Shermany Firefly z 1. Pułku Ułanów Krechowieckich 2. Brygady Pancernej 2. Warszawskiej Dywizji Pancernej w czasie defilady pod Loreto ? Włochy, 15 sierpnia 1945 roku / Źródło: Źródło: www.nac.gov.pl, sygn. 24-537-2

M4 Sherman – legenda II wojny światowej

M4 Sherman to amerykański czołg średni zbudowany dla sił alianckich w czasie II wojny światowej. Był jednym z najliczniej produkowanych czołgów, o czym świadczą statystyki, albowiem powstało ponad 49 tys. egzemplarzy jego różnych wariantów. Jego tania i łatwa produkcja spowodowała szybkie wprowadzenie do masowej produkcji i zaopatrzenie prawie wszystkich armii walczących przeciwko III Rzeszy. Wojenny debiut czołgu M4 Sherman miał miejsce jesienią 1942 roku w czasie drugiej bitwy pod El-Alamain.

Historia powstania i różne warianty czołgu

Po wybuchu II wojny światowej Armia Amerykańska po niemieckim Blitzkriegu w Polsce rozpoczęła poszukiwania nowych czołgów. Amerykańskie wojska pancerne były bardzo przestarzałe. Podstawowym czołgiem US Army był M2 Medium Tank. Już w połowie 1940 roku rozpoczęto pracę nad stworzeniem nowego czołgu średniego. W międzyczasie kończono pracę nad nowym czołgiem M3 Lee, który już wkrótce miał wejść do produkcji. Czas na projektowanie tego czołgu był skrócony do minimum dlatego z góry było wiadome ,że to tylko konstrukcja przejściowa którą należy szybko zastąpić nowym czołgiem średnim. 12 maja 1940 roku Ordnance Committee zlecił budowę drewnianej makiety nowe czołgu i metalowego prototypu. Prototyp otrzymał oznaczenie Medium Tank T6. Rozpoczęto budowę dwóch prototypów ? jednego z odlewaną górną częścią kadłuba a drugiego ze spawaną górną częścią kadłuba. Oba zostały zbudowane na modyfikowanym podwoziu i kadłubie M3 Lee z nową wieżą uzbrojoną w armatę M2 kal. 75 mm. Pierwszy prototyp z odlewaną górną częścią kadłuba został ukończony i odebrany przez US Army 2 września 1941 roku. Otrzymał nazwę Sherman od nazwiska sławnego amerykańskiego generała Williama Shermana ? bohatera amerykańskiej wojny secesyjnej. W czasie testów uznano za konieczne wykonanie pewnych modyfikacji. Usunięto m.in wieżyczkę dowódcy i boczne drzwiczki w kadłubie (spadek po M3 Lee). Po usunięciu wieżyczki zamontowano w jego miejscu okrągły właz z obrotnikiem dla przeciwlotniczego karabinu maszynowego Browning M2HB. 5 września został oficjalnie przyjęty do służby. Później służył do testów nowych modyfikacji ,które miały być montowane na seryjnych czołgach.

Prototyp czołgu T6 / Źródło: http://the.shadock.free.fr/ (domena publiczna)

M4 Sherman

M4(75)D VVSS ? wersja Shermana produkowana od lipca 1942 roku w zakładach Pressed Steel Car Company, Baldwin Locomotive Works, American Locomotive Co oraz Pullman-Standard Car Company. Wersja ta posiadała armatę kal. 75 mm, suche magazyny amunicji, spawany pancerz z pancernych płyt walcowanych, silnik benzynowy Continental R975 o mocy 400 KM oraz zawieszenie VVSS. Produkcję zakończono w styczniu 1944 roku. Wyprodukowano 6748 egzemplarzy w tej wersji. Większa część (ponad 4500 egzemplarzy trafiła do Armii Amerykańskiej, a mniejsza część (około 2000 egzemplarzy) została wysłana do Wielkiej Brytanii w ramach programu Lend-Lease. Czołgi tej wersji służące w Armii Brytyjskiej były oznaczane Sherman I.

Dane taktyczno-techniczne:

  • Załoga: 5 osób,
  • Waga: 30,2 ton,
  • Napęd: 9 cylindrowy, silnik benzynowy Wright R-975 o mocy 400 KM,
  • Prędkość maksymalna: na drodze 39 km/h, w terenie 25 km/h.
  • Zasięg: na drodze 190 kilometry, w terenie 160 kilometrów,
  • Pancerz: wieża: przód 76 mm, boki i tył 51 mm, góra 25 mm, kadłub: przód 51 mm, boki i tył 38 mm, góra 19 mm, dno 13 mm,
  • Uzbrojenie: armata M3 kal. 75 mm (90 pocisków), 2 czołgowe karabiny maszynowe Browning M1919A4 kal. 7,62 mm (4750 pocisków) oraz 1 karabin maszynowy Browning M2HB kal. 12,7 mm (300 pocisków),
  • Wymiary: długość: 5,89 m, szerokość: 2,62 m, wysokość: 2,74 m, prześwit: 0,43 m,
  • Pokonywanie przeszkód: rowy o szerokości 2,30 m, przeszkody wodne o głębokości 1,07 m, ściany pionowe o wysokości 0,61 m.

M4 Sherman / Źródło: forumwarthunder.com (domena publiczna)

M4(75)D VVSS Composite Hull ? zmodyfikowana wersja Shermana M4(75) VVSS produkowana od sierpnia 1943 roku w zakładach Detroit Tank Arsenal. Wersja ta posiadała armatę kal. 75 mm, suche magazyny amunicji, odlewany pancerz przodu kadłuba i spawany tylnej części, silnik benzynowy Continental R975 o mocy 400 KM oraz zawieszenie VVSS. Produkcję zakończono w maju 1945 roku. Wyprodukowano 1676 egzemplarzy w tej wersji. Większość egzemplarzy (około 1000) zostało wysłanych do Wielkiej Brytanii w ramach programu Lend-Lease, a mniejsza część (ponad 500 egzemplarzy) trafiło do US Marine Corps i amerykańskich jednostek szkoleniowych. Czołgi tej wersji służące w Armii Brytyjskiej były oznaczane Sherman Hybrid I.

Dane taktyczno-techniczne:

  • Załoga: 5 osób,
  • Waga: 30,2 ton,
  • Napęd: 9 cylindrowy, silnik benzynowy Wright R-975 o mocy 400 KM,
  • Prędkość maksymalna: na drodze 39 km/h, w terenie 25 km/h.
  • Zasięg: na drodze 190 kilometry, w terenie 160 kilometrów,
  • Pancerz: wieża: przód 76 mm, boki i tył 51 mm, góra 25 mm, kadłub: przód 51 mm, boki i tył 38 mm, góra 19 mm, dno 13 mm,
  • Uzbrojenie: armata M3 kal. 75 mm (90 pocisków), 2 czołgowe karabiny maszynowe Browning M1919A4 kal. 7,62 mm (4750 pocisków) oraz 1 karabin maszynowy Browning M2HB kal. 12,7 mm (300 pocisków),
  • Wymiary: długość: 5,89 m, szerokość: 2,62 m, wysokość: 2,74 m, prześwit: 0,43 m,
  • Pokonywanie przeszkód: rowy o szerokości 2,30 m, przeszkody wodne o głębokości 1,07 m, ściany pionowe o wysokości 0,61 m.

