierzy w Syrii ma pokazać, że Rosjanie są zdeterminowani.  Z drugiej strony widać też zadowolenie rosyjskich władz ze sprawności akcji antyterrorystycznej na terenie Syrii.

Interesujące wydają się być plany dotyczące Krymu, choć trzeba przyznać, że z pewnością nie rozwiążą one problemów mieszkańców półwyspu. Krym będzie dużym obciążeniem dla rosyjskiego budżetu, a organizacja całorocznego obozu sportowego nie przyczyni się w sposób znaczący do odbudowy gospodarki półwyspu. 850 uczniów i żołnierzy nie jest wstanie podnieść gospodarki 2mln Krymu. Jak  słusznie zauważają ekspertki Ośrodka Studiów Wschodnich, Ewa Fisher oraz Jadwiga Rogoża w finansowym  kontekście aneksji Krymu przez Rosjan

?Proces integracji Krymu z Rosją będzie złożony i pociągnie za sobą wysokie koszty ? finansowe, organizacyjne i społeczne, w tym wielomiliardowe nakłady na modernizację i rozbudowę infrastruktury, pokrycie deficytu budżetowego regionu, wypłatę świadczeń socjalnych.[1]?

Bez wątpienia jest to prawda, półwysep Krymski liczy 2 mln mieszkańców, z czego 700 tys. to emeryci, a 500 tys. to pracownicy budżetówki (żołnierze, urzędnicy, itp.). Oprócz tego istnieje duża grupa bezrobotnych[2], którzy też wymagać będą w jakimś stopniu pomocy socjalnej. Można więc stwierdzić, że w rosyjskich kręgach decyzyjnych widać determinację związaną z odbudową półwyspu Krymskiego, jednak  realna możliwość przełożenia tych ambicji w rzeczywistości jest mocno ograniczona.

Temat oceny modernizacji armii zasadniczo jest tematem na oddzielny artykuł, jednak można wyszczególnić parę uwag. Mimo faktycznych sukcesów w niektórych obszarach rosyjskiego wojska, należy zwrócić uwagę, że wiele z informacji, podanych przez ministra Szojgu, nie zostało sprecyzowanych. Nie dotyczy to jedynie sztucznego zawyżania odsetku ?nowoczesnego? sprzętu w Marynarce Wojennej, ale również informacji dotyczącej wprowadzenia ?nowych czołgów i wozów opancerzonych?. Informacja jest problematyczna w weryfikacji, ponieważ nie została sprecyzowana. Nie wiadomo, czy szef rosyjskiego MON-u miał na myśli jedynie prace remontowe dotyczące 1772 czołgów i wozów opancerzonych, czy były to działania na szerszą skalę. Inną kwestią jest to, o jakie typy czołgów chodzi i czy zakres prac jaki został wobec nich wykonany pozwala je uznać za ?nowe?. Zasadniczo ?nowe czołgi? można rozumieć jako ?fabrycznie nowe? jednak wątpliwe jest to aby Rosjanie wyprodukowali ostatnio nowe czołgi. Prawdopodobnie chodzi o głębokie zmodernizowanie funkcjonujących już od dekad T-72 do standardu T-72B3. Niemniej jednak ciężko w tym wypadku mówić dosłownie o wprowadzeniu ?nowych? czołgów. Tymczasem według rosyjskich analityków projekt czołgu nowej generacji T-14 Armata, wydaje się być mało realny w stosunku do deklarowanej liczby tych czołgów w jaką mają dysponować rosyjskie siły pancerne. Dodatkowo maszyna ta jest bodajże najdroższą konstrukcją tego typu na świecie, a prace nad nią mają trwać jeszcze całe lata.

