Logo IPN. Źródło: Wikimedia Commons (domena publiczna)
Logo IPN. Źródło: Wikimedia Commons (domena publiczna)

IPN ogłosił datę pogrzebu ?Inki? i ?Zagończyka?

W wywiadzie dla Rzeczpospolitej, wiceprezes Instytutu Pamięci Narodowej (IPN), prof. Krzysztof Szwagrzyk ogłosił datę pogrzebu Danuty Siedzikówny ?Inki? oraz Feliksa Selmanowicza ?Zagończyka?, ofiar terroru komunistycznego w Polsce.

W dniu 27 lipca br. na łamach Rzeczpospolitej o dacie pogrzebu ?Inki? oraz ?Zagończyka? poinformował wiceprezes Instytutu Pamięci Narodowej:

28 sierpnia 2016 roku odbędzie się uroczystość pożegnalna Danuty Siedzikówny ?Inki” i Feliksa Selmanowicza ?Zagończyka”. Mam nadzieję, że wydarzenie to przejdzie do historii Polski, będzie to uroczystość szczególna, podobnie jak niedawne pożegnanie Zygmunta Szendzielarza ?Łupaszki” w Warszawie. To będzie uroczystość państwowa z udziałem wojska. (?) Data pogrzebu znajduje się w kalendarzu pana prezydenta. ? powiedział prof. Krzysztof Szwagrzyk.

Szczegóły organizacyjne i scenariusz pogrzebu ogłosi w przyszłym tygodniu prezes Instytutu, dr Jarosław Szarek. Wiadomo jednak, że miejscem pochówku będzie cmentarz garnizonowy w Gdańsku, gdzie dotąd znajdował się symboliczny grób podwładnych ?Łupaszki?. Data 28 sierpnia br. oznacza również, że szczątki obu ofiar terroru komunistycznego w Polsce spoczną w ziemi w 70. rocznicę wykonania na nich wyroku śmierci.

Przypomnijmy, że odnalezienie szczątek ?Inki? zostało ogłoszone przez IPN w dniu 2 marca ub. r. (czytaj więcej: Żołnierze Wyklęci zidentyfikowani!), a ?Zagończyka? w dniu 8 stycznia ub. r.

Danuta Siedzikówna ps. "Inka"./ Wikimedia Commons (CC BY-SA 3.0).

Danuta Siedzikówna ps. „Inka”./ Wikimedia Commons (CC BY-SA 3.0).

Danuta Siedzikówna (1928?1946) ps. ?Inka? ? sanitariuszka V Wileńskiej Brygady AK. Wstąpiła w struktury Armii Krajowej wraz z siostrą Wiesławą w grudniu 1943 r. Kilka miesięcy później ukończyła kurs sanitariuszki. Działała w siatce konspiracyjnej AK kierowanej przez leśniczego Stanisława Wołoncieja ps. ?Konus? z Narewki. W październiku 1944 r. podjęła pracę jako kancelistka w nadleśnictwie w Narewce.

W czerwcu 1945 r. wraz z pracownikami nadleśnictwa została aresztowana przez NKWD i UBP pod zarzutem współpracy z podziemiem niepodległościowym. Uwolniona z konwoju aresztantów przez oddział 5 Wileńskiej Brygady AK, do którego dołączyła. Została sanitariuszką w oddziale ?Konusa?, potem w szwadronach: por. Jana Mazura ps. ?Piast? i por. Marcina Plucińskiego ps. ?Mścisław? w plutonie Zdzisława Badochy ps. ?Żelazny?. Po rozformowaniu oddziału we wrześniu 1945 r. podjęła naukę w gimnazjum w Nierośnie (gm. Dąbrowa Białostocka). W marcu 1946 r. ?Inka? dołączyła ponownie do oddziału, który operował na terenie Pomorza Gdańskiego. Dostała przydział sanitariuszki do szwadronu dowodzonego przez Zdzisława Badochę ps. ?Żelazny?. Wykonywała również zadania łączniczki, a czasem także zwiadowcy. W trakcie wielu akcji przeprowadzonych przez szwadron udzielała pomocy medycznej kolegom z oddziału oraz jednemu z rannych milicjantów. Ostatnią misją ?Inki? była podróż po zaopatrzenie medyczne do Malborka, Gdańska i Olsztyna, zlecona przez Olgierda Christę ps. ?Leszek?.

Aresztowana w lokalu konspiracyjnym w nocy z 19 na 20 lipca 1946 r. w Gdańsku-Wrzeszczu. Brutalne śledztwo, opierające się na poniżaniu i torturach, miało na celu wydobycie z niej informacji na temat działalności oddziału mjr. Zygmunta Szendzielarza ps. ?Łupaszka?. Wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Gdańsku z dnia 3 sierpnia 1946 r. została skazana na dwukrotną karę śmierci. Bolesław Bierut nie skorzystał z prawa łaski. Czekając na wykonanie wyroku, z więzienia karno-śledczego przy ul. Kurkowej w Gdańsku przekazała krewnym gryps: ?Jest mi smutno, że muszę umierać. Powiedzcie mojej babci, że zachowałam się jak trzeba?. Wyrok na niespełna osiemnastoletniej ?Ince? wykonano 28 sierpnia 1946 roku. Według relacji przymusowego świadka egzekucji, ks. Mariana Prusaka, ostatnie słowa ?Inki? to: ?Niech żyje Polska! Niech żyje ?Łupaszko?!?.

Feliks Selmanowicz ps. "Zagończyk". / Wikimedia Commons (domena publiczna).

