PzKpfw VI Tiger – pięść niemieckiej Panzerwaffe

PzKpfw VI Tiger to chyba najbardziej znany i osławiony w bojach niemiecki czołg okresu II wojny światowej. Cieszył się wielkim poważaniem wśród aliantów i był uznany za niebywale trudnego przeciwnika. O potędze niemieckiego czołgu ciężkiego  PzKpfw VI Tiger świadczą statystyki.

Historia powstania

Prace na niemieckim czołgiem ciężkim wsparcia piechoty rozpoczęto w 1937 roku w Heeres Waffenamt. Wystąpił on z inicjatywą budowy czołgu ciężkiego o masie od 30 do 33 ton i armatę KwK 37 L/24 kal. 75 mm. Czołg otrzymał oznaczenie DW 1 (Durchbruchwagen 1). Zakłady Henschela zbudowały tylko jedno podwozie tego czołgu. 9 września 1938 roku Henschel uzyskał kontrakt na budowę trzywieżowego czołgu ciężkiego wsparcia piechoty VK 65.01 H o grubość pancerza sięgała do 100 mm. Miał być uzbrojony armatę KwK 37 L/24 kal. 75 mm oraz dwa karabiny maszynowe MG-13 kal. 7,62 mm. Napęd miał stanowić silnik Maybach HL 224 o mocy 600 KM. Z powodu dużej wagi i wymiarów na wypadek transportu musiał być rozkładany na trzy części. Z tego powodu projekt ten zarzucono i wznowiono pracę nad poprzednim czołgiem ciężkim ,którego oznaczenie zmieniono teraz na DW 2. Jego masę zwiększono o trzy tony jednak pracę zakończono na budowie jednego prototypu. Po ogłoszeniu przez Wa Prüf 6 (Biuro Konstrukcyjne Broni Pancernej) zamówienia na czołg ciężki o masie 30 ton rozpoczęła się ostra rywalizacja między firmą Porsche i Henschel ,która potrwała do końca wojny. W rywalizacji brały także udział zakłady MAN i Daimler-Benz ,które jednak odpadły one z rywalizacji ze względu na przestarzałe rozwiązania konstrukcyjne.

VK 30.01 (H) w czasie testów / Źródło: worldoftanks.eu (domena publiczna)

VK 30.01 (H)

W odpowiedzi na zamówienie nowego czołgu o masie do 30 ton zakłady Henschel skonstruowały w 1940 roku czołg średni VK 30.01 (H). Wykorzystał przy nim wszystkie doświadczenia przy budowie czołgów DW 1 i DW 2. Zbudowano 4 prototypy tego czołgu. Nowym rozwiązaniem było m.in zawieszenie, w którego skład wchodziło siedem nachodzących na siebie kół nośnych zaopatrzonych w bandaże gumowe które zapewniały bardzo dobrą amortyzacje i ułatwiały pokonywanie przeszkód terenowy. Rozwiązanie te wykorzystano w późniejszych pojazdach. Po przejściu testów Hitler zażądał wprowadzenia zmian. W jej wyniku powstała nowa konstrukcja cięższa o 6 ton. Wyprodukowano 4 prototypy kadłuba i 12 wież. Wieże zostały wykorzystane przy budowie Wału Atlantyckiego jako stacjonarne stanowiska artyleryjskie. Dwa kadłuby posłużyły w marcu 1941 roku do budowy ciężkich niszczycieli czołgów Panzerselbstfahrlafette V Sturer Emil wyposażonych w armatę K 40 L/61 kal. 128 mm (pozostałe dwa zostały w fabryce). Oba egzemplarze zostały użyte bojowo na froncie wschodnim. Jeden został zniszczony w walce, a drugi po zniszczeniu 22 czołgów przeciwnika został zdobyty przez radzieckich żołnierzy.

Wieża VK 30.01 jako stacjonarne stanowisko artyleryjskie na plaży Omaha ? Francja, czerwiec 1944 roku / Źródło: cs.finescale.com (domena publiczna)

Dane taktyczno-techniczne:

  • Załoga: 5 osób,
  • Waga: 32 tony,
  • Napęd: 6 cylindrowy silnik benzynowy Maybach HL 116 o mocy 300 KM,
  • Prędkość maksymalna: na drodze 35 km/h, w terenie 20 km/h.
  • Zasięg: na drodze 150 kilometry, w terenie 100 kilometrów,
  • Pancerz: wieża: przód 50 mm, boki i tył 50 mm, góra 20 mm, kadłub: przód 50 mm, boki i tył 50 mm, góra 25 mm, dno 20 mm,
  • Uzbrojenie: armata KwK 37 L/24 kal. 75 mm i 2 karabiny maszynowe MG-34 kal. 7,62 mm,
  • Wymiary: długość: 5,81 m, szerokość: 3,16 m, wysokość: 1,85 m, prześwit: 0,40 m,
  • Pokonywanie przeszkód: rowy o szerokości 2,20 m, przeszkody wodne o głębokości 1,00 m, ściany pionowe o wysokości 0,60 m.

Panzerselbstfahrlafette V Sturer Emil w Muzeum Czołgów w Kubince / Źródło: http://www.maquetland.com (domena publiczna)

VK 30.01 (P) Leopard

Zakłady Porsche przygotowały w odpowiedzi na projekt Henschela w 1940 roku czołg VK 30.01 (P) Leopard. Był to pierwszy czołg wyposażony w bardzo nowatorski napęd spalinowo-elektryczny. Dwa silniki spalinowe typu Simmering-Graz-Pauker 100 V-10 napędzały dwa generatory dostarczające prąd do przekładni elektromechanicznych Voith poruszających gąsienice. Po przejściu testów Hitler zażądał by czołg Porsche został wyposażony w armatę KwK 36 L/56 kal. 88 mm jednak nie było ty możliwe ze względu na zbyt małe rozmiary wieży. W między czasie Ferdynand Porsche rozpoczął z własnej inicjatywy pracę nad opracowaniem czołgu ciężkiego o masie 45 ton. 26 maja 1941 roku Adolf Hitler podjął decyzję o kontynuowaniu prac nad nowym czołgiem w obu zakładach i stworzeniem dwóch nowych konstrukcji wyposażonych w armaty KwK 36 L/56 kal. 88 mm z możliwością wyposażenia w lepszą armatę KwK 43 L/71 kal. 88 mm (co później okazało się niemożliwe ze względu na konstrukcje wieży).

Dane taktyczno-techniczne:

  • Załoga: 5 osób,
  • Waga: 30 ton,
  • Napęd: dwa 10 cylindrowy silniki benzynowe Porsche Typ 100 o mocy 420 KM (210 KM każdy),
  • Prędkość maksymalna: na drodze 60 km/h, w terenie 35 km/h.
  • Zasięg: na drodze 120 kilometry, w terenie 60 kilometrów,
  • Pancerz: wieża: przód 80 mm, boki i tył 60 mm, góra 25 mm, kadłub: przód 75 mm, boki 60 mm, tył 40 mm, góra 25 mm, dno 20 mm,
  • Uzbrojenie: armata KwK 36 L/56 kal. 88 mm i 2 karabiny maszynowe MG-42 kal. 7,62 mm,
  • Wymiary: długość: 6,58 m, szerokość: 3,8 m, wysokość: 3,08 m, prześwit: 0,48 m,
  • Pokonywanie przeszkód: rowy o szerokości 2,20 m, przeszkody wodne o głębokości 1,00 m, ściany pionowe o wysokości 0,60 m.

