Zaostrzanie przepisów prawa dotyczących dostępu do broni palnej ma jeden podstawowy mankament: działa tylko w stosunku do ludzi, którzy prawa przestrzegają. Zaś na przestępców ma wpływ symboliczny. Zdobycie broni nielegalnej nigdy nie nastręczało wielkich problemów, globalizacja i Internet tylko ten proces usprawniły.
W przytłaczającej ilości przestępstw używa się broni nielegalnej. Preferowana przez przestępców jest broń nigdzie niezarejestrowana, a więc wyniesiona z fabryki lub też wytworzona nielegalnie. Daje ona znacznie większą anonimowość niż broń, której historię można odtworzyć przez zbadanie numerów seryjnych na istotnych częściach broni lub też z tego powodu, że w rękach policji znajdują się odstrzelone łuski z konkretnych egzemplarzy. Trudno jest określić ilość nielegalnej broni na terenie Polski, gdyż Policja twierdzi, że takowych danych nie posiada1. Nie są to jednak liczby małe, gdyż co roku Policja zabezpiecza jej znaczne ilości. Co roku Policja zabezpiecza około 1000 sztuk broni palnej, zarówno długiej jak i krótkiej jaki kilkadziesiąt tysięcy sztuk amunicji2. Szacuje się, że w Europie jest obecnie około 67 milionów sztuk nielegalnej broni3. Globalizacja oprócz swoich pozytywnych skutków przynosi również w podobnym wymiarze skutki dla świata przestępczego, ułatwia transfer broni pomiędzy krajami i zwiększa możliwości jej zdobycia. Pozyskanie nielegalnej broni można przeprowadzić na wiele sposobów. Jako najlepsze źródła broni nielegalnej można wymienić rejony konfliktów lub też tereny gdzie takie konflikty miały miejsce, kradzieże z wojska i Policji, broń wynoszoną z fabryk (jeszcze przed nabiciem numerów) lub też wytwarzaną (lub przerabianą) przez warsztaty o różnym stopniu profesjonalizmu. Przeznaczenie takiej broni jest bardzo różne. Od wykorzystania w przestępstwach takich jak napady, zabójstwa czy wymuszenia, przez kłusownictwo, a wreszcie na nielegalnym kolekcjonerstwie kończąc. Dużo nielegalnej broni jest też w rękach ludzi niewiedzących nawet, że popełniają przestępstwo, ponieważ są to tak zwane ??wykopki?? bardzo zniszczonej broni pamiątki rodzinne, których nigdy nikt nie zarejestrował.
>>> Czytaj także: Wpływ broni palnej na bezpieczeństwo państwa i obywateli <<<
Jednym z najłatwiejszym sposobem na pozyskanie broni palnej jest przerabianie jej z broni gazowej lub też rekwizytów4. Jest to możliwe jedynie w sytuacji, kiedy zmiany w konstrukcji broni palnej, a gazowej repliki nie różnią się zbytnio lub kiedy metoda dezaktywacji broni palnej jest łatwo odwracalna. W Polsce w latach 90tych ten sposób pozyskania broni był szczególnie popularny i wymagał jedynie odpowiedniego egzemplarza broni gazowej i zdolnego ślusarza5. W Polsce znaleźć można było nawet fabryki produkujące w ten sposób całkiem pokaźne ilości broni6 Przeróbki broni nadal są w użyciu, mimo ich gorszej jakości i niezawodności. Najświeższym przykładem są zamachowcy na redakcję Charlie Hebdo, ich broń pochodziła ze Słowacji, gdzie była legalnie kupiona, jako rekwizyt filmowy, jednak przez specyfikę przeróbki można było dostosować ja do strzelania zwykłą amunicją7. Ostatnimi czasy popularne stało się też przerabianie wiatrówek na amunicję bocznego zapłonu, konstrukcji tych używa się głównie przy kłusowaniu8.