M4 Composite Hull / Źródło: the.shadock.free.fr (domena publiczna)

M4(105)D VVSS ? wersja wsparcia piechoty (w wypadku wersji M4 nie produkowano wersji uzbrojonej w armatę M1 kal. 76 mm) produkowana od lutego 1944 roku w zakładach Detroit Tank Arsenal. Wersja ta posiadała haubicę M2A1 kal. 105 mm, suche magazyny amunicji, spawany pancerz z pancernych płyt walcowanych (w przedniej części częściowo odlewany), silnik benzynowy Continental R975 o mocy 400 KM oraz zawieszenie VVSS. Produkcję zakończono we wrześniu 1944 roku. Wyprodukowano 800 egzemplarzy w tej wersji. Większość egzemplarzy trafiła do Armii Amerykańskiej a mniejsza część (100-200 egzemplarzy) zostały wysłana do Wielkiej Brytanii w ramach programu Lend-Lease (z czego kilkanaście do 2 Brygady Pancernej Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie). Czołgi tej wersji służące w Armii Brytyjskiej były oznaczane Sherman IB.

Dane taktyczno-techniczne:

  • Załoga: 5 osób,
  • Waga: 30,2 ton,
  • Napęd: 9 cylindrowy, silnik benzynowy Wright R-975 o mocy 400 KM,
  • Prędkość maksymalna: na drodze 39 km/h, w terenie 25 km/h,
  • Zasięg: na drodze 190 kilometry, w terenie 160 kilometrów,
  • Pancerz: wieża: przód 76 mm, boki i tył 51 mm, góra 25 mm, kadłub: przód 51 mm, boki i tył 38 mm, góra 19 mm, dno 13 mm,
  • Uzbrojenie: haubica M2A1 kal. 105 mm (66 pocisków), 2 czołgowe karabiny maszynowe Browning M1919A4 kal. 7,62 mm (4750 pocisków) oraz 1 karabin maszynowy Browning M2HB kal. 12,7 mm (300 pocisków),
  • Wymiary: długość: 5,84 mn, szerokość: 2,67 m, wysokość: 3,56, prześwit: 0,43 m,
  • Pokonywanie przeszkód: rowy o szerokości 2,30 m, przeszkody wodne o głębokości 1,07 m, ściany pionowe o wysokości 0,61 m.

M4(105) / Źródło: the.shadock.free.fr (domena publiczna)

M4(105)D HVSS ? wersja wsparcia piechoty (w wypadku wersji M4 nie produkowano wersji uzbrojonej w armatę M1 kal. 76 mm) produkowana od września 1944 roku w zakładach Detroit Tank Arsenal. Wersja ta posiadała haubicę M2A1 kal. 105 mm, suche magazyny amunicji, spawany pancerz z pancernych płyt walcowanych (w przedniej części częściowo odlewany), silnik benzynowy Continental R975 o mocy 400 KM oraz zawieszenie HVSS. Produkcję zakończono w marcu 1945 roku. Wyprodukowano 841 egzemplarzy w tej wersji. Większość egzemplarzy trafiło do Armii Amerykańskiej a nieliczne egzemplarze zostały wysłane do Wielkiej Brytanii w ramach programu Lend-Lease. Czołgi tej wersji służące w Armii Brytyjskiej były oznaczane Sherman IBY.

Dane taktyczno-techniczne:

  • Załoga: 5 osób,
  • Waga: 31,5 ton,
  • Napęd: 9 cylindrowy, silnik benzynowy Wright R-975 o mocy 400 KM,
  • Prędkość maksymalna: na drodze 39 km/h, w terenie 25 km/h.
  • Zasięg: na drodze 190 kilometry, w terenie 160 kilometrów,
  • Pancerz: wieża: przód 76 mm, boki i tył 51 mm, góra 25 mm, kadłub: przód 51 mm, boki i tył 38 mm, góra 19 mm, dno 13 mm,
  • Uzbrojenie: haubica M2A1 kal. 105 mm (66 pocisków), 2 czołgowe karabiny maszynowe Browning M1919A4 kal. 7,62 mm (4750 pocisków) oraz 1 karabin maszynowy Browning M2HB kal. 12,7 mm (300 pocisków),
  • Wymiary: długość: 5,84 mn, szerokość: 2,67 m, wysokość: 3,56 m, prześwit: 0,43 m,
  • Pokonywanie przeszkód: rowy o szerokości 2,30 m, przeszkody wodne o głębokości 1,07 m, ściany pionowe o wysokości 0,61 m.

M4(105) HVSS / Źródło: Wikimedia Commons

M4A1 Sherman

M4A1(75)D VVSS ? wersja Shermana produkowana od lutego 1942 roku w zakładach Pressed Steel Car Company. Lima Locomotive Works, Pressed Steel Car Company i Pacific Car and Foundry Company. Wersja ta posiadała armatę M3 kal. 75 mm, suche magazyny amunicji, odlewany pancerz górnej części kadłuba i spawanej dolnej, silnik benzynowy Continental R975 o mocy 400 KM oraz zawieszenie VVSS.  Produkcję zakończono w grudniu 1943 roku. Wyprodukowany 6281 egzemplarzy w tej wersji. Większość egzemplarzy (około 4500 egzemplarzy) trafiła do Armii Amerykańskiej a mniejsza część (około 1500 egzemplarzy) została wysłana do Wielkiej Brytanii w ramach programu Lend-Lease. Czołgi tej wersji służące w Armii Brytyjskiej były oznaczane Sherman II.

Dane taktyczno-techniczne:

  • Załoga: 5 osób,
  • Waga: 30,3 ton,
  • Napęd: 9 cylindrowy, silnik benzynowy Wright R-975 o mocy 400 KM,
  • Prędkość maksymalna: na drodze 39 km/h, w terenie 25 km/h,
  • Zasięg: na drodze 190 kilometry, w terenie 160 kilometrów,
  • Pancerz: wieża: przód 76 mm, boki i tył 51 mm, góra 25 mm, kadłub: przód 51 mm, boki i tył 38 mm, góra 19 mm, dno 13 mm,
  • Uzbrojenie: armata M3 kal. 75 mm (90 pocisków), 2 czołgowe karabiny maszynowe Browning M1919A4 kal. 7,62 mm (4750 pocisków) oraz 1 karabin maszynowy Browning M2HB kal. 12,7 mm (300 pocisków).
  • Wymiary: długość 5,84 m, szerokość 2,62 m, wysokość 2,74 m, prześwit: 0,43 m,
  • Pokonywanie przeszkód: rowy o szerokości 2,3 m, przeszkody wodne o głębokości 1,07 m, ściany pionowe o wysokości 0,61 m.

M4A1 / Źródło: Wikimedia Commons

M4A1(76)W VVSS/M4A1E4 ? zmodernizowana wersja Shermana M4A1(75)D VVSS wyposażona w nową armatę i mokre magazyny amunicji produkowana od lutego 1944 roku w zakładach Pressed Steel Car Company. Wersja ta posiadała armatę M1 kal.76 mm, mokre magazyny amunicji, odlewany pancerz górnej części kadłuba i spawanej dolnej, silnik benzynowy Continental R975 o mocy 400 KM oraz zawieszenie VVSS. Produkcję zakończono we sierpniu 1944 roku. Wyprodukowano 2171 egzemplarzy w tej wersji. Większość egzemplarzy było używanych przez Armie Amerykańską (około 1500 egzemplarzy?) a pozostałe egzemplarze zostały wysłane do Wielkiej Brytanii w ramach programu Lend-Lease (z czego 200-300 egzemplarzy otrzymały Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie). Czołgi tej wersji służące w Armii Brytyjskiej były oznaczane Sherman IIA.