VK 30.01 (P) w czasie testów / Źródło: www.czolgiinietylko.pun.pl (domena publiczna)

VK 36.01 (H)

Po wprowadzeniu modyfikacji jakich zażądał Hitler (m.in zwiększenie średnicy kół nośnych i usunięcie rolek podtrzymujących, zwiększenie grubości pancerza do 80 mm z przodu i 60 mm z boków i tyłu oraz stworzenie nowej stożkowej wieży) masa czołgu zwiększyła się do 40 ton. Zbudowano jeden prototyp. Planowano wyposażyć w go w armatę KwK 42 L/70 kal. 75 mm lub armatę KwK 36 L/56 kal. 88 mm jednak prototyp ostatecznie nie otrzymał uzbrojenia. Po odbyciu prób z powodu trudności nad skonstruowaniem wieży stożkowej oraz rozpoczęci prac nad nowym czołgiem ciężkim projekt zakończono.

Dane taktyczno-techniczne:

  • Załoga: 5 osób,
  • Waga: 40 ton,
  • Napęd: 12 cylindrowy silnik benzynowy Maybach HL 174 o mocy 550 KM,
  • Prędkość maksymalna: na drodze 40 km/h, w terenie 25 km/h.
  • Zasięg: na drodze 150 kilometry, w terenie 100 kilometrów,
  • Pancerz: wieża: przód 100 mm, boki i tył 80 mm, góra 20 mm, kadłub: przód 80 mm, boki i tył 60 mm, góra 25 mm, dno 20 mm,
  • Uzbrojenie: armata KwK 42 L/70 kal. 75 mm lub KwK 36 L/56 kal. 88 mm i 2 karabiny maszynowe MG-34 kal. 7,62 mm,
  • Wymiary: długość: 6,05 m, szerokość: 3,14 m, wysokość: 2,7 m, prześwit: 0,40 m,
  • Pokonywanie przeszkód: rowy o szerokości 2,20 m, przeszkody wodne o głębokości 1,00 m, ściany pionowe o wysokości 0,60 m.

VK 36.01 (H) w czasie prób

VK 45.01 (P)

Zakłady Porsche w odpowiedzi na nowe wymagania przygotowały czołg VK 45.01 (P). Grubość jego pancerza przedniego wynosiła 100 mm, bocznego i tylnego 80 mm, górnego 25 mm i dolnego 20 mm. Uzbrojenie stanowiła armata KwK L/56 kal. 88 mm. Zasada działania napędu była niemal identyczna jak w VK 30.01 (P). Pierwszy prototyp był gotowy 17 kwietnia 1942 roku. 19 kwietnia wraz z konkurencyjnym prototypem Henschela został wysłany transportem kolejowym do Gierłoży w pobliżu głównej kwatery Adolfa Hitlera ? ,,Wilczego Szańca?. W czasie wyładowywania czołg Porsche zapadł się w grząskiej ziemi i wyciągać musiał go czołg Henschela. Następnie oba wozy miały do pokonania 11 kilometrów do ,,Wilczego Szańca? ? kwatery Hitlera. W między czasie w obu wozach doszło do kilku usterek które szybko naprawiono. 20 kwietnia rozpoczęły się oficjalne próby z okazji 53 urodzin Adolfa Hitlera. Na początek prototypy miały jak najszybciej pokonać 1000 kilometrów. Konkurencje tą wygrał czołg Porsche ,który osiągnął prędkość 50 km/h i dojechał do mety. Natomiast w kolejnej konkurencji gdzie sprawdzano sprawność w terenie przegrał z konkurentem. Pokaz zakończył się remisem i czekano na opracowanie kolejnych prototypów. W czerwcu na poligon w Kummersdorfie dotarł drugi prototyp VK 45.01 (P). W czasie testów wyłoniło się wiele z jego wad. Ostateczną decyzje podjęto pod koniec października 1942 roku. Zwyciężyła konstrukcja Henschela ,która została skierowana do produkcji seryjnej pod oznaczeniem PzKpfw VI ,,Tiger? Ausf. H1. Konstrukcja Porsche przegrała ze względu na bardzo skomplikowany i awaryjny napęd oraz skomplikowany układ przeniesienia mocy. Ferdynand Porsche nie czekając na decyzje wojska rozpoczął produkcje seryjną swojej wersji. Do wyłonienia zwycięzcy wyprodukowano 90 podwoziu Tygrysa (P) jak oznaczano czołgi Porsche ,które przebudowano na ciężkie niszczyciele czołgów Ferdinand (później nazwę zmieniono na Elefant).

Dane taktyczno-techniczne:

  • Załoga: 5 osób,
  • Waga: 59 ton,
  • Napęd: dwa 10 cylindrowy silniki benzynowe Type 101/1 o mocy 640 KM (320 KM każdy),
  • Prędkość maksymalna: na drodze 35 km/h, w terenie 20 km/h.
  • Zasięg: na drodze 110 kilometry, w terenie 50 kilometrów,
  • Pancerz: wieża: przód 100 mm, boki i tył 80 mm, góra 25 mm, kadłub: przód 100 mm, boki 80 mm, tył 80 mm, góra 25 mm, dno 20 mm,
  • Uzbrojenie: armata KwK 36 L/56 kal. 88 mm i 2 karabiny maszynowe MG-34 kal. 7,62 mm,
  • Wymiary: długość: 6,70 m, szerokość: 3,14 m, wysokość: 2,80 m, prześwit: 0,40 m,
  • Pokonywanie przeszkód: rowy o szerokości 2,30 m, przeszkody wodne o głębokości 1,20 m, ściany pionowe o wysokości 0,80 m.

VK 45.01 (P) w czasie testów / Źródło: www.flickr.com (domena publiczna)

VK 45.01 (H)

Od końca maja 1942 roku zakłady Henschel w odpowiedzi na nowe wymagania przygotowali czołg VK 45.01 (H). Przy jego konstruowaniu wykorzystano doświadczenia i podzespoły z poprzednich konstrukcji by przyśpieszyć budowę prototypu. Jako wieżę wybrano zmodyfikowaną wieżę Kruppa w której mieściła się armata kal. 88 mm. Grubość przedniego pancerza wynosiła 100 mm, bocznego i tylniego 80 mm, górnego 25 mm, dolnego 20 mm. Uzbrojenie stanowiła armata KwK L/56 kal. 88 mm. Napęd stanowił 12 cylindrowy silnik benzynowy Maybach HL210 o mocy 650 KM. Pierwszy prototyp był gotowy 15 kwietnia 1942 roku. 19 kwietnia wraz z konkurencyjnym prototypem Porsche został wysłany transportem kolejowym do Gierłoży w pobliżu głównej kwatery Adolfa Hitlera ? ,,Wilczego Szańca?. W czasie wyładowywania w trakcie rozładunku musiał wyciągnąć czołg Porsche zapadł się w grząskiej ziemi. Następnie oba wozy miały do pokonania 11 kilometrów do ,,Wilczego Szańca? ? kwatery Hitlera. W między czasie w obu wozach doszło do kilku usterek które szybko naprawiono. 20 kwietnia rozpoczęły się oficjalne próby z okazji 53 urodzin Adolfa Hitlera. Na początek prototypy miały jak najszybciej pokonać 1000 kilometrów. Konkurencje tą czołg Henschela przegrał i po pokonaniu 850 metrów z prędkością 45 km/h przegrzał silnik i nie dojechał do mety. Natomiast w kolejnej konkurencji gdzie sprawdzano sprawność w terenie wygrał z czołgiem Porsche. Pokaz zakończył się remisem i czekano na opracowanie kolejnych prototypów. Ostateczną decyzje podjęto w lipcu 1942 roku. Zwyciężyła konstrukcja Henschela, która została skierowana do produkcji seryjnej pod oznaczeniem PzKpfw VI ,,Tiger? Ausf. H1.