Poważnym źródłem nielegalnej broni są tereny, na których odbywały się konflikty zbrojne. Im większa intensywność konfliktu, tym więcej broni on generuję. Jest to bardzo duży problem, gdyż dobrze zakonserwowana broń może być sprawna przez dziesiątki lat. Nie dziwi, więc dość regularne odnajdywanie przez Policję broni z czasów II Wojny Światowej na terenie Polski. Broń ta jest głównie w posiadaniu kolekcjonerów bez pozwolenia, jednak nie można lekceważyć możliwości jej użycia przez światek przestępczy9. Bardzo dużym rezerwuarem nielegalnej broni są Bałkany, szacuje się, że znajduje się tam około 4 milionów niezarejestrowanej broni10. Brak klasycznych granic pomiędzy państwami Unii ułatwia zaś eksport takiej broni w całej Europie.
Dodatkowym bogatym źródłem broni są kraje z byłego bloku sowieckiego, gdzie stacjonowały duże siły radzieckie szczególnie po roku 91?, gdzie częstą praktyką był zakup od rosyjskich wojskowych broni i amunicji. Innym źródłem są kraje Afryki Północnej gdzie dostęp do broni jest stosunkowo prosty, a przemycenie jej do Europy nie stanowi dużego problemu. Cena nielegalnej broni na rynku Unii Europejskiej wynosi około 300-600 euro za karabin samoczynny11.
Ważnym z punktu widzenia świata przestępczego źródłem broni są kradzieże (lub nielegalny zakup) służbom państwowym czy też bezpośrednio z fabryki. Ze względu na delikatny charakter sprawy o wielu takich przypadkach się nie słyszy, a coraz lepsza kontrola służb mundurowych utrudnia cały proceder, jednak zdarzenia takie mają miejsce. Przykładem może być kradzież z 1995 roku gdzie z warszawskiej jednostki wojskowej ukradziono 75 pistoletów12. Podobne zdarzenia miały miejsce również w Wielkiej Brytanii, gdzie żołnierze sprzedali około 300 sztuk broni krótkiej i długiej na przestrzeni 5 lat13. Również w Policji dochodzi do takich zdarzeń, w Chorzowie policjanci ukradli ponad 100 sztuk broni krótkiej i długiej oraz 25.000 sztuk amunicji, sporządzano protokoły zniszczenia broni którą potem sprzedawano14. Wydaje się jednak, że ten sposób pozyskania broni palnej rodzi wiele komplikacji i jest dość ryzykowny, szczególnie uwzględniając niski koszt nabycia broni palnej z innych, nieinstytucjonalnych źródeł.
Najtrudniejszą do opisania i zweryfikowania metodą pozyskania broni palnej jest tak zwana Deep Web, a więc część Internetu dostępna tylko przy pomocy pewnych narzędzi. Potrzebna jest do tego specjalna przeglądarka internetowa, ogólnie dostępna, której głównym atutem jest maskowanie aktywności użytkownika. Przeglądarka ta pozwala na wstęp do stron internetowych normalnie niedostępnych dla zwykłych użytkowników sieci15. Anonimowość sprawia, że tak zwana Deep Web stała się miejscem handlu zarówno narkotykami jak i bronią (a także, jeśli wierzyć informacjom usługami takimi jak zabójstwa). Transakcje są często opłacane internetową walutą BitCoin, która jeszcze bardziej poprawia anonimowość transakcji16.
W Internecie znaleźć można nawet informację jak najlepiej maskować swoje transakcje, z opisów wywnioskować można, że jest to dość bezpieczna forma zakupu broni przy zachowaniu pewnych standardów bezpieczeństwa posługiwania się tymi usługami17.
Z dostępnych informacji wynika, że serwisy takie jak The Armory czy też europejski Euroarms są w stanie dostarczyć bez zbędnych formalności broń do kupujących18. Popularnością (do czasu ich zamknięcia przez rząd USA) cieszyły się również sklep Silkroad umieszczony w Deep Web sprzedający wszystko od narkotyków po broń.
Niezwykle trudno jest zweryfikować te informację, jednak doniesienia o aresztowaniach w Australii czy też USA ludzi, którzy bron zakupili wskazują, że jest to możliwe19. Biorąc pod uwagę charakter Internetu i metody zachowania anonimowości w sieci myślę, że można uznać tę metodę, jako stosunkowo łatwą i bezpieczną. Niestety zweryfikowanie tej tezy jest skrajnie trudne.