Dane taktyczno-techniczne:

  • Załoga: 5 osób,
  • Waga: 31,5 tony,
  • Napęd: 9 cylindrowy, silnik benzynowy Wright R-975 o mocy 400 KM,
  • Prędkość maksymalna: na drodze 39 km/h, w terenie 25 km/h,
  • Zasięg: na drodze 190 kilometry, w terenie 160 kilometrów,
  • Pancerz: wieża: przód 64 mm, boki i tył 64 mm, góra 25 mm, kadłub: 64 mm, boki i tył 38 mm, góra 19 mm, dno 13 mm,
  • Uzbrojenie: armata M1A1 kal. 76 mm (55 pocisków), 2 czołgowe karabiny maszynowe Browning M1919A4 kal. 7,62 mm (4750 pocisków) oraz 1 karabin maszynowy Browning M2HB kal. 12,7 mm (300 pocisków).
  • Wymiary: długość: 5,84 m, szerokość: 2,67 m, wysokość: 3,37 m, prześwit: 0,40 m,
  • Pokonywanie przeszkód: rowy o szerokości 2,3 m, przeszkody wodne o głębokości 1,07 m, ściany pionowe o wysokości 0,61 m.

M4A1(76)W / Źródło: Wikimedia Common

M4A1(76)W HVSS/M4A1E8 ? zmodernizowana wersja Shermana M4A1(76)W VVSS produkowana od sierpnia 1944 roku w zakładach Pressed Steel Car Company. Wersja ta posiadała armatę M1 kal. 76 mm, mokre magazyny amunicji, odlewany pancerz górnej części kadłuba i spawanej dolnej, silnik benzynowy Continental R975 o mocy 400 KM oraz zawieszenie HVSS. Produkcję zakończono we lipcu 1945 roku. Wyprodukowano 1225 egzemplarzy w tej wersji. Większość trafiła do Armii Amerykańskiej a nieliczne egzemplarze zostały wysłane do Wielkiej Brytanii w ramach programu Lend-Lease. Czołgi tej wersji służące w Armii Brytyjskiej były oznaczane Sherman IIAY.

Dane taktyczno-techniczne:

  • Załoga: 5 osób,
  • Waga: 31,5 tony,
  • Napęd: 9 cylindrowy, silnik benzynowy Wright R-975 o mocy 400 KM,
  • Prędkość maksymalna: na drodze 39 km/h, w terenie 25 km/h,
  • Zasięg: na drodze 190 kilometry, w terenie 160 kilometrów,
  • Pancerz: wieża: przód 64 mm, boki i tył 64 mm, góra 25 mm, kadłub: przód 64 mm, boki i tył 38 mm, góra 19 mm, dno 13 mm,
  • Uzbrojenie: armata M1A1C lub M1A2 kal. 76 mm (55 pocisków), 2 czołgowe karabiny maszynowe Browning M1919A4 kal. 7,62 mm (4750 pocisków) oraz 1 karabin maszynowy Browning M2HB kal. 12,7 mm (300 pocisków),
  • Wymiary: długość: 5,84 m, szerokość: 2,67 m, wysokość: 3,37 m, prześwit: 0,40 m,
  • Pokonywanie przeszkód: rowy o szerokości 2,3 m, przeszkody wodne o głębokości 1,07 m, ściany pionowe o wysokości 0,61 m.

M4A1(76)W HVSS / Źródło: Wikimedia Commons

M4A2 Sherman

M4A2(75)D VVSS ? wersja Shermana produkowana od kwietnia 1942 roku w zakładach Fisher Tank Arsenal, Pullman-Standard Car Company, American Locomotive Co, Baldwin Locomotive Works i Federal Machine and Welder Co. Wersja ta posiadała armatę M3 kal. 75 mm, suche magazyny amunicji, spawany pancerz z płyt walcowanych, silnik dieslowski General Motors 6046 o mocy 410 KM oraz zawieszenie VVSS. Produkcję zakończono w maju 1944 roku. Wyprodukowany 8053 egzemplarzy w tej wersji. Była to wersja typowo eksportowa. 5041 egzemplarzy zostało wysłanych do Wielkiej Brytanii, 2007 egzemplarzy do ZSRR, kilkaset? egzemplarzy do Armii Wolnych Francuzów, około 150 egzemplarzy do Nowej Zelandii, kilka egzemplarzy do Australii a pozostałe egzemplarze były używane w US Marine Corps lub amerykańskich jednostkach szkoleniowych. Czołgi tej wersji służące w Armii Brytyjskiej były oznaczane Sherman III.

Dane taktyczno-techniczne:

  • Załoga: 5 osób,
  • Waga: 32,2 tony,
  • Napęd: 12 cylindrowy silnik dieslowski General Motors 6046 o mocy 500 KM,
  • Prędkość maksymalna: na drodze 46 km/h, w terenie 25 km/h,
  • Zasięg: na drodze 240 kilometry, w terenie 160 kilometrów,
  • Pancerz: wieża: przód 76 mm, boki i tył 51 mm, góra 25 mm, kadłub: przód 51 mm, boki i tył 38 mm, góra 19 mm, dno 13 mm,
  • Uzbrojenie: armata M3 kal. 75 mm (97 pocisków), 2 czołgowe karabiny maszynowe Browning M1919A4 kal. 7,62 mm (4750 pocisków) oraz 1 karabin maszynowy Browning M2HB kal. 12,7 mm (300 pocisków).
  • Wymiary: długość 5,92 m, szerokość 2,62 m, wysokość 2,74 m, prześwit: 0,43 m,
  • Pokonywanie przeszkód: rowy o szerokości 2,3 m, przeszkody wodne o głębokości: 1,07 m, ściany pionowe o wysokości 0,61 m.

M4A2 Sherman / Źródło: the.shadock.free.fr (domena publiczna)

M4A2(76)W VVSS/M4A2E4 ? zmodernizowana wersja Shermana M4A2(75)D VVSS z nową armatą i mokrymi magazynami amunicji produkowana od kwietnia 1944 roku w zakładach Fisher Tank Arsenal i Pressed Steel Car Company. Wersja ta posiadała armatę M1 kal.76 mm, mokre magazyny amunicji, spawany pancerz z płyt walcowanych, silnik dieslowski General Motors 6046 o mocy 410 KM oraz zawieszenie VVSS. Produkcję zakończono we sierpniu 1944 roku. Wyprodukowano około 1594 egzemplarzy w tej wersji. Większość (około 1000 egzemplarzy?) zostało wysłanych do ZSRR, nieliczne egzemplarze do Wielkiej Brytanii a pozostałe egzemplarze były używane w Armii Amerykańskiej.Czołgi tej wersji służące w Armii Brytyjskiej były oznaczane Sherman IIIA jednak nie był używany operacyjnie.

Dane taktyczno-techniczne:

  • Załoga: 5 osób,
  • Waga: 33,3 tony,
  • Napęd: 12 cylindrowy silnik dieslowski General Motors 6046 o mocy 500 KM,
  • Prędkość maksymalna: na drodze 46 km/h, w terenie 25 km/h,
  • Zasięg: na drodze 240 kilometry, w terenie 160 kilometrów,
  • Pancerz: wieża: przód 64 mm, boki i tył 64 mm, góra 25 mm, kadłub: przód 64 mm, boki i tył 38 mm, góra 19 mm, dno 13 mm,
  • Uzbrojenie: armata M1A1 kal. 76 mm (55 pocisków), 2 czołgowe karabiny maszynowe Browning M1919A4 kal. 7,62 mm (4750 pocisków) oraz 1 karabin maszynowy Browning M2HB kal. 12,7 mm (300 pocisków),
  • Wymiary: długość: 7,56 m, szerokość: 2,66 m, wysokość: 2,97 m, prześwit: 0,40 m,
  • Pokonywanie przeszkód: rowy o szerokości 2,3 m, przeszkody wodne o głębokości 1,07 m, ściany pionowe o wysokości 0,61 m.