Dane taktyczno-techniczne:

  • Załoga: 5 osób,
  • Waga: 56 ton,
  • Napęd: 12 cylindrowy silnik benzynowy Maybach HL210 P45 o mocy 650 KM,
  • Prędkość maksymalna: na drodze 38 km/h, w terenie 25 km/h,
  • Zasięg: na drodze 100 kilometry, w terenie 60 kilometrów,
  • Pancerz: wieża: przód 100 mm, boki i tył 80 mm, góra 25 mm, kadłub: przód 100 mm, boki i tył 80 mm, góra 25 mm, dno 20 mm,
  • Uzbrojenie: armata KwK 42 L/70 kal. 75 mm lub KwK 36 L/56 kal. 88 mm i 2 karabiny maszynowe MG-34 kal. 7,62 mm,
  • Wymiary: długość: 6,31 m, szerokość: 3,14 m, wysokość: 2,7 m, prześwit: 0,40 m,
  • Pokonywanie przeszkód: rowy o szerokości 2,20 m, przeszkody wodne o głębokości 1,20 m, ściany pionowe o wysokości 0,80 m.
VK 45.01 (H) / Źródło: http://www.warandtactics.com (dmoena publiczna)

VK 45.01 (H) / Źródło: http://www.warandtactics.com (dmoena publiczna)

Produkcja

Na początku 1942 roku ruszyła produkcja seryjna kadłubów czołgów Tiger (P) w zakładach Porsche. Po wyborze konkurencyjnego czołgu Henschela 90 wyprodukowanych już podwozi postanowiono wykorzystać przy budowie nowego ciężkiego niszczyciela czołgów Panzerjäger Tiger (P) Ferdinand (nazwanego tak na cześć profesora Ferdynanda Porsche). Wiosną 1942 roku rozpoczęto produkcje seryjną czołgów PzKpfw VI Tiger Ausf. H1. Po wykonaniu 100 pierwszy seryjnych egzemplarzy rozważano produkcję nowej wersji PzKpfw VI Tiger Ausf. H2 uzbrojoną w armatę KwK L/70 kal. 75 mm (w którą wyposażony został niemiecki czołg średni PzKpfw V Panther). Z pomysłu tego jednak szybko zrezygnowano i produkowano tylko czołgi w wersji Ausf. H1. Łącznie wyprodukowano 1346 egzemplarzy czołgów PzKpfw VI Tiger Ausf. H1/F (oznaczenie późnień zmieniono z Ausf. H1 na Ausf. E) z 1441 planowanych egzemplarzy. W 1942 roku powstało 76 egzemplarzy (w poszczególnych miesiącach wyglądało to następująco: maj: 1, sierpień: 8, wrzesień 3, październik 10, listopad: 17, grudzień: 37), w 1943 roku 647 egzemplarzy (w poszczególnych miesiącach wyglądało to następująco: styczeń: 35, luty: 32, marzec: 41, kwiecień: 46, maj: 50, czerwiec: 60, lipiec: 65, sierpień: 60, wrzesień: 85, październik: 50, listopad: 56, grudzień: 67), a w 1944 roku 623 egzemplarze (styczeń: 93, luty: 95, marzec: 86, kwiecień: 104, maj: 100, czerwiec: 75, lipiec: 64, sierpień: 6). Jak widać produkcja w drugiej połowie 1942 roku gdy rozpoczęła się produkcja Tygrysa była symboliczna i wynosiła kilkadziesiąt egzemplarzy. Od początku 1943 roku produkcja ruszyła na dobre i osiągnęła kilkadziesiąt egzemplarzy miesięcznie. Najlepszy okres produkcyjny przypadł na wiosnę 1944 roku gdy powstało około 100 egzemplarzy Tygrysów miesięcznie. Od czerwca produkcja zaczęła maleć aż do jej zakończenia w sierpniu 1942 roku po dwóch latach produkcji seryjnej gdy zaczęły Tygrys zaczęły zastępować czołgi ciężkie PzKpfw VIB Königstiger.

Tygrys w fabryce / Źródło: forumwarthunder (domena publiczna)

Użycie bojowe

W Wehrmachcie i w Waffen-SS

Pierwsza koncepcja wykorzystania Tygrysów zakładały tworzenie batalionów wyposażonych w 45 egzemplarzy Tygrysów. 26 maja 1941 roku na naradzie u Hitlera zdecydowano, że w każdej dywizji pancernej ma być oddział wyposażony 20 egzemplarzy Tygrysów. Miało powstać także pięć samodzielnych batalionów wyposażonych w Tygrysy. Każda kompania miała liczyć 9 PzKpfw VI i 10 PzKpfw III. W marcu 1942 roku liczbę Tygrysów w kompanii zwiększono do 14 egzemplarzy. Łącznie w czasie do końca wojny powstało 10 batalion czołgów ciężkich Wehrmachtu oraz 3 bataliony czołgów ciężkich Waffen-SS. Do tej liczby należy dodać kompanie Tygrysów w dywizjach pancernych Wehrmachtu i Waffen-SS.

PzKpfw VI Tiger / Źródło: http://www.flickr.com (domena publiczna)

Chrzest bojowy

Batalion ten został sformowany 25 maja 1942 roku w Bamberg w Niemczech. W sierpniu 1942 roku do 1 kompanii 502 batalionu czołgów ciężkich (który był właśnie formowany) trafiły pierwsze 4 czołgi PzKpfw VI Tiger oraz 4 czołgi PzKpfw III Ausf. N. 29 sierpnia dotarły one transportem kolejowym w rejon Leningradu. W ciągu kilku dni weszły do akcji gdzie dwa egzemplarze zostały unieruchomione przez awarie. Po naprawach 21 września weszły ponownie do boju gdzie utracono jednego Tygrysa który został unieruchomiony a następnie wysadzony przez załogę cztery dni później. Pozostałe trzy ugrzęzły w błocie ale udało się je ewakuować. 25 kwietnia przybył drugi transport z kolejnymi 5 Tygrysami i 9 PzKpfw III. Do końca roku z powodu awarii i użycia czołgów w błotnistym niedogodnym terenie utracono wszystkie 9 Tygrysów. Straty te uzupełniano. W styczniu z tych samych powodów utracono aż 11 Tygrysów. W lutym utracono natomiast 3 egzemplarze a w marcu kolejnych 5. Przez kolejne trzy miesiące nie poniesiono żadnych strat gdyż Tygrysy nie były praktycznie wykorzystywane. Wysłanie Tygrysów po Leningrad było wyjątkowo dziwnym ruchem. Był to odcinek strategicznie mało istotny i teren nie sprzyjał do użycia czołgów ciężkich. Zdecydowanie bardziej Tygrysy przydały by się pod Stalingradem gdzie batalion tych czołgów mógł przerwać pierścień okrążenia i uratować okrążoną przez wojska radzieckie 6 Armię generała Paulusa. Z nie znanych przyczyn Tygrysy nie zostały tam wysłane.