>>> Czytaj więcej: Czy dostęp do broni w Polsce powinien być powszechny? <<<
Ostatnim opisanym sposobem na pozyskanie broni palnej będzie tworzenie tak zwanych samopałów, a więc broni wytworzonej metodami domowymi. Nie można jednak lekceważyć tego sposobu, gdyż biorąc pod uwagę postęp technologiczny i wprowadzenie takich rozwiązań jak trójwymiarowy druk może się okazać, że tworzenie własnej broni stanie się szeroko wykorzystywana praktyką. Niewątpliwym plusem takiej broni jest jej kompletna anonimowość i brak wykazu w jakiejkolwiek kartotece. Jednak, aby wytworzyć produkt wysokiej, jakości niezbędny jest dostęp do skomplikowanych i drogich narzędzi oraz odpowiednie umiejętności. Broń wytwarzana metodami domowymi jest w dodatku z reguły mniej celna i bardziej zawodna niż broń produkowana fabrycznie. Jako źródło broni jest jednak idealne dla zamachowcy w stylu samotnego wilka, który może nie mieć dostępu do nielegalnego rynku broni, lecz planuje jej użycie .
Internet to potężne narzędzie, w którym można znaleźć wiele wskazówek jak stworzyć elementy broni lub też całą broń. Z punktu widzenia kontroli broni nielegalnej największym problemem jest różnorodność przepisów prawnych. To, co w Europie jest nielegalne i grozi za to poważna kara, w USA jest najzupełniej zwyczajną rzeczą. Dlatego też amerykańskie strony są największą skarbnicą wiedzy na temat domowego wyrobu broni. W dodatku bardzo luźne przepisy w USA odnoszące się do budowy własnej broni sprawiają, że wielu posiadaczy wiedzy ma specjalistyczną wiedzę na temat budowy broni ??od zera?? i chętnie dzieli się tymi informacjami na forach20. W dodatku biorąc pod uwagę, że w czasie II Wojny Światowej w powstańczych warsztatach wyrabiano sprawną broń w prymitywnych warunkach pokazuje dobitnie, że obecnie jest to jeszcze prostsze z uwagi na ogólnie dostępną technologię, materiały i know-how.
Najtrudniejszym do wykonania elementem broni jest lufa. Działają na nią największe siły i jest kluczowym elementem broni w największym stopniu odpowiadającym za celność i bezpieczeństwo użytkowania. Z technicznego punktu widzenia najprostszym rozwiązaniem jest stworzenie lufy broni ze stalowych rur, jednak wtedy techniczne ograniczenia sprawiają, że siłą rzeczy efekt końcowy jest bardzo prymitywny, a walory użytkowe pozostawiają wiele do życzenia.
Na amerykańskich stronach są jednak instrukcję jak z odpowiedniej stali (podano konkretne rodzaje stali łącznie z ich specyfikacją i wytrzymałością) można zrobić lufę łącznie z jej gwintowaniem. Wymaga to oczywiście specjalistycznych narzędzi, jednak w żadnym wypadku nie są to narzędzia stricte rusznikarskie21. Lufa domowej roboty będzie miała oczywiście wiele ograniczeń, jednak dla kalibrów o niskim ciśnieniu jak .22LR (boczny zapłon) nie stanowi to problemu.
Budowę domowej broni ułatwiają w znacznym stopniu nowe technologie, tu również niezbędne będzie posłużenie się przykładem ze stanów; bardzo popularną opcją w ostatnim czasie są tak zwane Ghost Guns, są to wedle prawa kawałki stali (a w rzeczywistości w 80% ukończone Lower Reciever?y22), które po usunięciu nadmiaru metalu za pomocą obrabiarki CNC według podanej instrukcji stają się częściami broni palnej. Lecz sprzedawane jako kawałki stali nie mają numerów seryjnych23. Co więcej stworzono nawet obrabiarki dedykowane tylko temu celowi.