M4A2(76) / Źródło: forumwarthunder.com (domena publiczna)

M4A2(76)W HVSS/M4A2E8 ? zmodernizowana wersja Shermana M4A1(76)W VVSS z zawieszeniem HVSS produkowana od sierpnia 1944 roku w zakładach Fisher Tank Arsenal i Pressed Steel Car Company. Wersja ta posiadała armatę M1 kal.76 mm, mokre magazyny amunicji, spawany pancerz z płyt walcowanych, silnik dieslowski General Motors 6046 o mocy 410 KM oraz zawieszenie VVSS. Produkcję zakończono we maju 1945 roku. Wyprodukowano około 1321 egzemplarzy w tej wersji. Większość (około 1000 egzemplarzy?) zostało wysłanych do ZSRR, nieliczne egzemplarze do Wielkiej Brytanii a pozostałe egzemplarze były używane w Armii Amerykańskiej. Czołgi tej wersji służące w Armii Brytyjskiej były oznaczane Sherman IIIAY jednak nie były używane operacyjnie.

Dane taktyczno-techniczne:

  • Załoga: 5 osób,
  • Waga: 33,3 tony,
  • Napęd: 12 cylindrowy silnik dieslowski General Motors 6046 o mocy 500 KM,
  • Prędkość maksymalna: na drodze 46 km/h, w terenie 25 km/h,
  • Zasięg: na drodze 240 kilometry, w terenie 160 kilometrów,
  • Pancerz: wieża: przód 64 mm, boki i tył 64 mm, góra 25 mm, kadłub: przód 64 mm, boki i tył 38 mm, góra 19 mm, dno 13 mm,
  • Uzbrojenie: armata M1A2 kal. 76 mm (55 pocisków), 2 czołgowe karabiny maszynowe Browning M1919A4 kal. 7,62 mm (4750 pocisków) oraz 1 karabin maszynowy Browning M2HB kal. 12,7 mm (300 pocisków),
  • Wymiary: długość: 7,56 m, szerokość: 2,66 m, wysokość: 2,97 m, prześwit: 0,40 m,
  • Pokonywanie przeszkód: rowy o szerokości 2,3 m, przeszkody wodne o głębokości 1,07 m, ściany pionowe o wysokości 0,61 m.

M4A2(76)W HVSS / Źródło: the.shadock.free.fr (domena publiczna)

M4A3 Sherman

M4A3(75)D VVSS ? wersja Shermana produkowana od czerwca 1942 roku w zakładach Ford Motor Company. Wersja ta posiadała armatę M3 kal. 75 mm, suche magazyny amunicji, spawany pancerz, silnik dieslowski General Motors 6046 o mocy 410 KM oraz zawieszenie VVSS. Produkcję zakończono we wrześniu 1943 roku. Wyprodukowany 1690 egzemplarzy w tej wersji. Była to wersja przeznaczona praktycznie tylko i wyłącznie dla Armii Amerykańskiej. Tylko nieliczne egzemplarze zostały wysłane do Wielkiej Brytanii i Francji w ramach programu Lend-Lease. Czołgi tej wersji służące w Armii Brytyjskiej były oznaczane Sherman IV jednak nie były używane operacyjnie.

Dane taktyczno-techniczne:

  • Załoga: 5 osób,
  • Waga: 32,2 ton,
  • Napęd: 8 cylindrowy silnik benzynowy Ford GAA V8 o mocy 500 KM,
  • Prędkość maksymalna: na drodze 48 km/h, w terenie 25 km/h,
  • Zasięg: na drodze 160 kilometry, w terenie 120 kilometrów,
  • Pancerz: wieża: przód 76 mm, boki i tył 51 mm, góra 25 mm, kadłub: przód 51 mm, boki i tył 38 mm, góra 19 mm, dno 13 mm,
  • Uzbrojenie: armata M3 kal. 75 mm (97 pocisków), 2 czołgowe karabiny maszynowe Browning M1919A4 kal. 7,62 mm (4750 pocisków) oraz 1 karabin maszynowy Browning M2HB kal. 12,7 mm (300 pocisków),
  • Wymiary: długość: 6,27 m, szerokość: 2,68 m, wysokość: 3,43 m, prześwit: 0,43 m,
  • Pokonywanie przeszkód: rowy o szerokości 2,3 m, przeszkody wodne o głębokości 1,07 m, ściany pionowe o wysokości 0,61 m.

M4A3 / Źródło: Źródło: the.shadock.free.fr (domena publiczna)

M4A3(75)W VVSS ? zmodernizowana wersja Shermana M4A3(75)D VVSS z mokrymi magazynami amunicji produkowana od lutego 1944 roku w zakładach Ford Motor Company. Wersja ta posiadała armatę M3 kal. 75 mm, mokre magazyny amunicji, spawany pancerz, silnik benzynowy Ford GAA V8 o mocy 500 KM oraz zawieszenie VVSS. Produkcję zakończono w marcu 1945 roku. Była to wersja przeznaczona praktycznie tylko i wyłącznie dla Armii Amerykańskiej. Jedynie niewielką liczbę egzemplarzy wysłano do Francji. Wyprodukowany 3071 egzemplarzy w tej wersji. Czołgi te nie były wysyłane do Wielkiej Brytanii.

Dane taktyczno-techniczne:

  • Załoga: 5 osób,
  • Waga: 31,8 ton,
  • Napęd: 8 cylindrowy silnik benzynowy Ford GAA V8 o mocy 500 KM,
  • Prędkość maksymalna: na drodze 48 km/h, w terenie 30 km/h,
  • Zasięg: na drodze 160 kilometry, w terenie 120 kilometrów,
  • Pancerz: wieża: przód 76 mm, boki i tył 51 mm, góra 25 mm, kadłub: przód 51 mm, boki i tył 38 mm, góra 19 mm, dno 13 mm,
  • Uzbrojenie: armata M3 kal. 75 mm (97 pocisków), 2 czołgowe karabiny maszynowe Browning M1919A4 kal. 7,62 mm (4750 pocisków) oraz 1 karabin maszynowy Browning M2HB kal. 12,7 mm (300 pocisków).
  • Wymiary: długość: 5,92 m, szerokość: 2,68 m, wysokość: 2,74 m, prześwit: 0,40 m,
  • Pokonywanie przeszkód: rowy o szerokości 2,3 m, przeszkody wodne o głębokości 1,07 m, ściany pionowe o wysokości 0,61 m.

M4A3(75)W / Źródło: the.shadock.free.fr (domena publiczna)

M4A3(76)W VVSS/M4A3E4 ? zmodernizowana wersja Shermana M4A3(75)D VVSS z nową armatą i mokrymi magazynami amunicji produkowana od marca 1944 roku w zakładach Fisher Tank Arsenal i Detroit Tank Arsenal. Wersja ta posiadała armatę M1 kal. 76 mm, mokre magazyny amunicji, spawany pancerz, silnik benzynowy Ford GAA V8 o mocy 500 KM oraz zawieszenie VVSS. Produkcję zakończono we sierpniu 1944 roku. Wyprodukowano około 1925 egzemplarzy w tej wersji. Była to wersja przeznaczona praktycznie tylko i wyłącznie dla Armii Amerykańskiej. Tylko nieliczne egzemplarze zostały wysłane do Wielkiej Brytanii w ramach programu Lend-Lease. Czołgi tej wersji służące w Armii Brytyjskiej były oznaczane Sherman IVA jednak nie były one użyte bojowo.

