D. Olender ? ?Przeciwdziałanie i zwalczanie piractwa morskiego – wybrane problemy? [RECENZJA]

Zapewne niektórym wydawać by się mogło, iż współcześnie piractwo morskie, to raczej dobry temat na powieść przygodową, aniżeli jedno z poważnych zagrożeń dla żeglugi morskiej. Marginalizacja problemu wynika również z przekonania o tym, że jest to problem wyłącznie państwa, u wybrzeży którego zjawisko piractwa występuje. Faktem jest, że żegluga morska stanowi od dawna podstawę handlu międzynarodowego, a straty wynikające z ataków na statki oraz infrastrukturę portową mogą wywołać nawet globalne reperkusje. Złożoną problematykę piractwa morskiego wraz z obowiązującymi metodami i środkami jego zwalczania obszernie omawia dr Daria Olender w książce pt. Przeciwdziałanie i zwalczanie piractwa morskiego – wybrane problemy, która ukazała się nakładem wydawnictwa Difin.

Żegluga morska stała się niezwykle atrakcyjnym obiektem oddziaływania rozmaitych grup zbrojnych, których działania obejmują zarówno grabież mienia transportowanego na statkach, jak również porwania członków ich załóg. Aktywność takich grup wynika z wielu czynników sprzyjających, w tym zwłaszcza z braku możliwości realnej kontroli wód międzynarodowych, co wynika między innymi z zasady wolności mórz. Oprócz charakteru praw i reguł rządzących światową żeglugą musimy pamiętać również o łatwości pozyskania przez piratów używanych jednostek wodnych za stosunkowo niską cenę. Nie oznacza to jednak, że społeczność międzynarodowa i prywatni armatorzy są bezsilni wobec przejawów piractwa, czy terroryzmu morskiego. Na przestrzeni lat wypracowano bowiem wiele sprawdzonych rozwiązań zapewniających przeciwdziałanie i zwalczanie tego specyficznego zagrożenia.

Książka Darii Oleander jest jedną z nielicznych pozycji na krajowym rynku wydawniczym poświęconych problematyce współczesnego piractwa morskiego. Autorka omawia tutaj między innymi genezę piractwa oraz jego współczesny wymiar na przykładzie obszarów najbardziej zagrożonych. W monografii przedstawiono również szeroki zakres metod i środków (prawnych, organizacyjnych, technicznych, itp.), które mają minimalizować ryzyko ataków, a także działania służące wytropieniu i zlikwidowaniu najbardziej niebezpiecznych uzbrojonych grup stwarzających zagrożenie dla żeglugi międzynarodowej.

Autorka trafnie podkreśla znaczenie omawianej problematyki w kontekście interesów Polski. Nasze państwo korzysta bowiem z międzynarodowej wymiany handlowej i importuje drogą morską surowce energetyczne. Ponadto polscy marynarze i członkowie załóg to cenieni na całym świecie specjaliści. Przytacza również przypadki uprowadzeń Polaków pływających na „niebezpiecznych wodach”, zwracając trafnie uwagę, iż chodzi nie tylko o bezpieczeństwo naszych dóbr materialnych, surowców energetycznych, ale również o bezpieczeństwo naszych rodaków.

Książka pozwala nam poznać  pojęcia takie jak pirat, rozbójnictwo morskie, terroryzm morski, czy korsarstwo. Choć wszystkie są one ze sobą powiązane i mieszczą się w szerszej kategorii przemocy na morzu, to występują pomiędzy mimo istotne różnice. Często bowiem w mediach, a nawet wydawnictwach branżowych pojęcie terroryzmu morskiego utożsamiane jest z piractwem, co stanowi daleko idące uproszczenie. Niezwykle ciekawe są rozważania Autorki dotyczące genezy piractwa morskiego, gdzie w oparciu o różne źródła przedstawia jego początki i rozwój na przestrzeni dziejów, aż po jego współczesny wymiar.

Na omawianą pozycję składają się w sumie cztery obszerne rozdziały, zakończenie zawierające najważniejsze wnioski, bogata w literaturę i inne źródła bibliografia, spis grafik, tabel i rysunków oraz załączniki. Jako ciekawostkę warto zauważyć, że załącznik do niniejszej książki stanowią między innymi Piracki Kodeks oraz wykaz obowiązujących procedur dla statków wychodzących w tzw. rejony zwiększonego ryzyka. Za dużą wartością merytoryczną monografii przemawia wykorzystanie przy jej opracowaniu doświadczeń ekspertów w dziedzinie problematyki zwalczania piractwa morskiego oraz wiedzy Autorki wyniesionej ze szkoleń specjalistycznych realizowanych przez pierwszą w Polsce i Europie firmę z branży maritime security.

