Armia radziecka nie ma dobrej prasy w Polsce. Nie może być inaczej bowiem we wrześniu 1939 roku zadała Polakom ?cios w plecy? zaś po wojnie przez blisko pół wieku była gwarantem utrzymania ustroju narzuconego Polsce przez Stalina. O tym jak wyglądało życie w radzieckich bazach wojskowych na terenie Polski przez wspomniane pół wieku możemy dowiedzieć się dzięki książce ?Długi taniec za kurtyną. Pół wieku Armii Radzieckiej w Polsce?.
Autorami książki są pochodząca z Kazachstanu Julia Wizowska – absolwentka filologii polskiej na UW, dziennikarka i współautorka książki ?Po północy w Doniecku? napisanej podobnie jak recenzowana praca wspólnie z Grzegorzem Szymanikiem. Ten absolwent dziennikarstwa na UW od dekady związany z ?Gazetą Wyborczą? ma na swoim koncie wiele nagradzanych reportaży oraz książkę ?Motory rewolucji?.
Tym razem ten zdolny dziennikarski duet, mający świetne rozeznanie w tematach dotyczących byłego Związku Radzieckiego wziął na swój reporterski warsztat dzieje wojsk radzieckich na terenie Polski. Z racji przyjętej formy, historię poznajemy przez pryzmat zwykłych ludzi, obywateli byłego ZSRR służących bądź pracujących na terenie jednostek. Ważnym jest również fakt, że pojawiają się tu również relacje Polaków mających do czynienia z radzieckimi żołnierzami.
Północna Grupa Wojsk Sowieckich tak właśnie brzmiała oficjalna nazwa wojsk stacjonujących w Polsce. Choć została utworzona w 1945 r. z przekształcenia II Frontu Białoruskiego, to dopiero 11 lat później uregulowano jej prawny status. Zgodnie z porozumieniem władz ?bratnich narodów? ogólną liczbę wojsk radzieckich w Polsce ustalono w granicach 66 tys. żołnierzy (dla porównania w NRD stacjonowało 390 tysięcy). Armia radziecka użytkowała ogółem 70 tys. hektarów różnych terenów na których znalazło się 13 lotnisk oraz 4 poligony zajmujące ok. 60 tys. ha. Wykorzystywała również bocznice kolejowe o długości 64 km oraz 3 km nabrzeży w dwóch basenach portowych. Garnizony radzieckie znajdowały się w 59 miejscowościach, lecz to na ?ziemiach odzyskanych? było ich najwięcej.
Książka składa się z osiemnastu reportaży, niektóre z nich w zależności od podejmowanej tematyki są podzielone na konkretne podrozdziały. Obszar podejmowanych zagadnień jest bardzo szeroki. Pojawiają się tematy bolesne dla Polaków takie jak sowieckie grabieże i gwałty. Szczególne wrażenie robi historia Pelagii ? kobiety, która postanowiła urodzić i wychować córkę będącą efektem gwałtu sowieckiego żołnierza. Z czasem żołnierze radzieccy ucywilizowali się, pozwoliło to na nawiązanie licznych kontaktów z których najbardziej kwitły handlowe. W trudnych dla przedstawicieli obu państw czasach handel stał się nicią wiążącą obie strony, a za wódkę dało załatwić się prawie wszystko co armia radziecka posiadała w swych garnizonach. Wraz ze zbliżającym się momentem opuszczenia Polski handel nabrał ogromnych rozmiarów, a handlowali prawie wszyscy począwszy od oficerów a skończywszy na szeregowych. Na kartach książki nie mogło zabraknąć najgłośniejszej historii miłosnej jaką widziała Legnica. Tragiczny w skutkach romans Polaka z żoną radzieckiego oficera, który doczekał się filmowej adaptacji w filmie ?Mała Moskwa? na kartach książki został przedstawiony w szczegółowy i dokładny sposób. Reportaże przedstawiają również miejsca takie jak Borne Sulinowo, gdzie swe bazy miały radzieckie wojska i drugie życie miast po opuszczeniu ich przez lokatorów ze wschodu. W trakcie narracji nie zabrakło wspomnień żołnierzy radzieckich z trudnego czasu jakim było wprowadzenie stanu wojennego w Polsce, ich ocena sytuacji jest niezwykle ciekawa. Z historii kilkudziesięciu bohaterów przewijających się na kartach książki, szczególnie mą uwagę przykuły losy Nurgali Kulbasowa, który zdezerterował z radzieckiej armii w poszukiwaniu lepszej przyszłości i pozostał w Polsce.
Wspomniane tematy to oczywiście niewielka część zagadnień pojawiających się reportażach. Dobór wartościowych rozmówców, interesujące tematy sprawiają że książkę czyta się z wielką przyjemnością i zaciekawieniem.
Podsumowując książka ?Długi taniec za kurtyną. Pół wieku Armii Radzieckiej w Polsce? jest bardzo interesującym tytułem, który pozwala poznać szczegóły życia ludzi mieszkających za drutami radzieckich garnizonów w Polsce. Z czystym sumieniem polecam Wszystkim tą książkę!
Autor: Grzegorz Szymanik, Julia Wizowska
Tytuł: Długi taniec za kurtyną. Pół wieku Armii Radzieckiej w Polsce
Wydawnictwo: Czarne
Oprawa: twarda
Rok wydania: 2019
ISBN: 978-83-8049-788-7
Liczba stron: 224
Format: 133×215 mm
>>>> Książkę można kupić u wydawcy tutaj <<<<