Dane taktyczno-techniczne:

  • Załoga: 5 osób,
  • Waga: 33,4 ton,
  • Napęd: 8 cylindrowy silnik benzynowy Ford GAA V8 o mocy 500 KM,
  • Prędkość maksymalna: na drodze 48 km/h, w terenie 30 km/h
  • Zasięg: na drodze 160 kilometry, w terenie 120 kilometrów,
  • Pancerz: wieża: przód 64 mm, boki i tył 64 mm, góra 25 mm, kadłub: przód 64 mm, boki i tył 38 mm, góra 19 mm, dno 13 mm,
  • Uzbrojenie: armata M1A2 kal. 76 mm (55 pocisków), 2 czołgowe karabiny maszynowe Browning M1919A4 kal. 7,62 mm (4750 pocisków) oraz 1 karabin maszynowy Browning M2HB kal. 12,7 mm (300 pocisków),
  • Wymiary: długość: 5,92 m, szerokość: 2,68 m, wysokość: 2,74 m, prześwit: 0,40 m,
  • Pokonywanie przeszkód: rowy o szerokości 2,3 m, przeszkody wodne o głębokości 1,07 m, ściany pionowe o wysokości 0,61 m.

M4A3(76)W / Źródło: Źródło: the.shadock.free.fr (domena publiczna)

M4A3(76)W HVSS/M4A3E8 ? zmodernizowana wersja Shermana M4A3(76)W VVSS produkowana od września 1944 roku w zakładach Detroit Tank Arsenal i Fisher Tank Arsenal. Wersja ta posiadała armatę M1 kal. 76 mm, mokre magazyny amunicji, spawany pancerz, silnik benzynowy Ford GAA V8 o mocy 500 KM oraz zawieszenie HVSS. Produkcję zakończono w kwietniu 1945 roku. Wyprodukowano około 2617 egzemplarzy w tej wersji. Czołgi te nie były używane przez Armie Brytyjską.

Dane taktyczno-techniczne:

  • Załoga: 5 osób,
  • Waga: 33,4 ton,
  • Napęd: 8 cylindrowy silnik benzynowy Ford GAA V8 o mocy 500 KM,
  • Prędkość maksymalna: na drodze 48 km/h, w terenie 25 km/h,
  • Zasięg: na drodze 160 kilometry, w terenie 120 kilometrów,
  • Pancerz: wieża: przód 64 mm, boki i tył 64 mm, góra 25 mm, kadłub: przód 64 mm, boki i tył 38 mm, góra 19 mm, dno 13 mm,
  • Uzbrojenie: armata M3 kal. 75 mm (97 pocisków) lub armata M1A1 kal. 76 mm (55 pocisków), 2 czołgowe karabiny maszynowe Browning M1919A4 kal. 7,62 mm (4750 pocisków) oraz 1 karabin maszynowy Browning M2HB kal. 12,7 mm (300 pocisków).
  • Wymiary: długość: 7,52 m, szerokość: 2,68 m, wysokość: 3,43 m, prześwit: 0,40 m,
  • Pokonywanie przeszkód: rowy o szerokości 2,3 m, przeszkody wodne o głębokości 1,07 m, ściany pionowe o wysokości 0,61 m.

M4A3(76)W HVSS / Źródło: the.shadock.free.fr (domena publiczna)

M4A3E2 Sherman Jumbo ? czołg szturmowy na zbudowany na podstawie Shermana M4A3(75)D VVSS produkowany od maja 1944 roku w zakładach Fisher Tank Arsenal. Wersja ta posiadała armatę M3 kal. 75 mm lub M1 kal. 76 mm, mokre magazyny amunicji, spawany pancerz, silnik benzynowy Ford GAA V8 o mocy 500 KM oraz zawieszenie VVSS. Produkcję zakończono w lipcu 1944 roku. Wyprodukowano około 254 egzemplarzy w tej wersji. Czołgi te nie były wysyłane do Wielkiej Brytanii.

Dane taktyczno-techniczne:

  • Załoga: 5 osób,
  • Waga: 38,1 tony,
  • Napęd: 8 cylindrowy silnik benzynowy Ford GAA V8 o mocy 500 KM,
  • Prędkość maksymalna: na drodze 40 km/h, w terenie 25 km/h,
  • Zasięg: na drodze 160 kilometry, w terenie 120 kilometrów,
  • Pancerz: wieża: przód 152 mm, boki i tył 152 mm, góra 25 mm, kadłub: przód 102 mm, boki 76 mm, tył 38 mm, góra 19 mm, dno 13 mm,
  • Uzbrojenie: armata M3 kal. 75 mm (97 pocisków) lub armata M1A1 kal. 76 mm (55 pocisków), 2 czołgowe karabiny maszynowe Browning M1919A4 kal. 7,62 mm (4750 pocisków) oraz 1 karabin maszynowy Browning M2HB kal. 12,7 mm (300 pocisków),
  • Wymiary: długość: 7,52 m, szerokość: 2,68 m, wysokość: 3,43 m, prześwit: 0,40 m,
  • Pokonywanie przeszkód: rowy o szerokości 2,3 m, przeszkody wodne o głębokości 1,07m, ściany pionowe o wysokości 0,61 m.

M4A3E2 Jumbo / Wikimedia Commons

M4A3(105)W VVSS ? wersja wsparcia piechoty produkowana od maja 1944 roku w zakładach Detroit Tank Arsenal. Wersja ta posiadała armatę M2A1 kal.105 mm, mokre magazyny amunicji, spawany pancerz, silnik benzynowy Ford GAA V8 o mocy 500 KM oraz zawieszenie VVSS. Produkcję zakończono we wrześniu 1944 roku. Wyprodukowano około 500 egzemplarzy w tej wersji. Większość trafiła do Armii Amerykańskiej a nieliczne egzemplarze wysłano do Wielkiej Brytanii w ramach programu Lend-Lease. Czołgi tej wersji służące w Armii Brytyjskiej były oznaczane Sherman IVB.

Dane taktyczno-techniczne:

  • Załoga: 5 osób,
  • Waga: 31,8 ton,
  • Napęd: 8 cylindrowy silnik benzynowy Ford GAA V8 o mocy 500 KM,
  • Prędkość maksymalna: na drodze 48 km/h, w terenie 25 km/h,
  • Zasięg: na drodze 160 kilometry, w terenie 120 kilometrów,
  • Pancerz: wieża: przód 76 mm, boki i tył 51 mm, góra 25 mm, kadłub: przód 51 mm, boki i tył 38 mm, góra 19 mm, dno 13 mm,
  • Uzbrojenie: haubica M2A1 kal. 105 mm (66 pocisków), 2 czołgowe karabiny maszynowe Browning M1919A4 kal. 7,62 mm (4750 pocisków) oraz 1 karabin maszynowy Browning M2HB kal. 12,7 mm (300 pocisków),
  • Wymiary: długość: 5,92 m, szerokość: 2,68 m, wysokość: 2,74 m, prześwit: 0,40 m,
  • Pokonywanie przeszkód: rowy o szerokości 2,3 m, przeszkody wodne o głębokości 1,07 m, ściany pionowe o wysokości 0,61 m.

M4A3(105) / Źródło: the.shadock.free.fr (domena publiczna)

M3A3(105)W HVSS/M4A3E8(105) ? wersja wsparcia piechoty produkowany od września 1944 roku w zakładach Detroit Tank Arsenal. Wersja ta posiadała armatę M2A1 kal.105 mm, mokre magazyny amunicji, spawany pancerz, silnik benzynowy Ford GAA V8 o mocy 500 KM oraz zawieszenie HVSS. Produkcję zakończono w czerwcu 1945 roku. Wyprodukowano około 2154 egzemplarzy w tej wersji. Większość trafiła do Armii Amerykańskiej a nieliczne egzemplarze wysłano do Wielkiej Brytanii w ramach programu Lend-Lease. Czołgi tej wersji służące w Armii Brytyjskiej były oznaczane Sherman IVBY.