PzKpfw VI Tiger z 1 kompanii 502 Batalionu Czołgów Ciężkich na stacji w miejscowości Mga w pobliżu Leningradu ? Rosja, 29 sierpnia 1944 roku / Źródło: www.armchairgeneral.com (domena publiczna)

Tunezja

501 Batalion Czołgów Ciężkich:

Batalion ten został sformowany 10 maja 1942 roku w Erfurcie w Niemczech. W listopadzie 1942 roku do 1 kompanii 501 batalionu czołgów ciężkich zaczęły trafiać pierwsze czołgi PzKpfw VI Tiger. Kompanie planowano wysłać do Tunezji (w tym czasie składała się z 20 PzKpfw VI Tiger Ausf. E i 16 PzKpfw III Ausf. N). Miała wesprzeć osłabiony Afrika Korps a także przejść testy w warunkach pustynnych i zetrzeć się w boju z amerykańskimi i brytyjskimi czołgami. Pierwsze Tygrysy dotarły do portu w Bizercie 23 listopada 1942 roku a ostatnie 24 stycznia 1943 roku. Po raz pierwszy wzięły udział w walkach w czasie bitwy pod Tebourą od 1 do 3 grudnia gdzie po raz pierwszy starły się z amerykańskimi czołgami średnimi M3 Lee i M4 Sherman. Alianckie czołgi nie były w stanie przebić przedniego pancerza Tygrysa nawet z bliskiej odległości. Amerykańscy czołgiści mieli pierwsze objawy ,,Tygrysofobi?. Nowe niemieckie czołgi były dlatego jedną z przyczyn zniszczenia w czasie tej bitwy 134 alianckich czołgów. 20 stycznia 1943 roku pod Robaą po raz pierwszy Brytyjczycy zniszczyli dwa niemieckie czołgi Tygrys za pomocą 6 funtowych armat przeciwpancernych kal. 57 mm które trafiły niemieckie czołgi w boczny pancerz.  W styczniu Brytyjczycy zdobyli także pierwszego Tygrysa. W lutym 1943 roku Tygrysy wzięły udział w bitwie o przełęcz Kasserine gdzie zadały ogromne straty amerykańskim czołgom M3 Lee i M4 Sherman. Pod Badżą wojska brytyjskie wciągnęły w zasadzkę 7 ostatnich Tygrysów z 1 kompanii 501 batalionu czołgów ciężkich i zniszczyły je wszystkie unicestwiając tą kompanie.

Niemiecki PzKpfw VI Tiger z 501 Batalionu Czołgów Ciężkich na pustyni ? Tunezja, styczeń 1943 roku / Źródło: Wikimedia Commons

504 Batalion Czołgów Ciężkich:

Batalion ten został sformowany 13 stycznia 1943 roku w Fallingbostel w Niemczech. W marcu do akcji weszła 1 kompania 504 Batalionu Czołgów Ciężkich. 21 kwietnia 1943 roku Brytyjczycy przechwycili czołg PzKpfw VI Tiger o numerze 131 z tegoż batalionu. W czasie starcia oddziałami brytyjskimi czołg ten został trafiony 57 mm pociskiem z brytyjskiego czołgu ciężkiego Churchill w pierścień wieży przez co wieża została zablokowana. Zdezorientowana załoga opuściła pojazd który wpadł nietknięty w ręce aliantów (dziś znajduje się w Bovington Tank Museum i jest dziś jedynym sprawnym czołgiem Tiger na świecie). Do końca kampanii afrykańskiej udział w walkach brał 504 Batalionu Czołgów Ciężkich ,które walczył m.in w czasie obrony Tunisu w trakcie których wszystkie jego Tygrysy zostały zniszczone.

PzKpfw VI Tiger z 504 Batalionu Czołgów Ciężkich w wiosce wśród miejscowych ? Tunezja, wiosna 1943 roku

Sycylia i Włochy

504 Batalion Czołgów Ciężkich:

W sierpniu 1943 roku na Sycylii stacjonowała 2 kompania 504 Batalionu Czołgów Ciężkich z 17 Tygrysami które nie zdążyła dotrzeć do Tunezji przed kapitulacją Afrika Korps. 11 sierpnia 1943 roku po rozpoczęciu Operacji Husky i lądowaniu aliantów na Sycylii batalion ten wykonał kontruderzenie na plaży w pobliżu Geli w celu powstrzymania desantu. Atak zakończył się niepowodzeniem w skutek ostrzału artylerii okrętowej. Tygrysy znalazły się w trudnym terenie. Częste awarie w ciągu trzech wyeliminowały 10 Tygrysów ,które załogi były zmuszone zniszczyć mimo dużej liczby zniszczonych czołgów alianckich. Do końca walk o Palermo dotrwały trzy czołgi z czego tylko jeden został ewakuowany do Włoch drogą morską a pozostałe dwa zniszczono. Zdziesiątkowany 504 batalion został wysłany na odpoczynek do Francji skąd po reorganizacji i otrzymaniu nowego sprzętu w maju 1944 roku został wysłany do Włoch. Brał udział m.in w czasie walk o Monte Cassino. 22 czerwca 1944 w czasie starcia z amerykańskim oddziałem pancernym jeden Tygrys zniszczył 12 amerykańskich Shermanów i zdobył 11 kolejnych które w pełni sprawne porzuciły załogi. Alianccy czołgiści na widok Tygrysa potrafili niekiedy opuścić swoje sprawne pojazdy co świetnie pokazuje rozmiar ,,Tygrysofobii?. W sierpniu 504 Batalion został wycofany z frontu i wysłany do Wiednia gdzie otrzymał nowe czołgi ciężkie PzKpfw VIB Königstiger. Do końca wojny batalion zniszczył około 250 czołgów.

Wysadzony przez załogę niemiecki PzKpfw VI Tiger Ausf. E w pobliżu Ponte Dirillo ? Sycylia, sierpień 1943 roku / Źródło: Wikimedia Commons

508 Batalion Czołgów Ciężkich:

W lutym 1944 roku został skierowany pod Anzio gdzie miał odeprzeć aliancki desant. W czasie drogi do Anzio z Rzymu batalion utracił w wyniku awarii ponad 60% Tygrysów. Jeden w wyniku awarii zapalił się i eksplodował. Po dotarciu na miejsce Tygrysy z 508 Batalionu Czołgów Ciężkich współpracowały z Ferdynandami (zwanymi na froncie włoskimi Elefentami) z 653 Batalionu Niszczycieli Czołgów. Walki pod Anzio mimo tego że alianckie czołgi Sherman nie mogły się mierzyć z Tygrysami i Elefantami były bardzo trudne ze względu na trudny i błotnisty teren i liczne awarie sprzętu. W marcu 1944 roku 508 batalion został wycofany z pod Anzio. 23 maja w czasie starcia z amerykańską jednostką pancerną batalion zniszczył 15 Shermanów przy utracie jednego Tygrysa. Do końca maja w wyniku awarii i braku paliwa batalion utracił większość czołgów. Latem batalion otrzymał uzupełnienia. Jesienią 1944 roku walczył na szlaku Caluzzo ? Florencja ? Pisa ? Viareggio gdzie po raz kolejny w wyniku awarii i braku paliwa utracił większość Tygrysów. Zimą 1944 roku batalion przekazał swoje ocalałe czołgi 504 Batalionowi Czołgów Ciężkich i został wycofany do Niemiec. Do końca wojny batalion niszczył około 100 czołgów.

Sturmpanzer IV Brummbär mijający czołg PzKpfw VI Tiger w pobliżu Nettuno ? Włochy, marzec 1944 roku / Źródło: www.worldwarphotos.info (domena publiczna)

Front wschodni

14 lipca Hitler rozkazał przerwać Operacje Cytadela. Wojska niemieckie wycofały się do Charkowa. Rosjanie przejęli inicjatywę ofensywną. Większość niemieckich jednostek pancernych odpoczywało uzupełniając straty w ludziach i sprzęcie. Bataliony Czołgów Ciężkich zaczęły pełnić role tzw. ,,straży pożarnej? na froncie wschodnim. Wszędzie tam gdzie wojskom radzieckim udało się przerwać niemiecką obronę kierowano bataliony Tygrysów ,których zadaniem było wstrzymywanie pochodu nieprzyjaciela.

