Uroczystości w Radecznicy – „Konspiracja w Klasztorze”

W dniach 7-9 lipca w Bazylice Św. Antoniego w Radecznicy odbędą się uroczystości upamiętniające działalność II Inspektoratu Zamojskiego Armii Krajowej dowodzonego przez płk Mariana Pilarskiego ps. „Jar” pod hasłem „Konspiracja w Klasztorze”. Miło nam poinformować, iż Portal Nowa Strategia objął tegoroczną edycję wydarzenia patronatem medialnym.

Klasztor w Radecznicy, to miejsce szczególne, które trwale wpisało się historie Polskiego Państwa Podziemnego. To właśnie tutaj na ważne narady przyjeżdżali z całego kraju dowódcy AK-WiN, w tym m.in. mjr. Hieronim Dekutowski ps. ?Zapora?, a sam budynek klasztoru z powodzeniem wykorzystywany był dla różnych celów przez konspiratorów z Zamojszczyzny. Jak twierdzi jeden z historyków: II Inspektorat Zamojski Armii Krajowej był prawdopodobnie największą i najsilniejszą liczebnie inicjatywą konspiracyjną po 1947 r. To fenomen organizacyjny i społeczny, o którym powinniśmy pamiętać. To się w innych miejscach w Polsce nie zdarzyło. 

W 1948 roku w Klasztorze odbyły się uroczyste przysięgi konspiratorów i zakonników. Przyzwolenia na działalność konspiracyjną na terenie klasztoru w Radecznicy udzielił Prowincjał na Polskę o. Bronisław Szepelak. Celem powstałego wówczas II Inspektoratu Zamojskiego Armii Krajowej było między innymi poszukiwanie i likwidowanie zdrajców, szpicli, funkcjonariuszy aparatu sowieckiego terroru, a także szkodliwych partyjniaków i wrogów sprawy polskiej. Sporządzano tam plany sytuacyjne, rozmieszczenia Wojsk Polskich, a w późniejszym okresie konspiracji gromadzono także broń na wypadek eskalacji napięć III Wojny Światowej między wschodem a zachodem.

Aktualna wersja plakatu promującego wydarzenie.

12 kwietnia 1950 roku mają miejsca aresztowania kierownictwa II Inspektoratu Zamojskiego AK z majorem Marianem Pilarskim ?Jar? na czele. 20 czerwca w wyniku tzw. kasaty klasztoru w Radecznicy zostają aresztowani także zakonnicy, zaś sam klasztor zostaje zamknięty. Po pokazowym procesie jaki miał miejsce w październiku 1951 roku na czterokrotną karę śmierci zostaje skazany major Marian Pilarski ?Jar? oraz jego podkomendny podporucznik Stanisław Bizior ?Eam?. Pozostałych konspiratorów Wojskowy Sąd Rejonowy w Lublinie skazuje na kary wieloletniego więzienia. Wśród skazanych znaleźli się między innymi Prowincjał na Polskę o. Bronisław Szepelak, o. Wacław Płonka ?Czarny?, o. Hugolin Ryba ? Robak?. Wyroki śmierci na Marianie Pilarskim i Stanisławie Biziorze zostały wykonane 4 marca 1952 roku na Zamku Lubelskim. Miejsce pochówku konspiratorów zostało odnalezione w styczniu bieżącego roku pod grobowcem na cmentarzu przy ul. Unickiej w Lublinie.

Program uroczystości przedstawia się obecnie następująco:

7 lipca PIĄTEK

• 20:30 – Otwarcie uroczystości. Spotkanie z mjr Zbigniewem Matysiakiem ps. „Kowboj”
• 21:00 – Kino Plenerowe – projekcja filmu „Wyklęty”

8 lipca SOBOTA

• 9:00 – Zawody strzeleckie o Puchar im. płk Mariana Pilarskiego ps. „Jar” – formuła zamknięta
• 16:00 – Spotkanie z prof. Krzysztofem Szwagrzykiem i ekipą poszukiwawczą IPN
• 18:00 – Inscenizacja historyczna (podczas inscenizacji zostanie wykorzystany niemiecki samochód opancerzony KFZ-13 Adler)
• 19:00 – Koncert patriotyczny: Andrzejkowe Nutki, Dorota Kruk, Kapela Turobińska – Forteca
• 21:00 – Ognisko partyzanckie

Jednocześnie w godzinach 13:00 – 19:00 odbędzie się Festyn Wojskowy, na którym pojawią się m. in.:

• 2 Lubelska Brygada Obrony Terytorialnej – stoisko promocyjne
• 16 Batalion Saperów z Niska – stoisko promocyjne oraz Patrol Saperski
•  Grupa Edukacji Historycznej Fundacji Niepodległości – pokaz pojazdów historycznych Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie
• Instytut Pamięci Narodowej – stoisko informacyjne
• Grupa Rekonstrukcji Historycznej „Wir” – obóz partyzancki oraz inscenizacja
• Tomaszowski Klub Miłośników Historii – diorama szpitala partyzanckiego
• Punkt Medyczny SIM PCK Lublin
• Punkt gastronomiczny

9 lipca NIEDZIELA

• 11:45 – Uroczysty przemarsz z placu za Urzędem Gminy do Klasztoru
• 12:00 – Uroczysta Msza Święta w intencji żołnierzy II Inspektoratu Zamojskiego Armii Krajowej
• 13:30 – Ceremoniał Wojskowy
  – Hymn Narodowy
  – Apel Pamięci
  – Salwa Honorowa
  – Złożenie wieńców

Wydarzenie organizowane jest przez Stowarzyszenie „Głos Bohatera” i Stowarzyszenie na rzecz rozwoju lokalnego „Mokrelipie” przy współpracy z z wieloma innymi podmiotami. Uroczystości w Radecznicy zostały objęte patronatem honorowym prezesa Instytutu Pamięci Narodowej, dr Jarosława Szarka.

Serdecznie zapraszamy!