Dane taktyczno-techniczne:

  • Załoga: 5 osób,
  • Waga: 31,8 ton,
  • Napęd: 8 cylindrowy silnik benzynowy Ford GAA V8 o mocy 500 KM,
  • Prędkość maksymalna: na drodze 48 km/h, w terenie 25 km/h,
  • Zasięg: na drodze 160 kilometry, w terenie 120 kilometrów,
  • Pancerz: wieża: przód 76 mm, boki i tył 51 mm, góra 25 mm, kadłub: przód 51 mm, boki i tył 38 mm, góra 19 mm, dno 13 mm,
  • Uzbrojenie: haubica M2A1 kal. 105 mm (66 pocisków), 2 czołgowe karabiny maszynowe Browning M1919A4 kal. 7,62 mm (4750 pocisków) oraz 1 karabin maszynowy Browning M2HB kal. 12,7 mm (300 pocisków),
  • Wymiary: długość: 7,52 m, szerokość: 2,68 m, wysokość: 2,74 m, prześwit: 0,40 m,
  • Pokonywanie przeszkód: rowy o szerokości 2,3 m, przeszkody wodne o głębokości 1,07 m, ściany pionowe o wysokości 0,61 m.

M4A3(105) HVSS / Źródło: the.shadock.free.fr (domena publiczna)

M4A4 Sherman

M4A4(75)D VVSS ? wersja Shermana produkowana od lipca 1942 roku w zakładach Detroit Tank Arsenal. Wersja ta posiadała armatę M3 kal. 75 mm, suche magazyny amunicji, spawany pancerz, silnik benzynowy Chrysler A57 Multibank o mocy 425 KM oraz zawieszenie VVSS. Produkcję zakończono w listopadzie 1943 roku. Wyprodukowany 7499 egzemplarzy w tej wersji. Była to wersja typowo eksportowa. Około 7200 egzemplarzy zostało wysłanych do Wielkiej Brytanii a pozostałe egzemplarze były używane w amerykańskich jednostkach szkoleniowych. Czołgi tej wersji służące w Armii Brytyjskiej były oznaczane Sherman V.

Dane taktyczno-techniczne:

  • Załoga: 5 osób,
  • Waga: 31,3 ton,
  • Napęd: 30 cylindrowy silnik benzynowy Chrysler A57 Multibank o mocy 425 KM (pięć zsynchronizowanych silników samochodowych o mocy 105 KM każdy),
  • Prędkość maksymalna: na drodze 40 km/h, w terenie 25 km/h,
  • Zasięg: na drodze 270 kilometrów, w terenie 160 kilometrów,
  • Pancerz: wieża: przód 76 mm, boki i tył 51 mm, góra 25 mm, kadłub: przód 51 mm, boki i tył 38 mm, góra 19 mm, dno 13 mm,
  • Uzbrojenie: armata M3 kal. 75 mm (97 pocisków), 2 czołgowe karabiny maszynowe Browning M1919A4 kal. 7,62 mm (4750 pocisków) oraz 1 karabin maszynowy Browning M2HB kal. 12,7 mm (300 pocisków),
  • Wymiary: długość: 5,90 m, szerokość: 2,75 m, wysokość: 2,82 m, prześwit: 0,40 m,
  • Pokonywanie przeszkód: rowy o szerokości 2,3 m, przeszkody wodne o głębokości 1,07 m, ściany pionowe o wysokości 0,61 m.

M4A4 / Źródło: Wikimedia Commons

M4A5 Sherman

M4A5/Ram ? kanadyjski czołg średni. Został opracowany na podstawie amerykańskiego czołgu M3 Lee równolegle do amerykańskiego czołgu M4 Sherman. W USA nosił oznaczenie M4A5. Produkcje rozpoczęto w lutym 1942 roku w zakładach Canadian Tank Arsenal. Wersja ta posiadała armatę 6 funtową Mk V kal. 57 mm, suche magazyny amunicji, odlewany pancerz, silnik benzynowy Continental R-975-EC2 o mocy 400 KM oraz zawieszenie VVSS. Produkcję zakończono w lipcu 1943 roku. Wyprodukowany 1899 egzemplarzy w tej wersji. Wszystkie egzemplarze służyły w kanadyjskich jednostkach szkoleniowych.

Dane taktyczno-techniczne:

  • Załoga: 5 osób,
  • Waga: 29,5 tony,
  • Napęd: 9 cylindrowy silnik benzynowy Continental R-975-EC2 o mocy 400 KM,
  • Prędkość maksymalna: na drodze 40 km/h, w terenie 25 km/h,
  • Zasięg: na drodze 230 kilometrów, w terenie 150 kilometrów,
  • Pancerz: wieża: przód 76 mm, boki i tył 51 mm, góra 25 mm, kadłub: przód 51 mm, boki i tył 38 mm, góra 19 mm, dno 13 mm,
  • Uzbrojenie: armata 6 funtowa Mk V kal. 57 (92 naboje), 3 czołgowe karabiny maszynowe Browning M1919A4 kal. 7,62 mm (4440 pocisków).
  • Wymiary: długość: 5,79 m, szerokość: 2,87 m, wysokość: 2,67 m, prześwit: 0,43 m,
  • Pokonywanie przeszkód: rowy o szerokości 2,25 m, przeszkody wodne o głębokości 0,66 m, ściany pionowe o wysokości 0,61 m.

Ram Mk II / Źródło: Wikimedia Commons

M4A6 Sherman

M4A6(75)D VVSS ? wersja Shermana produkowana od października 1943 roku w zakładach Ford Motor Company. Wersja ta posiadała armatę M3 kal. 75 mm, suche magazyny amunicji, odlewany pancerz górnej części kadłuba i spawanej dolnej, silnik dieslowski General Motors 6046 o mocy 410 KM oraz zawieszenie VVSS. Produkcję zakończono we lutym 1944 roku. Wyprodukowany 75 egzemplarzy w tej wersji. Wszystkie egzemplarze służyły w amerykańskich jednostkach szkoleniowych. Czołgi te nie były używane przez Armie Brytyjską.

Dane taktyczno-techniczne:

  • Załoga: 5 osób,
  • Waga: 31,8 ton,
  • Napęd: 9 cylindrowy silnik benzynowy Caterpillar D200A mocy 500 KM,
  • Prędkość maksymalna: na drodze 48 km/h, w terenie 25 km/h,
  • Zasięg: na drodze 160 kilometry, w terenie 120 kilometrów,
  • Pancerz: wieża: przód 76 mm, boki i tył 51 mm, góra 25 mm, kadłub: przód 51 mm, boki i tył 38 mm, góra 19 mm, dno 13 mm,
  • Uzbrojenie: armata M3 kal. 75 mm (97 pocisków), 2 czołgowe karabiny maszynowe Browning M1919A4 kal. 7,62 mm (4750 pocisków) oraz 1 karabin maszynowy Browning M2HB kal. 12,7 mm (300 pocisków).
  • Wymiary: długość: 5,92 m, szerokość: 2,68 m, wysokość: 2,74 m, prześwit: 0,40 m,
  • Pokonywanie przeszkód: rowy o szerokości 2,25 m, przeszkody wodne o głębokości 1,07 m, ściany pionowe o wysokości 0,61 m.

M4A6 / Źródło: the.shadock.free.fr (domena publiczna)

 Grizzly I 

Grizzly I ? kanadyjska wersja Shermana M4A1 produkowana od sierpnia 1943 roku w zakładach Canadian Tank Arsenal. Wersja ta posiadała armatę M3 kal. 75 mm, suche magazyny amunicji, odlewany pancerz górnej części kadłuba i spawanej dolnej, silnik benzynowy Continental R975 o mocy 400 KM oraz zawieszenie VVSS. Produkcje zakończono w grudniu 1943 roku. Wyprodukowano 188 egzemplarzy w tej wersji. Wszystkie egzemplarze służyły w kanadyjskich jednostkach szkoleniowych.