Największą rewolucją w samodzielnej produkcji broni palnej są jednak drukarki 3D. Pozwala to nie tylko na drukowanie konkretnych elementów broni, tak jak w przypadku Ghost Guns kompletnie nieewidencjonowanych24. Do niedawna największym sukcesem w dziedzinie drukowanej broni był pistolet Liberator, stworzony głównie z polimeru (14 na 15 części) przystosowany do kalibru .380 ACP. Broń ta wydrukowana została w używanej drukarce 3d zakupionej za 8000 dolarów25. Koszt wyprodukowania jednej sztuki udało się zmniejszyć do 35 dolarów i da się tego dokonać w nawet dość tanich i prostych drukarkach 3D26. Plany do budowy tego pistoletu zostały udostępnione w Internecie, więc dostęp do nich (nawet po ich usunięciu przez producenta) jest powszechny. Omawiana broń ma oczywiście szereg niedoskonałości, w tym bardzo niska (kilka strzałów) wytrzymałość, jednak i na to znaleziono sposób tworząc naboje dedykowane do takiej broni gdzie łuska pomaga chronić lufę przed gazami wylotowymi27.
Przyszłe trendy w drukowaniu broni wyznacza jednak moim zdaniem inny projekt, jest nim wytwór firmy Solid Concepts z Kaliforni, pierwszy sprawny, wydrukowany metalowy pistolet bazujący na pistolecie Colt 1911. Każda z części tej broni (oprócz sprężyn) została wydrukowana. W testach oddała ponad 600 strzałów, co pokazuje skok jakościowy pomiędzy Liberatorem , a tym projektem. Jednak do jego wykonania nie wystarcza już tania, używana drukarka i 35 dolarów. Wydrukowano go na drukarce 3D do metalu, której cena waha się pomiędzy 500.000, a 1.000.000 dolarów, a w dodatku wymagany jest dostęp do dużego źródła zasilania. Cena takiej broni w sprzedaży musiała by wynosić kilkaset tysięcy dolarów28. Biorąc pod uwagę szybkość rozwoju technologii, w mojej opinii, jest kwestią czasu upowszechnienie się takich metod na tyle, aby możliwe było drukowanie takiej broni w domowych warunkach.
>>> Czytaj także: Wydrukuj sobie broń palną 3D w skali 1:1 <<<
Jak widać domowe wytwarzanie broni nie jest bardzo skomplikowanym przedsięwzięciem, a wraz z rozwojem druku 3D będzie się tylko ułatwiało, w dodatku dostęp do broni fabrycznej z nielegalnych źródeł jest tak dobry, że jest to niepraktyczne dla przestępców. Od drukowania prymitywnej broni czy też tworzenia od podstaw broni w warsztacie znacznie wygodniejsza alternatywą jest również broń czarnoprochowa powszechnie dostępna w Polsce bez zezwolenia.
Niemożliwym jest wyeliminowanie broni nielegalnej ze względu na jej ilość, a także praktycznie niewyczerpane źródła nowej. Mimo iż Policja z roku na rok konfiskuje wiele sztuk niezarejestrowanej broni jest to znikomy odsetek faktycznej liczby. Jedyna grupa broni nielegalnej, która faktycznie można wyeliminować lub też znacząco zmniejszyć jej ilość, to broń trzymana przez ludzi niebędących przestępcami. A więc kolekcjonerzy wykopanej broni, ludzie trzymający broń, która pozostaje w rodzinie na przykład po powstaniach lub też ludzie, którzy broń otrzymali w spadku, a nie mają możliwości jej rejestracji. Do tego niezbędne są amnestie na broń, rozwiązanie stosowane na przykład w Czechach i Szwecji, ignorowane jednak przez polską Policję. Jedyny taki przypadek, w bardzo ograniczonej formie, to amnestia dla powstańców z Powstania Warszawskiego na broń wytworzona do 1944 roku. Jest to rozwiązanie wręcz idealne, po pierwsze Policja ma możliwość przechwycenia nielegalnej broni, która, mimo że nie jest