Feliks Selmanowicz ps. „Zagończyk”. / Wikimedia Commons (domena publiczna).

Feliks Selmanowicz (1904-1946) ps. ?Zagończyk?, nazwisko konspiracyjne: ?Karol Szach? ? naczelnik II rejonu IV Okręgu Trockiego oraz dowódca drużyny Milicji Ludowej Pasa Neutralnego, sierżant Korpusu Ochrony Pogranicza, partyzant 3 Wileńskiej Brygady AK, zastępca dowódcy plutonu 5 Wileńskiej Brygady AK, dowódca 2 kompanii 4 Wileńskiej Brygady AK. Razem z bratem brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej z 1920 r. jako ochotnik. W latach 1921-1923 był związany z Oddziałem II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego (wywiad wojskowy). W 1923 r. przeszedł do cywila w stopniu sierżanta. Pracował jako pracownik biurowy. Zmobilizowany ponownie 25 sierpnia 1939 r. został przydzielony do Korpusu Ochrony Pogranicza Pułk „Wilno”. Brał czynny udział w walkach obronnych przeciw Armii Czerwonej. Po ich zakończeniu został internowany przez władze litewskie. Szybko zbiegł z obozu internowania i powrócił do Wilna. Tam nawiązał kontakt z konspiracją, najprawdopodobniej z organizacją ?Koła Pułkowe?. Został aresztowany przez policję litewską w 1940 r. za udział w konspiracji, lecz po dwunastu tygodniach zwolniono go z powodu braku dowodów. Od chwili zwolnienia ukrywał się, korzystając z fałszywych dokumentów.

W styczniu 1944 r. odkomenderowany został do 3. Wileńskiej Brygady AK por. Gracjana Fróga ?Szczerbca?, a następnie został przeniesiony do 5. Wileńskiej Brygady AK mjr. Zygmunta Szendzielarza ?Łupaszki?, gdzie pełnił funkcję zastępcy dowódcy plutonu. Dał się poznać jako surowy, lecz sprawiedliwy dowódca. Wkrótce też został awansowany do stopnia podporucznika czasu wojny. W czasie walk był dwukrotnie ranny. W maju 1944 r. objął dowództwo kompanii w 4. Wileńskiej Brygadzie ppor. Longina Wojciechowskiego ,,Ronina”. Funkcję tę pełnił do rozbrojenia brygady przez wojska sowieckie 18 lipca 1944 r.

Po rozbrojeniu podzielił los innych żołnierzy. Był internowany w Kałudze, skąd udało mu się zbiec 20 kwietnia 1945 r. i przedostać się do Wilna. Nawiązał tam kontakt z pozostałą siatką konspiracyjną i przy jej pomocy wyjechał w październiku 1945 r transportem repatriacyjnym do Polski.

Na przełomie lat 1945/1946 nawiązał kontakt z mjr. ?Łupaszką?. W odtwarzanej na Pomorzu 5. Wileńskiej Brygadzie AK objął dowództwo pięcioosobowego samodzielnego patrolu bojowo-dywersyjnego na okręg gdańsko-olsztyński, który miał zdobywać środki na działalność organizacyjną. Od marca do czerwca 1946 r. oddział ten dokonał szeregu akcji m.in. w Gdańsku, Sopocie, Olsztynie, Tczewie, zdobywając broń oraz gotówkę, która przekazana została oddziałowi „Łupaszki”.

Został aresztowany 17 lipca 1946 r. w Sopocie i osadzony w miejscowym więzieniu. Miesiąc później Wojskowy Sąd Rejonowy w Gdańsku pod przewodnictwem mjr. Adama Gajewskiego skazał go na karę śmierci, utratę praw obywatelskich i praw honorowych na zawsze oraz przepadek całego mienia. Prośba o łaskę została odrzucona. Prawdopodobnie wyrok został wykonany przed jej rozpatrzeniem. Egzekucja odbyła się w piwnicy gdańskiego więzienia 28 sierpnia 1946 r. Został stracony razem z ?Inką? (wyrok na obojgu wykonał ppor. Franciszek Sawicki, dowódca plutonu egzekucyjnego). Zanim padły strzały, obydwoje zdążyli krzyknąć: ?Niech żyje Polska!?

Symboliczne groby "Inki" i "Zagończyka". To tutaj spoczną ich doczesne szczątki 28 sierpnia br. / Wikimedia Commons (CC BY-SA 3.0).

Symboliczne groby „Inki” i „Zagończyka”. To tutaj spoczną ich doczesne szczątki 28 sierpnia br. / Wikimedia Commons (CC BY-SA 3.0).

Źródło: Rzeczpospolita.

Czytaj także:

Szymon Nowak ?Dziewczyny Wyklęte 2? ? recenzja

Jarosław Szarek nowym prezesem IPN

Ppor. Zdzisław Badocha ?Żelazny? (1923-1946), jeden z Wyklętych

Zmiany w IPN. Prezydent podpisał ustawę

Rafał "Ralph" Muczyński, koordynator działu "Wojsko". Absolwent stosunków międzynarodowych na Uniwersytecie w Białymstoku i politologii na Politechnice Białostockiej. Rysownik-hobbysta (więcej: http://ralph1989.deviantart.com oraz www.facebook.com/Ralph1989Arts) Zainteresowania: rysunek, wojskowość (szeroko pojęte zagadnienia współczesnej armii od strony uzbrojenia, zwłaszcza lotnictwo i technika rakietowa), polityka międzynarodowa, historia XX wieku.