Dane taktyczno-techniczne:

  • Załoga: 5 osób,
  • Waga: 30 ton,
  • Napęd: 9 cylindrowy, silnik benzynowy Wright R-975 o mocy 400 KM,
  • Prędkość maksymalna: na drodze 39 km/h, w terenie 25 km/h,
  • Zasięg: na drodze 190 kilometry, w terenie 160 kilometrów,
  • Pancerz: wieża: przód 76, boki i tył 51 mm, góra 25 mm, kadłub: przód 51 mm, boki i tył 38 mm, góra 19 mm, dno 13 mm,
  • Uzbrojenie: armata M3 kal. 75 mm (90 pocisków), 2 czołgowe karabiny maszynowe Browning M1919A4 kal. 7,62 mm (4750 pocisków) oraz 1 karabin maszynowy Browning M2HB kal. 12,7 mm (300 pocisków).
  • Wymiary: długość: 5,84 m, szerokość: 2,67 m, wysokość: 2,74 m, prześwit: 0,40 m,
  • Pokonywanie przeszkód: rowy o szerokości 2,3 m, przeszkody wodne o głębokości 1,07 m, ściany pionowe o wysokości 0,61 m.

Grizzly I / Źródło: Wikimedia Commons

Sherman Firefly

Sherman IC Firefly ? brytyjska zmodernizowana wersja Shermana M4. Przezbrajanie rozpoczęto w styczniu 1944 roku w zakładach Woolwich i Hayes. Wersja ta posiadała armatę 17 funtową kal. 76,2 m, suche magazyny amunicji, spawany pancerz, silnik benzynowy Continental R975 o mocy 400 KM oraz zawieszenie VVSS. Produkcję zakończono w roku. Przezbrojono prawdopodobnie kilkaset? egzemplarzy M4 do tej wersji. Łącznie przezbrojono 2348 egzemplarzy. Wszystkie trafiły do Armii Brytyjskiej oraz jej sojuszników (Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie otrzymały kilkadziesiąt takich egzemplarzy podobnie jak Armia Kanadyjska a 31 egzemplarzy otrzymała 1 Czechosłowacka Brygada Pancerna).

Dane taktyczno-techniczne:

  • Załoga: 5 osób,
  • Waga: 30,5 tony,
  • Napęd: 9 cylindrowy, silnik benzynowy Wright R-975 o mocy 400 KM,
  • Prędkość maksymalna: na drodze 39 km/h, w terenie 25 km/h,
  • Zasięg: na drodze 160 kilometry, w terenie 120 kilometrów,
  • Pancerz: wieża: przód 89 mm, boki i tył 51 mm, góra 25 mm, kadłub: przód 51 mm, boki i tył 38 mm, góra 19 mm, dno 13 mm,
  • Uzbrojenie: armata 17 funtowa kal. 76,2 mm (77 naboi), 2 czołgowe karabiny maszynowe Browning M1919A4 kal. 7,62 mm (4750 pocisków) oraz 1 karabin maszynowy Browning M2HB kal. 12,7 mm (300 pocisków),
  • Wymiary: długość: 5,89 mn, szerokość: 2,62 m, wysokość: 2,74 m, prześwit: 0,43 m,
  • Pokonywanie przeszkód: rowy o szerokości 2,30 m, przeszkody wodne o głębokości 1,07 m, ściany pionowe o wysokości 0,61 m.

Sherman IC Firefly / Źródło: Wikimedia Commons

Sherman IC Hybrid Firefly ? brytyjska zmodernizowana wersja Shermana M4 (z armatą 17 funtową kal. 76,2 mm).  Przezbrajanie rozpoczęto w styczniu 1944 roku w zakładach Woolwich i Hayes. Wersja ta posiadała armatę 17 funtową kal. 76,2 mm, suche magazyny amunicji, odlewany pancerz przedniej części kadłuba i spawany tylniej, silnik benzynowy Continental R975 o mocy 400 KM oraz zawieszenie VVSS. Przezbrajanie zakończono w maju 1945 roku. Przezbrojono prawdopodobnie kilkaset? egzemplarzy M4 Hybrid do tej wersji. Łącznie przezbrojono 2348 egzemplarzy. Wszystkie trafiły do Armii Brytyjskiej oraz jej sojuszników (Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie otrzymały kilkadziesiąt takich egzemplarzy podobnie jak Armia Kanadyjska).

Dane taktyczno-techniczne:

  • Załoga: 5 osób,
  • Waga: 30,5 tony,
  • Napęd: 9 cylindrowy, silnik benzynowy Wright R-975 o mocy 400 KM,
  • Prędkość maksymalna: na drodze 39 km/h, w terenie 25 km/h,
  • Zasięg: na drodze 160 kilometry, w terenie 120 kilometrów,
  • Pancerz: wieża: przód 89 mm, boki i tył 51 mm, góra 25 mm, kadłub: przód 51 mm, boki i tył 38 mm, góra 19 mm, dno 13 mm,
  • Uzbrojenie: armata 17 funtowa kal. 76,2 mm (77 naboi), 2 czołgowe karabiny maszynowe Browning M1919A4 kal. 7,62 mm (4750 pocisków) oraz 1 karabin maszynowy Browning M2HB kal. 12,7 mm (300 pocisków),
  • Wymiary: długość: 5,89 mn, szerokość: 2,62 m, wysokość: 2,74 m, prześwit: 0,43 m,
  • Pokonywanie przeszkód: rowy o szerokości 2,30 m, przeszkody wodne o głębokości 1,07 m, ściany pionowe o wysokości 0,61 m.

Sherman IC Hybrid Firefly / forum.worldoftanks.eu (domena publiczna)

Sherman VC Firefly ? brytyjska zmodernizowana wersja Shermana M4. Przezbrajanie rozpoczęto w styczniu 1944 roku w zakładach Woolwich i Hayes. Wersja ta posiadała armatę 17 funtową kal. 76,2 mm, suche magazyny amunicji, spawany pancerz, silnik benzynowy Chrysler A57 Multibank o mocy 425 KM oraz zawieszenie VVSS. Produkcję zakończono w maju 1945 roku. Przezbrojono prawdopodobnie od tysiąca do półtora tysiąca? egzemplarzy M4A4 do tej wersji. Łącznie przezbrojono 2348 egzemplarzy. Wszystkie trafiły do Armii Brytyjskiej oraz jej sojuszników (2 Brygada Pancerna i 1 Dywizja Pancerna Polskich Sił Zbrojnych otrzymała kilkadziesiąt takich egzemplarzy podobnie jak Armia Kanadyjska).

Dane taktyczno-techniczne:

  • Załoga: 5 osób,
  • Waga: 33,3 tony,
  • Napęd: 30 cylindrowy silnik benzynowy Chrysler A57 Multibank o mocy 425 KM (pięć zsynchronizowanych silników samochodowych o mocy 105 KM każdy).
  • Prędkość maksymalna: na drodze 40 km/h, w terenie 25 km/h,
  • Zasięg: na drodze 270 kilometrów, w terenie 160 kilometrów,
  • Pancerz: wieża: przód 89 mm, boki i tył 51 mm, góra 25 mm, kadłub: przód 51 mm, boki i tył 38 mm, góra 19 mm, dno 13 mm,
  • Uzbrojenie: armata M3 kal. 75 mm (97 pocisków), 2 czołgowe karabiny maszynowe Browning M1919A4 kal. 7,62 mm (4750 pocisków) oraz 1 karabin maszynowy Browning M2HB kal. 12,7 mm (300 pocisków).
  • Wymiary: długość: 5,90 m, szerokość: 2,75 m, wysokość: 2,82 m, prześwit: 0,40 m,
  • Pokonywanie przeszkód: rowy o szerokości 2,3 m, przeszkody wodne o głębokości 1,07 m, ściany pionowe o wysokości 0,61 m.