w rękach przestępców mogłaby do nich kiedyś trafić, po drugie ludzie mogą pozbyć się tej broni w legalny i bezpieczny sposób , a nie wyrzucając jej lub odsprzedając. I po trzecie, jest to możliwość zabezpieczenia niejednokrotnie bardzo niebezpiecznej broni takiej jak granaty czy też materiały wybuchowe lub też sztuk broni o nieocenionej wartości historycznej. Dla przykładu w czasie amnestii w Czechach, które miały miejsce w latach 1996, 2003 i 2009 oddano odpowiednio 3704, 4192 i 8000 sztuk broni29. Bardziej imponujące są jednak wyniki w Szwecji, w amnestiach z 1993, 2007 i 2013 roku kiedy przejęto odpowiednio 17.000 (i 15 ton amunicji), 13.000 (i 14 ton amunicji) i 15.300 (i 36 ton amunicji) sztuk broni30. Czytając w komunikacie władz dotyczącym amnestii w Szwecji: amnestia odniosła pozytywny skutek i przyczyniła się do ograniczenia liczby niezarejestrowanej broni, która stanowi dla społeczeństwa większe zagrożenie od broni zarejestrowanej, ze względu m.in. na używanie jej w celach przestępczych31. Jak widać na tych przykładach akcje takie są bardzo skutecznym narzędziem w zwalczaniu pewnej grupy niezarejestrowanej broni, w dodatku trudno mi sobie wyobrazić ich słabe strony. Z całą pewnością można jednak uznać, że zaostrzenie przepisów o dostępie do broni palnej nie zmniejsza jej ilości w nielegalnym obiegu, a praktyki takie są nie tylko kontrproduktywne, ale wręcz dają odwrotne od zamierzonych skutki.
>>> Czytaj także: Regulacje ws. przechowywania, noszenia oraz ewidencjonowania broni palnej i amunicji <<<
Przypisy:
[1] Odpowiedź na zapytanie o udzielenie informacji publicznej. [2] statystyka.policja.pl/st/wybrane-statystyki/bron/bron-odzyskana/50843,Bron-odzyskana.html [3] Study to Support an Impact Assessment on Options for Combatting Illicit Firearms Trafficking in the European Union, 2014, s. 17. [4] King, B., From Replica to Real-An Introduction to Firearms Conversions, Small Arms Survey Issue Brief 10, 2015, www.smallarmssurvey.org/fileadmin/docs/G-Issue-briefs/SAS-IB10-From-Replica-to-Real.pdf data dostępu: 15.04.2015 [5]BROŃ ? POCHODZENIE, serwis internetowy Mafiapress, www.mafiapress.pl/d_69_BRON_POCHODZENIE.html?Chapter=2 data dostępu: 20.04.2015 [6] Fabryka nielegalnej broni w Świdnicy, portal informacyjny Świdnica 24 07.11.2013, swidnica24.pl/fabryka-nielegalnej-broni-w-swidnicy/ data dostępu: 20.04.2015 [7]Samuel, H., Charlie Hebdo shootings: Automatic rifles used in Paris attacks traced to shop in Slovakia, serwis informacyjny The Telegraph 18.02.2015, www.telegraph.co.uk/news/worldnews/europe/france/11420946/Charlie-Hebdo-shootings-Automatic-rifles-used-in-Paris-attacks-traced-to-shop-in-Slovakia.html data dostępu: 20.04.2015 [8]Kbks-y z wiatrówek sprzedawali na targowicy, portal informacyjny Krosno24 01.03.2010, www.krosno24.pl/informacje.php3?id=3895 data dostępu: 20.04.2015 [9] www.policja.pl/pol/aktualnosci/97655,Zlikwidowano-arsenal.html [10] The Balkan arms trade: a growing threat, or growing peace?, Insight on Conflict, www.insightonconflict.org/2015/04/balkan-arms-trade-threat-or-peace/ data dostępu: 25.05.2015 [11] Study to Support an Impact Assessment on Options for Combatting Illicit Firearms Trafficking in the European Union, 2014, s. 34. [12] Kielecki ślad kradzieży broni z Bemowa, serwis informacyjny RMFFM, ekonomia/news-kielecki-slad-kradziezy-broni-z-bemowa,nId,229018 data dostępu: 25.05.2015 [13] More than 300 guns lost or stolen from Army bases over just five years (and only 39 have been found) , serwis informacyjny DailyMail 15.12.2011, www.dailymail.co.uk/news/article-2074455/300-guns-lost-stolen-Army-bases-just-years-39-found.html data dostępu: 25.05.2015 [14]Pietraszewski, M., Skandal w policji. Kradli i sprzedawali broń, serwis informacyjny GazetaPL 24.05.2009, wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/1,126765,6645571,Skandal_w_policji__Kradli_i_sprzedawali_bron.html data dostępu: 25.05.2015 [15]Jones, MF., The ultimate guide to the deep web, portal Sickchirpse 10.09.2014, www.sickchirpse.com/deep-web-guide/2/ data dostepu: 28.05.2015 [16]Man Charged With BTC Purchase of Firearm and Silencer on ?Darknet?, portal Deepdotweb 03.04.2015, www.deepdotweb.com/2015/04/03/man-charged-with-btc-purchase-of-firearm-and-silencer-on-darknet/ data dostępu: 25.05.2015 [17] Hoffman, A., Deep Web & Law Enforcement: From a Buyer Perspective, Part 1, portal Deepdotweb 12.14.2014, www.deepdotweb.com/2014/12/14/deep-web-law-enforcement-from-a-buyer-perspective-part-1/ data dostępu: 25.05.2015 [18] O?Neil, P., Enter the Armory, the Dark Web’s Walmart of weaponry, portal Dailydot 04.04.2014, www.dailydot.com/crime/armory-deep-web-weapons/ data dostępu: 25.05.2015 [19]US man charged over internet gun sales to Australians, portal informacyjny The Australian 18.10.2013, www.theaustralian.com.au/news/world/us-man-charged-for-posting-guns-to-aust/story-e6frg6so-1226742174486 data dostępu: 25.05.2015 [20] Przykład: www.wikihow.com/Make-a-Gun-Barrel [21] Tamże [22] Kluczowa część broni w systemie AR15. [23] Ghost Gunner CNC Mill Lets You Build Unserialized, Untraceable AR-15 Rifles From Scratch, serwis hobbystyczny Coolthings 06.10.2014, www.coolthings.com/ghost-gunner/ data dostępu: 20.05.2015 [24] Chiaramonte, P., Powerful 3D-printed rifle fires NATO rounds, serwis informacyjny Foxnews 30.03.2015, www.foxnews.com/tech/2015/03/30/powerful-3d-printed-rifle-fires-nato-rounds/ data dostępu: 20.05.2015 [25] Greenberg, A., Meet The 'Liberator’: Test-Firing The World’s First Fully 3D-Printed Gun, portal Forbes 05.05.2013, www.forbes.com/sites/andygreenberg/2013/05/05/meet-the-liberator-test-firing-the-worlds-first-fully-3d-printed-gun/ data dostępu: 20.05.2015 [26] Tenże, $25 Gun Created With Cheap 3D Printer Fires Nine Shots, Tamże 20.05.13, www.forbes.com/sites/andygreenberg/2013/05/20/25-gun-created-with-cheap-3d-printer-fires-nine-shots-video/ data dostepu: 25.05.2015 [27] Ulanoff, L., Now there are bullets that won’t break your 3D-printed gun, portal informacyjny Mashable 07.11.2014, mashable.com/2014/11/06/bullets-3d-printed-gun/ data dostepu: 25.05.2015 [28] Hollingsworth, B., World?s First 3D Printed Metal Gun Successfully Fires 600+ Rounds, serwis informacyjny CNSNews 13.11.2013, www.cnsnews.com/news/article/barbara-hollingsworth/world-s-first-3d-printed-metal-gun-successfully-fires-600-rounds data dostepu: 25.05.2015 [29] Czesi składają broń, portal informacyjny TVP Info 05.08.2009, www.tvp.info/808577/informacje/swiat/czesi-skladaja-bron/ data dostępu: 01.06.2015 [30] Żuławiński, M., Szwedzi rozbrojeni. Oddali policji karabiny, pistolety i kusze, portal informacyjny Bankier 31.12.2014, www.bankier.pl/wiadomosc/Szwedzi-rozbrojeni-Oddali-policji-karabiny-pistolety-i-kusze-7229901.html data dostępu: 01.06.2015 [31] Tamże