Niemieckie czołgi PzKpfw VI Tiger w błocie ? Rosja, jesień 1943 roku / Źródło: http://www.warhistoryonline.com (domena publiczna)

501 Batalion Czołgów Ciężkich:

Batalion ten po powrocie rozbitej 1 kompanii z Tunezji został zreorganizowany. Powrócił na front 5 grudnia 1943 roku na Białoruś gdzie walczył w rejonie Witebska. W styczniu 1944 roku brał udział w walkach w okolicach Orszy. 13 stycznia jeden z Tygrysów został zniszczony bezpośrednim trafieniem pociskiem artyleryjskim w wieże. W lutym utracono 9 Tygrysów. 1 marca Batalion miał tylko 17 sprawnych czołgów z 45 egzemplarzy z powodu braku części zamiennych i licznych awarii. W marcu brał udział w kontrataku z 256 Dywizją Piechoty gdzie zniszczył znacznie siły nieprzyjaciela. Do 1 kwietnia udało się dostarczyć części zamienne i niesprawne Tygrysy zostały naprawione. W czerwcu batalion oddał 10 Tygrysów 509 Batalionowi i z około 20 Tygrysami walczył w rozproszeniu nadal w rejonie Orszy próbuj powstrzymać radzieckie natarcie w ramach Operacji Bagration. W czasie walk z Sowietami niemieckie czołgi PzKpfw VI Tiger starły się z radzieckimi czołgami ciężkimi IS-2. W czasie walk w Orszy jeden z Tygrysów zatonął w rzece gdy most po którym przejeżdżał zarwał się pod jego ciężarem. Kilku innym pojazdom zabrakło paliwa i musiały zostać wysadzone przez załogi. Pod koniec czerwca osłabiony 501 Batalion bronił linii rzeki Berezyny tylko z 6 czołgami. Na początku lipca Batalion bronił Mińska po otrzymaniu uzupełnień z 7 Tygrysami. Do 2 lipca dwóm czołgom zabrakło paliwa a inny ugrzązł w błocie. Wszystkie trzy zostały wysadzone. Możliwości operacyjne zdziesiątkowanego batalionu spadły niemal do zera w skutek czego został wycofany z frontu do Niemiec w celu reorganizacji i uzupełnienia strat.  Otrzymał nowe niemieckie czołgi ciężkie PzKpfw VIB Königstiger. Do końca wojny batalion zniszczył około 450 czołgów.

Dwa Tygrysy z 501 Batalionu Czołgów Ciężkich w rejonie Witebska ? grudzień 1944 roku / Źródło: www.worldwarphotos.info (domena publiczna)

502 Batalion Czołgów Ciężkich:

Batalion ten po uzupełnieniu strat jakie poniósł jesienią 1942 i zimą 1943 roku został wysłany wiosną 1943 roku na odpoczynek i uzupełnienie strat do Niemiec. Do końca maja uzupełnił stany osobowe i sprzętowe na 100%. W czerwcu po zmianie doktryny batalionów Tygrysów jednostka zdała wszystkie czołgi średnie PzKpfw III i zastąpiła je nowymi PzKpfw VI Tiger. Od lipca do września batalion walczył w walkach obronnych w rejonie jeziora Ładoga i miasta Newel. Od listopada do grudnia osłaniał odwrót niemieckich wojsk spod Leningradu. W styczniu 1944 roku bronił Narwy. Od lutego do kwietnia 1944 roku walczył w Estonii. W kwietniu i maju walczył w rejonie Pskowa a w czerwcu i lipcu w rejonie Dynenburga na Litwie. W sierpniu batalion po zdaniu sprzętu 510 Batalionowi Czołgów Ciężkich został przetransportowany drogą morską do Gdańska gdzie przeszedł reorganizacje i uzupełnił straty w wyniku czego został wyposażony częściowo w nowe niemieckie czołgi ciężkie PzKpfw VIB Königstiger.W batalionie tym służyło wielu znanych niemieckich asów pancernych w tym Otto Carius (ponad 150 zniszczonych czołgów wroga) i Johannes Bölter (139 zniszczonych czołgów wroga). Do końca wojny batalion zniszczył około 1400 czołgów.

PzKpfw VI Tiger w rejonie jeziora Ładoga ? Rosja, lato 1944 roku / Źródło: dummidumbwit.wordpress.com (domena publiczna)

503 Batalion Czołgów Ciężkich:

Batalion ten został sformowany 4 maja 1942 roku w Neuruppin. Początkowo planowano wysłać ją do Tunezji w celu wsparcia Afrika Korps jednak ostatecznie został wysłany na front wschodni. W grudniu 1942 roku został skierowany na front wschodni (w tym czasie był wyposażony w 20 PzKpfw VI Tiger Ausf. E i 31 PzKpfw III Ausf. N) gdzie 4 stycznia 1943 roku po raz pierwszy wszedł do walki w czasie obrony Stawropolu. 9 stycznia 1943 roku w czasie walk z wojskami radzieckimi jeden z Tygrysów otrzymał następującą liczbę trafień: 227 razy pociskami kal. 14,5 mm rusznic przeciwpancernych, 14 razy pociskami kal. 45 mm armat przeciwpancernych oraz 11 razy pociskami kalibru 76,2 mm armat przeciwpancernych!!! Mimo tego był on w pełni sprawny i o własnych siłach dojechał na warsztatu polowego oddalonego o 60 kilometrów. Do końca stycznia batalion kontynuował walki a lutym 1943 roku został przeniesiony w rejon Charkowa. Później został wysłany na tyły gdzie do 10 maja zdała wszystkie czołgi PzKpfw III i została wyposażona w etatowe 45 Tygrysów. W trakcie Operacji Cytadela w trakcie której znalazł się w składzie Grupy Armii Środek. Każda z jego kompanii została przydzielona do jednej z dywizji pancernych III Korpusu Pancernego. 1 kompania została przydzielona do 6 Dywizji Pancernej, 2 kompania do 19 Dywizji Pancernej a 3 kompania do 7 Dywizji Pancernej. Rozdzielony batalion walczył pod Michajłówką, Starym Gorodkiem i Jastrebowem. Od 5 lipca do 10 września 1943 roku batalion zniszczył 501 radzieckich czołgów, 398 radzieckich armat przeciwpancernych, 79 radzieckich haubic oraz zestrzelił radzieckich 8 samolotów!!! Po bitwie na Łuku Kurskim batalion walczył w rejonie Smoleńska do końca 1943 roku. W czasie walk na Ukrainie 26 stycznia 1944 roku Tygrysy batalionu zniszczyły 267 radzieckich czołgów przy stracie jednego Tygrysa!!! Po ciężkich walkach w kwietniu 1944 roku został odesłany na tyły w celu reorganizacji i uzupełnienia strat w sprzęcie i ludziach. W tym czasie został wyposażony w nowe niemieckie czołgi ciężkie PzKpfw VIB PzKpfw VIB Königstiger. W batalionie tym służyło wielu znanych niemieckich asów pancernych w tym Kurt Knispel (168 zniszczonych czołgów wroga), Heinz Rondorf (106 zniszczonych czołgów wroga) oraz Heinz Gärtner (103 zniszczonych czołgów wroga). Do końca wojny batalion zniszczył około 1700 czołgów.

PzKpfw VI Tiger z 503 Batalionu Czołgów Ciężkich wraz z załogą na Łuku Kurskim w trakcie uzupełniania amunicji i paliwa ? Rosja, lipiec 1944 roku / Źródło: warthunder.com (domena publiczna)

505 Batalion Czołgów Ciężkich:

Batalion ten został sformowany 18 stycznia 1943 roku w Niemczech. W maju 1943 roku po osiągnięciu pełnego stanu etatowego i gotowości bojowej został wysłany na front wschodni. Wziął udział w Operacji Cytadela w trakcie której znalazł się w składzie Grupy Armii Środek. Ruszyły do walki już w nocy z 3 na 4 lipca przed rozpoczęciem samej operacji. Niemieckie natarcie i zaskoczenie radzieckich żołnierzy było tak wielkie ,że załogi kilku radzieckich T-34 opuściły swoje wozy i uciekły z pozycji pieszo. W trakcie ofensywy na Kursk wspierał 6 Dywizję Piechoty. Już pierwszego dnia operacji zniszczył 42 radzieckie czołgi. W trakcie zażartych walk batalion rozbił doszczętnie dwa pułki piechoty przeciwnika. 9 lipca z powodu dużych strat został odesłany na tyły. Następnie batalion walczył w rejonie Smoleńska do końca 1944 roku. Wiosną 1944 roku walczył na Białorusi gdzie utracono wszystkie Tygrysy. Następnie został odesłany do Niemiec w celu odpoczynku i uzupełnienia strat w sprzęcie i ludziach. Do tego czasu batalion zniszczył 446 czołgów oraz około 200 dział. Latem 1944 roku został wyposażony w nowe niemieckie czołgi ciężkie PzKpfw VIB PzKpfw VIB Königstiger. W batalionie tym walczył jeden z niemieckich asów pancernych Wilhelm Knauth (68 zniszczonych czołgów wroga). Do końca wojny batalion zniszczył około 900 czołgów.