Sherman VC Firefly / Wikimedia Commons

Wersje specjalistyczne

      Amerykańskie:

Sherman Dozer ? amerykański buldożer na podwoziu Shermana. Był to czołg M4 Sherman (różnych wersji) wyposażony w lemiesz M1 (przyspawany do zawieszenia) lub lemiesz M2 (przyspawany do przodu kadłuba).

M4A3 Sherman Dozer / Źródło: militarymodels.co.nz (domena publiczna)

M32 Tank Recovery Vehicle ? amerykański pancerny ciągnik ewakuacyjny na podwoziu Shermana. Na miejscu usuniętej wieży zamontowano żuraw i wyciągarkę. Powstawały one w zakładach gdzie produkowano poszczególne wersje Shermanów (M32 bazował na podwoziu czołgu M4, M32B1 na podwoziu M4A1, M32A1B1 na podwoziu M4A1(76)W HVSS, M32B2 na podwoziu M4A2, M32B3 na podwoziu M4A3, M32A1B3 na podwoziu M4A3(76)W HVSS/M4A3E8, M32B4 na podwoziu M4A4). W Armii Brytyjskiej używano tylko dwie wersje tego pojazdu: M32B1 (pod nazwą Sherman II ARV III) oraz M32B4 (pod nazwą Sherman V ARV III).

M32 Tank Recovery Vehicle / Źródło: Wikimedia Commons

M74 Tank Recovery Vehicle ? zmodernizowana wersja pancernego ciągnika ewakuacyjnego M32. Na miejscu usuniętej wieży zamontowano wyciągarkę główną, wyciągarkę pomocniczą, żuraw oraz lemiesz zamontowany z przodu kadłuba. Wersje tą produkowano tylko i wyłącznie na podwoziu czołgu M4A3E8. Część wozów M32A1B3 została zmodernizowana do wersji M74B1.

M74 Tank Recovery Vehicle / Źródło: Wikimedia Commons

M4A3R3 Zippo ? amerykański samobieżny miotacz ognia. Na czołgach M4A3 i M4A3E8 Sherman zamontowano miotacz ognia w wieży zamiast armaty. Nazwa tego pojazdu pochodzi od popularnej amerykańskiej marki zapalniczek Zippo.

M4A3R3 Zippo / Źródło: rcuniverse.com (domena publiczna)

T34 Calliope ? amerykańska samobieżna wyrzutnia rakietowa montowana na wieży czołgów Sherman. Na wieży zamontowano jednorazową wyrzutnie ze skleiki złożoną z 60 rur (36 rur w dwóch rzędach na górze i 24 rur w dwóch rzędach na dole) z 60 rakietami M8 kal. 114,3 mm (4,6 cala). Wersja T34E1 różniła się od oryginału układem rur (32 rur w dwóch rzędach na górze i 28 rur w dwóch rzędach na dole). Wersja T34E2 różniła się od oryginału zwiększeniem kalibru rakiet z 114,3 mm (4,6 cala) do 182,8 mm (7,2 cala). Dostarczono 200 egzemplarzy takich wyrzutni (we wszystkich trzech wersjach) które były montowane na wszystkich wersjach Shermana M4.

T34 Calliope / Źródło: Wikimedia Commons

     Brytyjskie:

Sherman Command ? czołg dowódczy pozbawiony armaty z jej drewnianą atrapą oraz dodatkową radiostacją.

Sherman Control ? czołg dowódcy pułków pancernych wyposażone w dwie duże radiostacje z zachowanym uzbrojeniem armatnim.

Sherman OP (Observation Post) ? opancerzony punkt kierowania ogniem artylerii (po usunięciu armaty i zasobników na pociski oraz dodaniu dodatkowej radiostacji i urządzeń obserwacyjnych).

Sherman Plymuth ? most czołgowy czołg z mostem Baileya.

Sherman Fascine Carrier ? układacz faszyny.

Sherman Octopus ? eksperymentalny most czołgowy z mostem koleinowym.

Sherman CIRD ?  eksperymentalny czołg z trałem przeciwminowym.

Sherman Crab ? brytyjski samobieżny trał przeciwminowy na podwoziu Shermana. Do kadłuba przyspawano bęben do którego przymocowano łańcuchy zakończone stalowymi cepami. Miały one młócić ziemie i niszczyć znajdujące się w niej miny przeciwpiechotne i przeciwpancerne. Mógł także niszczyć zasieki z drutu kolczastego. Czołgi te były używane tylko przez Armię Brytyjską. Przebudowano kilkadziesiąt czołgów Sherman V (M4A4 Sherman) do tej wersji.

Sherman Crab / Źródło: Wikimedia Commons

Sherman ARV ? brytyjski pancerny ciągnik ewakuacyjny na podwoziu Shermana. W wersji Sherman ARV I na miejscu usuniętej wieży zamontowano wyciągarkę a w wersji Sherman ARV II zamontowano mocniejszą wyciągarkę, żuraw i metalową nadbudówkę w której zamontowano metalową atrapę armaty. Do tej wersji przerabiano tylko wersje Sherman I (M4), Sherman III (M4A2) i Sherman V (M4A4).

Sherman ARV II / Źródło: forum.valka.cz (domena publiczna)

BARV (Beach Armoured Recovery Vehicle) ? brytyjski wóz zabezpieczenia technicznego na podwoziu Shermana przewidziany do wsparcia Shermanów DD. Kadłub czołgu został uszczelniony, a wieża została zastąpiona wysoką nadbudówką a z tyłu kadłuba zamontowano dwie śruby napędowe i ster. Jego głównym zadaniem miało być wyciąganie zakopanych w piasku czołgów lub do holowania uszkodzonych Sherman DD. Miały także wypychać z plaż unieruchomione barki desantowe. Przebudowano około 60 czołgów Sherman III (M4A2) do tej wersji.

BARV / Źródło: http://www.arcaneafvs.com (domena publiczna)

Sherman Kangaroo ? kanadyjski transporter opancerzony na podwoziu Shermana (a także innych pojazdów). Usunięto wieżę w miejsce której montowano zazwyczaj karabin maszynowy. Mógł on przewozić do 11 żołnierzy. Na początku przebudowywano tylko haubice samobieżnych M7 Priest i czołgów Ram ale później zaczęto przebudowywać także Shermany i Staurty. Brytyjczycy przebudowali tylko nieliczne Churchille i Centaury.

Ram Kangaroo / Źródło: flickriver.com (domena publiczna)

Sherman DD (Duplex Drive) ? brytyjska wersja Shermana przystosowana do pływania zaprojektowana specjalnie do Operacji Overlord czyli lądowania w Normandii. Do kadłuba przyspawano metalowe obręcze na których zamontowano gumowe ekrany o wysokości 1 metra oraz dodano dwie śruby napędowe z tyłu kadłuba i ster. Na początku przebudową zajmowali się tylko i wyłącznie Brytyjczycy jednak wkrótce podobne działanie podjęli Amerykanie. W Wielkiej Brytanii przebudowano 693 egzemplarzy (293 M4A2/Sherman III i 400 M4A4/Sherman V) do tej wersji. W USA przebudowano 75 czołgów M4A1 do tej wersji. Łącznie przebudowano 768 egzemplarzy.

Sherman DD / Źródło: Wikimedia Commons