W roku 2002 nakładem Oficyny Wydawniczej ?Rytm? ukazała się książka ?Operacja <<Burza>> i Powstanie Warszawskie 1944?. Jest to praca zbiorowa pod redakcją profesora Krzysztofa Komorowskiego.
Zbliżająca się w tym okresie 60. rocznica rozpoczęcia Akcji ?Burza? oraz wybuchu Powstania Warszawskiego była doskonałą okazją do publikacji recenzowanej przeze mnie pozycji. Wśród jej autorów możemy znaleźć znanych polskich historyków: Władysława Filara, Zygmunta Mańkowskiego, Piotra Niwińskiego czy Kazimierza Krajewskiego.
Książka skierowana jest przede wszystkim do osób interesujących się historią Polskiego Państwa Podziemnego. Gros pozycji stanowi opis ?Burzy? w poszczególnych Okręgach Armii Krajowej, co jest szczególną gratką dla czytelnika. W trakcie lektury zapoznamy się z procesem tworzenia się ruchu oporu w poszczególnych terenach okupowanej Polski. Zaznajomimy się z poszczególnymi zgrupowaniami partyzanckimi, odtwarzaniem przedwojennych wielkich jednostek Wojska Polskiego w ramach AK. Autorzy przedstawią nam poszczególnych dowódców (od najniższego do najwyższego szczebla w hierarchii poszczególnych Okręgów). Prześledzimy historię realizacji ?Burzy?, problemów z którymi musieli borykać się Polacy, walk z Niemcami oraz tragicznej sytuacji żołnierzy AK wobec wkraczających żołnierzy Armii Czerwonej i NKWD.
Powstanie Warszawskie nie zostało tutaj opisane w sposób, którego spodziewałem się przed rozpoczęciem lektury. Nie znajdziemy tutaj opisu działań w walczącej stolicy w poszczególnych dniach. Nie poznamy bohaterskich czynów powstańców. Nie przestudiujemy życia w Warszawie w tamtych dniach. Jednak nie te elementy były celem autorów – walki w Warszawie stanowiły integralną część ?Burzy?. Swoistą klamrą zamykającą całość jest przedstawienie czytelnikowi organizacji wyrosłych po rozwiązaniu AK przez generała Okulickiego w styczniu 1945 r., a więc: ?Nie?, DSZ, AKO czy WiN. Jednak po ich historie musimy sięgnąć do pozycji o nich traktujących.
Oprócz informacji czysto wojskowych autorzy wprowadzą nas również w kwestie polityczne. Dowiemy się o koncepcjach powstania powszechnego na ziemiach polskich, stosunkach pomiędzy stroną polską a sowiecką czy niesnaskach w szeregach AK czy w łonie rządu polskiego w Londynie. Na pewno ciekawostką jest rozdział o egzystowaniu polskich terenów wyzwolonych przez żołnierzy ZWZ – AK w poszczególnych okresach okupacji.
Niewątpliwie wielkim plusem dla książki jest bogaty materiał źródłowy, z którego korzystali poszczególni współredaktorzy (wspomnienia, dokumenty, rozkazy). Mimo kilku błędów merytorycznych, które zdołałem wychwycić, a także niewłaściwych podpisów pod dwiema fotografiami ?Operacja <<Burza>> i Powstanie Warszawskie 1944? jest naprawdę solidną pozycją, którą z czystym sumieniem mogę polecić. Jest to książka, która powinna znaleźć się obowiązkowo na półce osób szczególnie zainteresowanych historią Armii Krajowej i Operacji ?Burza?.