PzKpfw VI Tiger z 505 Batalionu Czołgów Ciężkich ? Rosja, jesień 1943 roku / Źródło: histomil.com (domena publiczna)

506 Batalion Czołgów Ciężkich:

Batalion ten został sformowany 20 lipca 1943 roku w Niemczech. Już 10 września 1943 roku batalion został wysłany na front. Stało się tak gdyż jego żołnierze byli weteranami z frontu wschodniego i niecałe dwa miesiące wystarczyły by zaznajomili się z nowym sprzętem. Jednostka zaraz po dotarciu na front toczyła zacięte boje w rejonie Zaporoża gdzie broniła m.in Krzywego Rogu niszcząc wszystkie radzieckie T-34 jakie wdarły się do miasta. 25 grudnia batalion został wycofany na tyły gdzie dokonano napraw czołgów i uzupełniono straty. Wiosna toczył dalej walki na Ukrainie. Wiosną 1944 roku batalion brał udział w ciężkich walkach pod Czerkassami. Z powodu dużych strat jednostkę wycofano pod Lwów a sprawne Tygrysy przekazano 507 Batalionowi Czołgów Ciężkich. We Lwowie batalion otrzymał nowe Tygrysy. 6 lipca 1944 roku Tygrysy z tego batalionu w ciągu 10 minut zniszczyły 16 radzieckich T-34. Następnego dnia 8 Tygrysów które ugrzęzły w błocie powstrzymało natarcie kilkudziesięciu radzieckich T-34 niszcząc 20 z nich. Z powodu trudnego, błotnistego terenu (czołgi grzęzły w błocie)i licznych rzek (większość mostów nie mogła udźwignąć 56 tonowego Tygrysa) batalion utracił większość sprzętu z którego większość wysadziły załogi z powodu unieruchomienia lub braku paliwa. W sierpniu 1944 roku jednostka została wycofana z frontu do Niemiec gdzie została wyposażona w nowe niemieckie czołgi ciężkie PzKpfw VIB PzKpfw VIB Königstiger. Do końca wojny batalion zniszczył około 400 czołgów.

PzKpfw VI Tiger na moście który zarwał się pod jego ciężarem w rosyjskiej wiosce ? Rosja, zima 1943/1944 roku / Źródło: http://www.worldwarphotos.info (domena publiczna

507 Batalion Czołgów Ciężkich:

Batalion ten został sformowany 23 listopada 1943 roku w Niemczech. W marcu 1944 roku batalion został wysłany do Lwowa a później do Tarnopola. Wiosna 1944 roku walczył z wojskami radzieckimi w rejonie Brodów. W czerwcu 1944 roku prowadził działania obronne w czasie Operacji Bagration. Latem toczył walki pod Słonimem, Białowieżą, Bielskiem Podlaskim, Wysokim Mazowieckim i Zambrowa. W październiku 1944 roku toczył zacięte walki na północ od Warszawy w pobliżu Szelkowa oraz Serocka. W styczniu 1945 roku ruszyło wielkie radzieckie uderzenie. 14 stycznia zniszczył 66 radzieckich czołgów nie tracąc żadnego czołgu. 16 stycznia zniszczył 70 radzieckich czołgów również nie tracąc żadnego Tygrysa (jedynie dwa czołgi zostały uszkodzone). Do końca stycznia batalion wycofywał się w stronę Grudziądza. Most w Grudziądzu został wysadzony przez przybyciem Tygrysów. Budowa mostu pontonowego na Wiśle zakończyły się niepowodzeniem. Dlatego otoczone na prawym brzegu Wisły 22 czołgi Tygrys którym brakowało paliwa zostały wysadzone przez własne załogi. Do tego czasu 507 Batalion zniszczył 238 radzieckich czołgów oraz 126 dział. Czołgiści którym udało przedostać się na drugą stronę zostali wysłani do Niemiec gdzie odtworzono batalion i wyposażono go w nowe niemieckie czołgi ciężkie PzKpfw VIB PzKpfw VIB Königstiger. Do końca wojny batalion zniszczył około 600 czołgów.

PzKpfw VI Tiger z 507 Batalionu Czołgów Ciężkich ? Rosja, wiosna 1944 roku / Źródło: forum.warthunder.com (domena publliczna)

509 Batalion Czołgów Ciężkich:

Batalion ten został sformowany 9 września 1943 roku w Niemczech. Już jesienią 1943 roku trafił na front. Stało się tak gdyż jego żołnierze byli weteranami z frontu wschodniego i niecałe dwa miesiące wystarczyły by zaznajomili się z nowym sprzętem. Poszczególne kompanie batalionu zostały porozdzielane pomiędzy trzy dywizje: 25 Dywizję Pancerną, 2 Dywizję Pancerną SS ,,Das Reich? oraz 75 Dywizję Piechoty. W takim rozproszeniu walczyły do grudnia 1943 roku. 7 grudnia 1943 roku batalion zniszczył 21 radzieckich T-34 bez strat własnych. W styczniu 1944 roku natomiast jeden z Tygrysów batalionu został 20 razy trafiony w przedni pancerz przez radziecką armatę przeciwpancerną ZiS-3 kal. 76,2 mm a mimo to żaden z pocisków nie spenetrował pancerza. W lutym batalion toczył ciężkie walki pod Szepiekówkami i Zasławiem. W kwietniu walczył o Buczacz. W tym samym miesięciu został wycofany z frontu gdzie miał otrzymać uzupełnienia oraz szkolić węgierskich czołgistów którzy również mieli otrzymać Tygrysy. W lipcu walczył w okolicach Sandomierza i Opatowa. W sierpniu kontynouwał walki a we wrześniu został wycofany z frontu i wyposażono go w nowe niemieckie czołgi ciężkie PzKpfw VIB PzKpfw VIB Königstiger. Do końca wojny batalion zniszczył około 500 czołgów.

Załoga na czołgu PzKpfw VI Tiger ? Rosja, wiosna 1944 roku / Źródło: http://www.worldwarphotos.info/ (domena publiczna)

510 Batalion Czołgów Ciężkich:

Batalion ten został sformowany 6 czerwca 1944 roku w Francji. Jego personelem byli żołnierze 504 Batalionu Czołgów Ciężkich. W lipcu i sierpniu 1944 roku batalion został przerzucony w rejon Kowna na Litwie. Latem toczył walki na szlaku Szawle-Kiejdany-Gołdap-Suwałk. W październiku 1944 roku został przerzucony do Kurlandii. 24 października batalion wziął udział w kontrataku w kierunku Kłajpedy wraz z 4, 12 i 14 Dywizją Pancerną. W trakcie walk tego dnia zniszczył 9 radzieckich dział pancernych ISU-152 i 75 armat przeciwpancernych tracąc 5 Tygrysów. 28 października 4 Tygrysy batalionu współdziałając z 30 Dywizją Piechoty zniszczył 14 czołgów IS-2 bez strat własnych. Następnego dnia zniszczył 7 kolejnych radzieckich IS-2. Przez cały czas do końca roku toczył walki z wojskami radzieckimi. W styczniu 1945 roku w czasie walk w pobliżu jezior Lari i Pumsati zniszczył 63 radzieckie czołgi. 24 stycznia został wycofany z linii frontu. Cały batalion oprócz 1 kompanii został ewakuowany drogą morską do Niemiec. 1 kompania 510 Batalionu Czołgów Ciężkich z 13 Tygrysami walczyła do kapitulacji wojsk niemieckich w Kurlandii. Ostatni Tygrys został wysadzony 8 maja 1945 roku w dniu kapitulacji. Do końca wojny batalion zniszczył około 200 czołgów.

