„Roma”
Stępkę pod okręt położono 18 września 1938 r. w stoczni Cantieri Riunti dell’Adriatico. Okręt zwodowano w czerwcu 1940 r., a po nieco ponad dwóch latach prac wykończeniowych, 14 czerwca 1942 r., wszedł do służby i dołączyła do IX Dywizjonu w Tarencie. Chociaż „Roma” brała udział w wielu ćwiczeniach i była przenoszona do różnych baz – Neapolu, La Spezii itp., to nie wzięła udziału w żadnych misjach ofensywnych ze względu na niedobory paliwa. Z uwagi na fakt, że resztki paliwa jakie posiadała Regia Marina były przeznaczone dla pancerników, włoska flota istniała właściwie tylko na papierze nie mogąc wypłynąć z portu i zorganizować większej akcji 6 grudnia 1942 r. „Roma”, wraz z „L:ittorio” i „Vittorio Veneto”, została przesunięta do bazy w La Spezii, skąd okręty nie ruszyła się przez pierwsze 6 miesięcy 1943 r. Okręt był kilkukrotnie uszkadzany w nalotach bombowych – ostatni z nich lekko uszkodził okręt. Nie spowodował co prawda poważnych uszkodzeń, „Roma” nie nabrała wody, niemniej jednak zdecydowano o wysłaniu jej do Genui w celu naprawienia uszkodzeń. Okręt powrócił do La Spezii po ponad miesięcznym pobycie w doku.
Pancernik „Roma” / Źródło: Wikimedia
Po odsunięciu Mussoliniego od władzy i podpisaniu przez Włochy zawieszenia broni „Roma” wraz z pancernikami „Vittorio Veneto” i „Littorio”, krążownikami „Eugenio di Savoia”, „Raimondo Montecuccoli” i „Emanuele Filiberto Duca d’Aosta” oraz 8 niszczycielami wyruszyła na Maltę. 9 września dołączyły do nich 3 krążowniki z Genui. Jak już wspominałem Włosi, aby nie narazić się Niemcom, popłynęli w kierunku Salerno stwarzając pozory, że chcą zaatakować Aliantów. Kiedy jednak podstęp się nie udał Niemcy wysłali za włoską flotą bombowce. Początkowo Włosi nie strzelali do Niemców, którzy trzymali się tak daleko od statków, że nie byli w stanie rozpoznać czy mają do czynienia ze statkami Osi, czy też z Aliantami. Dopiero atak na „Italię” i „Romę” pobudził Włochów do działania – okręty zaczęły strzelać i wykonywać uniki. Kilkanaście minut później bomba kierowana Fritz X przebiła pokład „Romy” i wybuchła pod kilem uszkadzając główną belkę kadłuba i powodując zalanie maszynowni i dwóch kotłowni,a co za tym idzie – zatrzymanie środkowych śrub. Około 16:00 spowolniona „Roma” została trafiona kolejną bombą, która spowodowała kolejne uszkodzenia kadłuba i wybuch w przedniej maszynowni. Wkrótce pożar spowodował wybuch wieży nr 2. Nabierający wody okręt zatonął wkrótce po tej eksplozji. Zginęło 1253 z 1849 członków załogi.
„Impero”
tępkę ostatniego z pancerników typu „Vittorio Veneto” położono 14 maja 1938 w stoczni Ansaldo w Genui. Okręt zwodowano 15 listopada 1939. Otrzymał nazwę „Impero” (imperium), na cześć włoskiego „imperium” stworzonego na terenie Afryki. Okręt został przeniesiony do Brindisi w obawie przed francuskimi atakami. Tam został wyposażony w maszynerię i lekką artylerię. Nie mógł zostać jednak ukończony, ponieważ w tym samy czasie w stoczni Ansaldo budowano „Romę”, a jednoczesna budowa dwóch okrętów tej wielkości przekraczała możliwości stoczni. Ukończenie opóźniano ze względu na konieczność budowy okrętów, które nadawałyby się do eskortowania konwojów. „Impero” został później przesunięty do Wenecji, a następnie do Triestu. Po kapitulacji Włoch został przejęty przez Niemców, którzy chcieli pociąć go na złom. Nie doszło do tego – po wojnie Alianci odkryli w Trieście na wpół zatopionego „Impero”.
Pancernik „Impero” podczas budowy / Źródło: Wikimedia
W momencie kapitulacji kadłub okrętu był w 88% ukończony, a jego napęd w 76 %, jednak całość oceniano na 28 % ukończenia – potrzebne było jeszcze wykończenie uzbrojenia, elektryki i przerobienie mostka. Okręt został skreślony z listy floty w marcu 1947 r.. Kadłub podniesiono z wody i przewieziony morzem do Wenecji, gdzie został pocięty na złom.
————-