Sytuacja wygląda podobnie w przypadku lotnictw.a strategicznego. Zasadniczo polega ona na modernizowaniu konstrukcji starszych, bądź po prostu starych takich jak, Tu-95MS, wyprodukowane w latach 80, a bazujące na konstrukcji Tu-95 z 1956 roku lub  Tu-160, używanych w rosyjskiej armii od 1989 roku, oraz Tu-22M3, którego oblot pierwszego prototypu odbył się w 1977 roku. Oddala się natomiast wizja bombowca nowej generacji PAK DA, który teoretycznie ma powstać za 10 lat i być odpowiedzią na chiński H-20 lub amerykański LRS-B, a w rzeczywistości najprawdopodobniej reprezentować będzie technologię zbliżoną do amerykańskiego B-2 z lat 80-tych XX wieku[3].

Niemniej jednak zauważalna jest determinacja Kremla do wzmacniania swoich sił zbrojnych oraz podnoszenia ich gotowości bojowej. W porównaniu z latami 1991 ? 2008, obecne zmiany w rosyjskiej armii robią spore wrażenie. Zakres wymaganych zmian jest jednak bardzo duży, a obecna sytuacja gospodarcza Rosji ? sankcje oraz bardzo niskie ceny ropy oraz gazu ? każą poddawać w wątpliwość ambitne plany programu modernizacyjnego Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej.

Innym poruszonym przez ministra Szojgu zagadnieniem jest Syria. Według zapewnień rosyjskiego urzędnika operacja prowadzona na tamtych terenach jest bez zarzutu. Minister podkreślił tutaj koordynację działań floty oraz lotnictwa: dokonania uderzeń za pomocą okrętowych pocisków manewrujących na cele w Syrii oddalone o 1.500 km,  4000 wylotów bojowych niszczących 80 000 obiektów należących do terrorystów. Dokonując realnej oceny tych działań, trudno nie stwierdzić, że deklarowane sukcesy rosyjskiej armii w Syrii są mocno wyolbrzymione. Mimo wielu nalotów, powierzchnia tzw. państwa islamskiego nie zmniejszyła się znacząco, same naloty zaś, są wymierzone bardziej  w tzw. umiarkowaną opozycję, niż w państwo islamskie. Ciężko jest też mówić o precyzji uderzeń, ponieważ większość infrastruktury zniszczonej przez Siły Powietrzne Rosji to obiekty cywilne ? szpitale, bazary, domy mieszkalne. Rosja straciła natomiast jeden samolot myśliwsko bombowy Su-24M wraz z pilotem, śmigłowiec Mi-8, oraz  kilka dronów rozpoznawczych. W bilans rosyjskich strat trzeba będzie wpisać zniszczenie rosyjskiego  samolotu pasażerskiego nad Egiptem ? jeśli informacje  o udziale terrorystów w tym zdarzeniu się potwierdzą. Oczywiście rosyjska interwencja w Syrii przynosi również straty finansowe. Wobec powyższego trudno zgodzić się z oceną ministra Siergieja Szojgu.

________________________________________________________________________________

Źródła:

[1] http://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/komentarze-osw/2014-08-01/krymski-worek-bez-dna-koszty-aneksji-polwyspu-przez-rosje

[2] http://forsal.pl/artykuly/831576,puste-polki-w-sklepach-i-bezrobocie-oto-nowy-krym-putina.html

[3] http://www.defence24.pl/analiza_pak-da-rosyjski-bombowiec-nowej-generacji

Absolwent Wyższej Szkoły Administracji Publicznej w Białymstoku na kierunku "Bezpieczeństwo Narodowe". Obecnie student Uniwersytetu Białostockiego na wydziale historyczno-socjologicznym - kierunek "Stosunki Międzynarodowe". Koordynator działu "Bezpieczeństwo" portalu "Nowa Strategia". Prowadzi bloga "Piotr Kular" na portalu Mpolska24.pl gdzie posiada status eksperta. Obszar jego zainteresowań dotyczy bezpieczeństwa narodowego oraz międzynarodowego w kontekście prowadzonej polityki bezpieczeństwa państw takich jak Rosja, Ukraina oraz Białoruś.