Frances Gies, Joseph Gies „Życie w średniowiecznej wsi” – recenzja

Hans Medick swego czasu napisał, iż mikrohistoria jest siostrą historii codzienności. Zajmuje się tym, co było bliskie człowiekowi. Społeczność średniowiecznej wsi ? communitas villae ? niewątpliwe żyła własnym rytmem, który wyznaczały związki feudalne. Choć znane nam jest powszechnie pojęcie feudalizmu i jego cechy, jednakże Autorzy przedstawili mieszkańców jednej z angielskich wsi Elton, wnikając w ich codzienną dolę, którą wyznaczały: praca, święta, czas wolny.

Recenzowana praca składa się z dziesięciu rozdziałów. Ich bohaterami są prości mieszkańcy wsi przynależnej do dóbr opactwa Ramsey w dystrykcie Huntingdon w średniowiecznej Anglii. W tej pięknej ziemi, która wedle XII wiecznego klasztornego kronikarza była obfita w trawę dla bydła, posiadała dostęp do bieżącej wody czy obejmowała swoimi granicami najżyźniejsze gleby, trwała historia obok siebie panów i wieśniaków, ich rodzin.

Autorzy na kartach swej książki sporo wiedzy dostarczyli Czytelnikom m.in. o spisach ludności wsi, o urzędach jakimi się parali mieszkańcy, kwestiach spornych jakie między sobą rozwiązywali. Znajdziemy odpowiedzi na pytania kim był tajemniczo brzmiący bajlif czy reeve? Interesujący jest również opis odtwarzający wygląd wiejskich domostw, które oparte były na systemie halowym. Ich wielkość oraz wyposażenie zależne były od zamożności właściciela.

Kolejnym wątkiem, który został poruszony to kwestia żywienia, spędzania czasu wolnego. Niewątpliwie głównym zajęciem chłopów była pańszczyzna na rzecz pana, czyli darmowa praca na roli w określoną liczbę dni w tygodniu. Następnie zamieniona na czynsz  pieniężny. Ludność chłopska miała również pewne zobowiązania służebne, za których niewykonanie groziły jej kary. W Elton raz w roku przed świętem Wielkiejnocy mieszkańcy oddawali daninę właścicielowi ? czy to określoną liczbę jaj kurzych czy wyrabianych serów. Niewątpliwie rzuca to także światło na kulinaria i dietę tamtejszych ludzi, którzy żywili się tym, co wyhodowali i uprawiali. W okolicy funkcjonowały młyny, co poświadcza istnienie piekarni.

W odniesieniu do czasu wolnego mieszkańcy średniowiecznego Elton spędzali go przede wszystkim na zabawach, grach w karty, podczas których wystawiano mały poczęstunek. Autorzy opisali kilka konkretnych obrządków, które wywodziły się jeszcze z czasów pogańskich, a które z czasem zostały zastąpione przez święta kościelne.

Na kolejnych stronicach Autorzy nie omieszkali opisać jak wyglądały kwestie zawierania małżeństw wśród lokalnej wspólnoty wsi. Odnieśli się zarówno do obyczajów, jak i prawa, które regulowało kwestie posagu, dziedziczenia itp. Rodzina stanowiła podstawową komórkę społeczną, stąd przywiązywano do niej szczególną uwagę i troskę. Podkreślali to chociażby duszpasterze parafialni w swych kazaniach.

Ostatni rozdział stanowi zarys zmian jakie nastąpiły w życiu ludności wiejskiej. Niewątpliwie był to czas nakładania większych obciążeń i podatków w okresie tzw. wojny stuletniej. Ponadto szerzyły się epidemie morowe i głodu. Niedola chłopów doprowadziła ich do organizacji pierwszych rebelii, które nabrały także wymiaru ideologicznego w walce  o równość społeczną i lepszy byt.

Schyłek średniowiecza w Anglii przyniósł również zmiany w budownictwie, domy były przebudowywane na fundamentach murowanych. W odniesieniu do rolnictwa, rozpoczęto grodzenie pól.

Reasumując, książka przedstawia swoisty obraz średniowiecznej wsi i ich mieszkańców. Walory pracy wzrastają dzięki użytych materiałów źródłowych oraz opracowań. Autorzy zamieścili także ilustracje, ponadto słowniczek pojęć i miar oraz wag, co ułatwia czytanie. Na koniec należy dodać, że Frances i Joseph Gies  byli historykami, którzy poświęcali swoje badania także nad życiem w średniowiecznym zamku i mieście. Można rzec, że recenzowana książka stanowi ostatnią część ów trylogii średniowiecznego obrazu społeczeństwa. Książkę uważam za jak najbardziej godną polecenia.


Autor: Frances Gies, Joseph Gies (tłum. Jakub Janik)

Tytuł: Życie w średniowiecznej wsi

Wydawnictwo: Znak Horyzont

Oprawa: Miękka

Rok wydania: 2018

Liczba stron: 384

Format: 13.5×20.8 cm

ISBN: 978-83-240-4281-4

>>>> Książkę można kupić u wydawcy tutaj <<<<

Doktorantka Instytutu Historii Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II. Interesuje się historią średniowiecza, dziejami Kościoła, historią regionalną.