Czołgi PzKpfw VI Tiger z 510 Batalionu Czołgów Ciężkich ? Litwa, lato 1944 roku / Źródło: http://www.tiif.de (domena publiczna)

13 Kompania Czołgów Ciężkich SS/101 Batalion Czołgów Ciężkich SS:

Jesienią 1942 roku 1 Dywizja Pancerna ,,Leibstandarte SS Adolf Hitler? otrzymała pierwsze czołgi PzKpfw VI Tiger. Sformowano i wyposażono w nowe czołgi 13 Kompanie Czołgów Ciężkich. Kompania posiadała 13 Tygrysów. Pod koniec stycznia 1943 roku dywizja została skierowana na front wschodni. Zimą i wiosną 1943 roku toczyła walki z wojskami radzieckimi. 5 lipca 1943 roku wzięła udział Operacji Cytadela. 13 kompania toczyła zacięte walki w rejonie Olchowatki zadając ogromne straty przeciwnikowi. 6 lipca radzieckiemu czołgowi ciężkiemu KW-1S udało się zniszczyć jednego Tygrysa. 8 lipca kompania zniszczyła radziecką 29 Brygadę Artylerii Przeciwpancernej nie ponosząc żadnych strat. Rosjanie natomiast raportowali najpierw o dwóch zniszczonych Tygrysa a później nawet o ,,polu zasłanym setkami Tygrysów? co było oczywiście kłamstwem. 12 lipca 1943 roku w czasie największej bitwy pancernej w historii pod Prochorowką 1 Dywizją Pancerna SS starła się z dwoma radzieckimi batalionami pancernymi. Tygrysy zniszczyły tam kilkadziesiąt radzieckich czołgów. Rosjanie donosili o zniszczeniu 34 Tygrysów podczas gdy 13 kompania liczyła wtedy 20 Tygrysów. 17 lipca cała dywizja została wycofana z frontu i wysłana do Włoch na odpoczynek. 19 lipca sformowano 101 Batalion Czołgów Ciężkich SS. Dywizja i batalion stacjonowały tam do połowy października. W październiku ruszyła radziecka ofensywa na Ukrainie i obie jednostki zostały ściągnięte na front wschodni. W czasie walk w jesienią 1943 i zimą 1944 roku batalion toczył liczne walki z wojskami radzieckimi zadając im duże straty. Wtedy też wysławił się niemiecki as pancerny Michael Wittmann. Łącznie zniszczył 119 radzieckich czołgów. Wiosną 1944 roku batalion został wycofany z frontu wysłany do Belgii na odpoczynek i uzupełnienie strat. Do końca wojny batalion zniszczył około 500 czołgów.

PzKpfw VI Tiger z 101 Batalionu Czołgów Ciężkich / Źródło: Wikimedia Commons

8 Kompania Czołgów Ciężkich SS (później 102 Batalion Czołgów Ciężkich):

Wiosną 1943 2 Dywizja Pancerna SS ,,Das Reich? otrzymała pierwsze PzKpfw VI Tiger. Sformowano i wyposażono w nowe czołgi 8 Kompanie Czołgów Ciężkich SS. W tym czasie dywizję przerzucono z Francji na front wschodni. Kompania posiadała 14 Tygrysów. Wiosną 1943 roku walczyła w rejonie Charkowa. 5 lipca 1943 roku dywizja wzięła udział Operacji Cytadela. 8 kompania toczyła zacięte walki w rejonie Obojan. Do końca dnia zniszczyła 23 czołgi wroga nie trącac żadnego Tygrysa. 6 lipca w czasie starcia z radzieckim pociągiem pancernym straciła 3 Tygrysy. 12 lipca 1943 roku w czasie bitwy pod Prochorowką kompania zniszczyła około 120 czołgów przeciwnika. Później jesienią 1943 i zimą 1944 roku walczyła dalej na froncie wschodnim. W lutym 1944 roku dywizja została przerzucona do Francji. W kompanii tym walczyło wielu niemieckich asów pancernych m.in Martin Schroif (161 zniszczonych czołgów worga), Paul Egger (113 zniszczonych czołgów wroga), Will Fey (73 zniszczone czołgi wroga) i Joachim Scholl (42 zniszczone czołgi nieprzyjaciela). Do końca wojny batalion zniszczył około 600 czołgów.

PzKpfw VI Tiger z 2 Dywizji Pancernej SS ,,Das Reich? na Łuku Kurskim ? Rosja, 5 lipca 1943 roku / Źródło: okruchyhistorii.blogspot.com (domena publiczna)

13 Kompania Czołgów Ciężkich / III Batalion Pułku Pancernego ,,Grossdeutschland?:

W styczniu 1943 roku Dywizja Pancerna ,,Grossdeutschland? otrzymała pierwsze czołgi PzKpfw VI Tiger. Sformowano i wyposażono w nowe czołgi 13 Kompanie Czołgów Ciężkich. 1 maja 1943 roku w Padeborn rozpoczęto formowanie 3 Pułku Pancernego ,,Grossdeutschland?. 5 lipca 1943 roku wzięła udział w Operacji Cytadela. 13 Kompania toczyła zacięte walki w rejonie Syrejewa z radziecką brygadą pancerną. W czasie całej bitwy na Łuku Kurskim kompania zniszczyła od 200 do 250 czołgów i około 100 armat tracąc przy tym 7 Tygrysów. Później została wycofana z frontu w celu uzupełnienia strat i reorganizacji. W październiku 1943 roku wróciła wróciła na front wschodni po reorganizacji jako III Batalion Pułku Pancernego ,,Grossdeutschland?. Toczyła zażarte walki wraz z resztą dywizji ,,Grossdeutschland? do końca 1943 roku w rejonie Charkowa, Biełgorodu oraz rzeki Dniepr. W zimą 1944 roku walczyła w rejonie Krzywego Rogu. W marcu 1944 roku wycofał się do Rumunii gdzie walczył do lipca. Do tego czasu zniszczył ponad 380 czołgów w tym radzieckie czołgi ciężkie IS-2. W lipcu 1944 roku został przeniesiony do Prus Wschodnich gdzie do końca roku batalion został praktycznie zniszczony. Ostatniego Tygrysa utracił 22 marca 1945 roku. Pułk ten do końca wojny zniszczył 1036 czołgów oraz ponad 300 dział.