W rozdziale pierwszym Autorka szczegółowo wyjaśnia istotę współczesnego piractwa na tle innych form przemocy morskiej oraz przedstawia najważniejsze regulacje prawa międzynarodowego w tym kontekście. Wskazuje tu także na szereg uwarunkowań, które wpływają na eskalację tego typu zagrożeń dla żeglugi morskiej. Ciekawie przedstawiono tutaj role nowoczesnych technologii w działalności współczesnych piratów. Rozdział drugi został poświęcony charakterystyce zagrożenia piractwem w poszczególnych regionach geograficznych. W trzecim rozdziale Autorka szczegółowo omawia obowiązujące metody i środki przeciwdziałania i zwalczania przejawów piractwa. Przedstawia tutaj najważniejsze regionalne i międzynarodowe działania w tym zakresie, w tym także operacje realizowane w ramach mandatu organizacji międzynarodowych. Ostatnie strony rozdziału poświęcone zostały problematyce czynnych i biernych metod ochrony statku. Poznajemy tutaj działania pozwalające zminimalizować ryzyko ataku oraz te, które należy podjąć w sytuacji jego wystąpienia. Ciekawie zaprezentowano tutaj problematykę wykorzystywania przez armatorów prywatnych firm ochrony statków. W ostatnim, czwartym rozdziale Autorka przedstawia najważniejsze wnioski wynikające z badań własnych. Treść rozdziału skupia się na ocenie poziomu zagrożenia piractwem morskim, adekwatności sił i środków służących zwalczaniu jego przejawów oraz efektywności działań o charakterze zapobiegawczym. Autorka wskazuje tutaj najważniejsze problemy w tym zakresie i pożądane kierunki służące usprawnieniu podejmowanych działań.

Układ książki jest przejrzysty i pozwala przejść od zagadnień ogólnych, do tych najbardziej szczegółowych. Na uwagę zasługuje również bogata oprawa graficzna, która odnosi się do omawianych zagadnień. Choć książka jest w istocie pracą naukową, to napisana jest wyjątkowo przystępnym językiem. Recenzowaną książkę śmiało można polecić wszystkim zainteresowanym fenomenem piractwa morskiego. Niemniej jak zaznacza sama Autorka, książka przeznaczona jest dla szerokiego grona odbiorców – nie tylko dla specjalistów, ale również pasjonatów morza i spraw morskich oraz osób zajmujących się międzynarodowym prawem morza. Niniejsza pozycja powinna stanowić lekturę obowiązkową zarówno dla osób zawodowo zajmujących się ochroną żeglugi i zwalczaniem aktów piractwa, jak również dla załóg statków narażonych na różnorodne formy przemocy morskiej.



Autor: Daria Olender

Tytuł: Przeciwdziałanie i zwalczanie piractwa morskiego – wybrane problemy

Wydawnictwo: Difin

Oprawa: Miękka

Rok wydania: 2017

ISBN: 978-83-8085-315-7

Liczba stron: 202

>>>> Książkę można kupić u wydawcy tutaj <<<<

Na koniec wypada napisać kilka słów o Autorce tej wyczerpującej monografii. Daria Oleander jest doktorem nauk społecznych w dyscyplinie nauki o bezpieczeństwie. Studia doktoranckie ukończyła na Akademii Obrony Narodowej (obecnie Akademia Sztuki Wojennej). Ponad to jest absolwentką podyplomowych studiów kryminalistyki na Uniwersytecie Wrocławskim, problematyki zwalczania przestępczości zorganizowanej i terroryzmu na Uniwersytecie Warszawskim oraz prawa dowodowego na Uniwersytecie Jagiellońskim. Autorka wielu artykułów specjalistycznych poświęconych piractwu i terroryzmowi morskiemu oraz zarządzaniu kryzysowemu w obliczu zagrożeń terrorystycznych. Członek Stowarzyszenia European Association for Security. Uczestniczka wielu szkoleń antypirackich z ćwiczeniami na symulatorze cytadeli Anti-piracy awareness course + citadel drill?, (Maritime Safety & Security) oraz kursów pn. Specjalista ds. zarządzania kryzysowego w urzędzie administracji samorządowej i Specjalista ds. organizacji obrony cywilnej w ramach Studium Prawa Europejskiego.

Absolwent Wydziału Bezpieczeństwa Narodowego Akademii Obrony Narodowej w Warszawie (obecnie Akademii Sztuki Wojennej). Instruktor strzelectwa sportowego, instruktor kalisteniki i zagorzały fan wycieczek górskich. Zdobywca Wojskowej Odznaki Górskiej 21 Brygady Strzelców Podhalańskich i Odznaki Skoczka Spadochronowego Służb Ochrony. Członek grupy rekonstrukcyjnej SPAP Wojkowice i Stowarzyszenia "Głos bohatera". Do głównych zainteresowań naukowych autora należą terroryzm międzynarodowy, przestępczość zorganizowana, społeczne inicjatywy w obszarze bezpieczeństwa i obronności oraz zarządzanie kryzysowe.