PzKpfw VI Tiger z Pułku Pancernego ,,Grossdeutschland? ? Ukraina, wiosna 1944 roku / Źródło: http://www.fprado.com (domena publiczna)

Walki we Francji

101 Batalion Czołgów Ciężkich SS:

Batalion ten dotarł do Normandii 12 czerwca 1944 roku. Następnego dnia 13 czerwca pod Villers-Bocage jeden niemiecki PzKpfw VI Tiger dowodzony przez sławnego już wtedy Michaela Wittmanna zniszczył 21 brytyjskich czołgów Cromwell i Sherman oraz kilkanaście transporterów opancerzonych niszcząc tym samym niemal całkowicie brytyjski pułk pancerny. Do 5 lipca 1944 roku batalion w wyniku walk i awarii utracił 15 z 45 Tygrysów. 7 sierpnia 1944 roku w batalionie pozostało 25 Tygrysów z czego 21 było sprawnych. Następnego dnia 8 sierpnia 1944 roku pod Cramesnil w czasie starcia z wojskami kanadyjskimi i brytyjskimi czołg Michaela Wittmanna i trzy inne Tygrysy zostały zniszczone. Do końca sierpnia batalion w kotle pod Falaise stracił wszystkie czołgi Tygrys. Ocaleli czołgiści we wrześniu 1944 roku batalion został odtworzony i wyposażono go w nowe niemieckie czołgi ciężkie PzKpfw VIB PzKpfw VIB Königstiger. W batalionie tym walczyło wielu asów pancernych m.in Michael Wittmann (138 zniszczonych czołgów wroga), Karl Mobius (125 zniszczonych czołgów wroga), Balthasar Woll (około 100 zniszczonych czołgów wroga), Helmut Wendorff (95 zniszczonych czołgów wroga), Bobby Warmbrunn (57 zniszczonych czołgów wroga), Jurgen Brandt (57 zniszczonych czołgów wroga), Heinz Kling (około 51 zniszczonych czołgów wroga).

PzKpfw VI Tiger z 101 Batalionu Czołgów Ciężkich SS w Normandii ? Francja, lipiec 1944 roku / Źródło: Wikimedia Commons

102 Batalion Czołgów Ciężkich SS:

Batalion ten dotarł do Normandii 7 lipca 1944 roku. 10 lipca brał udział w bitwie o wzgórze 112 w trakcie której zniszczył 15 Shermanów tracąc 2 Tygrysy. 11 lipca Tygrysy opanowały wzgórze 112 jednak nie udało im się opanować miasteczka Maltot. W ciągu 10 dniu w wyniku awarii do akcji nadawało się tylko 17 z 42 Tygrysów lecz do końca lipca zdołano naprawić 13 egzemplarzy zwiększając liczbę sprawnych czołgów do 30. W bitwie pod Falaise wzięło udział 21 Tygrysów ,które zniszczyły od 10 do 20 sierpnia 227 czołgów, 29 transporterów opancerzonych i 28 dział. Do 7 września batalion stracił wszystkie Tygrysy ,które zostały zniszczone przez wroga lub wysadzone przez załogi w wyniku awarii i braku paliwa. We wrześniu został wycofany do Niemiec gdzie został odtworzony i wyposażony w nowe niemieckie czołgi ciężkie PzKpfw VIB Königstiger.

PzKpfw VI Tiger z 102 Batalionu Czołgów Ciężkich SS nad rzeką Orne ? Francja, lipiec 1944 roku / Źródło: 5sswiking.tumblr.com (domena publiczna)

503 Batalion Czołgów Ciężkich:

Batalion ten dotarł do Normandii 12 lipca 1944 roku. Była wyposażona w 33 czołgi PzKpfw VI Tiger i 12 PzKpfw VIB Königstiger. Batalion walczył w rejonie Cean z wojskami brytyjskimi. W czasie Operacji Goowood 18 lipca w wyniku potężnego bombardowania alianckich bombowców jeden z Tigerów I ważący 57 ton został wyrzucony w powietrze w wyniku eksplozji bomb i wylądował do na wieży. Tego samego dnia doszło do kolejnego niezwykłego zdarzenia gdy brytyjski M4A4 Sherman staranował i unieruchomił niemiecki czołg ciężki PzKpfw VIB Königstiger. W czasie Operacji Goodwood batalion utracił 13 Tygrysów I i II niszcząc około 40 alianckich czołgów. Do końca sierpnia stracił wszystkie czołgi.

dd0bda4a-ed51-11e3-bbad-0025b511226e

PzKpfw VI Tiger wywrócony na kadłubem do góry po alianckim bombardowaniu – Francja, 18 lipca 1944 roku / Źródło: www.tvn24.pl (domena publiczna)

Podsumowanie

PzKpfw VI Tiger jest obok radzieckiego T-34 i amerykańskiego M4 Sherman oraz niemieckiego PzKpfw V Panther najlepiej znanym i rozpoznawalnym czołgiem II wojny światowej. Wyprodukowano łącznie 1346 egzemplarzy czołgów PzKpfw VI Tiger. Dla porównania wyprodukowano 49234 egzemplarzy amerykańskiego czołgu średniego M4 Sherman i około 53000 egzemplarzy radzieckiego czołgu średniego T-34 (w czasie trwania wojny). Nawet samych niemieckich czołgów średnich PzKpfw V Panther powstało 5984 egzemplarzy. Mimo stosunkowo niewielkiej liczby wyprodukowany egzemplarzy Tygrys zapisał się na kartach historii. Chrzest bojowy przeszedł w sierpniu i wrześniu 1942 roku pod Leningradem. W tym czasie nie istniał żaden inny czołg produkowany seryjnie na świecie który byłby w stanie mu dorównać. Pierwszy debiut bojowy nie okazał się sukcesem z powodu trudnego terenu dla czołgów ciężkich. W Tunezji po raz pierwszy Tygrysy miały okazje zetrzeć się w boju z czołgami amerykańskimi i brytyjskimi gdzie pokazały swoją wyższość nad nimi. Największym i najlepszym debiutem bojowym Tygrysów była bitwa na Łuku Kurskim. W jej czasie Tygrysy zniszczyły setki radzieckich czołgów. Wtedy dopiero pojawiło się radzieckie działo pancerne SU-152 które było w stanie zniszczyć Tygrysa trafieniem w przedni pancerz. Później wiosną 1944 roku na froncie wschodnim zaczęły pojawiać się radzieckie czołgi średnie, T-34/85, czołgi ciężkie IS-2 i działa pancerne ISU-152 ,który miały większe szanse w walce z Tygrysem a mimo to nadal pod wieloma względami ustępowały mu. Alianci zachodni dopiero w czerwcu 1944 roku wprowadzili czołg Sherman Firefly ,który był w stanie podjąć walkę z Tygrysem. Największymi zaletami Tygrysów był ich gruby pancerz siegający 100 mm z przodu i 80 mm z boków i tyłów oraz potężna armata KwK 36 L/56 kal. 88 mm ,która była w stanie przebić pancerz każdego alianckiego czołgu (często na wylot?). Jego największymi wadami była bardzo duża awaryjność (z powodu której niemieccy czołgiści tracili dziesiątki Tygrysów), duża paliwożerność i mały zasięg (z powodu której często w wyniku braku paliwa załogi były zmuszone wysadzić swojeTygrysy) i słaby silnik i zbyt duża masa (co przekładało się na manewrowość i prędkość). Średni stosunek strat Tygrysów do alianckich czołgów wynosił na froncie zachodnim 1:4 a na froncie wschodnim 1:6 choć czasami np. pod na Łuku Kurskim sięgał 1:50? Skuteczność Tygrysa wzmacniała panująca wśród aliantów ,,Tygrysofobia? objawiająca się w panicznym strachu przed niemieckimi czołgami (niejednokrotnie alianccy czołgiści porzucali swoje sprawne czołgi i uciekali na widok Tygrysów) oraz doskonała taktyka i umiejętności niemieckich asów pancernych którzy właśnie najwięcej czołgów nieprzyjaciela zniszczyli na Tygrysach tacy jak Kurt Knispel (168 zniszczonych czołgów wroga), Walter Schroif (161 zniszczonych czołgów wroga), Otto Carius (150 zniszczonych czołgów wroga), Johannes Bolter (139 zniszczonych czołgów wroga), Michael Wittmann (138 zniszczonych czołgów wroga) i kilkudziesięciu innych. Tygrys nie był najdoskonalszym czołgiem jednak zapisał się w niej jako jedna z najbardziej legendarnych i zabójczych broni II wojny światowej.

Artykuł pierwotnie został opublikowany na Blogu Historyczno-Militarnym