Magdalena El Ghamari – „Cool jihad” [RECENZJA]

Terroryzm islamski na trwałe wpisał się w rzeczywistość XXI wieku stając się jednym z najpoważniejszych problemów bezpieczeństwa międzynarodowego. Wyrazem adaptacji ugrupowań terrorystycznych do współczesnych uwarunkowań jest między innymi umiejętne wykorzystanie możliwości Internetu i nowoczesnych technologii teleinformatycznych. Na krajowym rynku nakładem wydawnictwa Difin ukazała się najnowsza książka dr Magdaleny El Ghamari, pt. Cool jihad. Tytuł ten trafnie odwołuje się do swoistego fenomenu kulturowego jakim jest idea świętej wojny połączona z koncepcją światowego kalifatu muzułmańskiego. Jak słusznie przekonuje autorka, wizja globalnej wojny z zachodem w kontekście działalności islamskich organizacji terrorystycznych ze względu na atrakcyjność i nowoczesne formy przekazu stała się niezwykle skutecznym narzędziem oddziaływania, zwłaszcza na młode pokolenie.

Wyzwaniem wobec cool jihadu jest przedstawienie informacji z pogranicza wielu religii i kultur w taki sposób, by były one atrakcyjne dla mediów i by o nich mówiono lub pisano nie tylko w negatywny sposób.

Magdalena El Ghamadi, Cool jihad, Difin, Warszawa 2018, s. 236.

Książkę składa się ze wprowadzenia, czterech uporządkowanych tematycznie rozdziałów oraz załączników stanowiących uzupełnienie treści. Pozycję wzbogaca mnóstwo wykresów, grafik oraz zdjęć, które pozwalają wizualnie poznać oblicza islamskiej propagandy. Pozycję rozpoczyna wciągająca przedmowa, która stopniowo wprowadza czytelnika w problematykę i stanowi zarazem diagnozę kondycji ludzkiej. W kolejnym podrozdziale zatytułowanym „Porażka liberalizmu” autorka wskazuje na źródła i skutki porażki wieloletnich prób ustanowienia rozwiązań społeczno-gospodarczych w państwach Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej.

Pierwszy rozdział przedstawia dzieje kalifatu w ujęciu chronologicznym oraz genezę koncepcji dżihadu. Tak ujęty problem pozwala nam poznać jak bardzo różni się współczesny twór w postaci Państwa Islamskiego od pierwotnych islamskich imperiów. W drugim rozdziale autorka omawia idee „świętej wojny” oraz ewolucje fundamentalizmu islamskiego w kontekście zarówno historycznym, jak i współczesnym. Trzeci rozdział zatytułowany wymownie „Daesh – współczesny kalifat?” to dokładne studium przypadku fenomenu Państwa Islamskiego. Poznajemy tu przyczyny, etapy, a wreszcie konsekwencje ekspansji Daesh. W rozdziale ukazano również rolę i losy dzieci i kobiet związanych z kalifatem. Z koeli w kontekście niedawnych wydarzeń w Syrii wyjątkowo interesująca jest poruszana przez autorkę kwestia polityki Turcji i Kurdów wobec terytoriów opanowanych przez islamskich bojowników. Ostatni, czwarty rozdział stanowi meritum rozważań. Autorka wyjaśnia tu tytułowy fenomen kulturowy cool jihadu. Poznajemy tu psychologiczne aspekty oddziaływania fundamentalistów na docelowych odbiorców oraz mechanizmy i narzędzia służące rozprzestrzenianiu treści propagandowych.  Ostatnie strony rozdziału zawierają najważniejsze wnioski z przeprowadzonych przez autorkę badań oraz rekomendacje dla podmiotów odpowiedzialnych za architekturę bezpieczeństwa w wydaniu krajowym i międzynarodowym.

Lektura uświadamia nas, że atrakcyjny wizualnie i wzorowany na najlepszych zachodnich produkcjach przekaz z powodzeniem służy do legitymizowania najbardziej brutalnych zamachów jako zasadniczego instrumentarium ugrupowań terrorystycznych. Umiejętne lokowanie tego przekazu przy wykorzystaniu nowoczesnych technologii sprawia, że indoktrynowany zdalnie potencjalny przyszły bojownik jest gotów zamordować innego człowieka nawet za cenę własnego życia, co dobrze ilustruje przykład zamachów w państwach zachodnich na przełomie minionych kilku lat. Autorka zwraca uwagę nie tyle na implikacje terroryzmu islamskiego dla bezpieczeństwa państw i regionów, co na złożoność i mnogość jego źródeł. Z pewnością jest to jedna z cech książki, która odróżnia ją od podobnych monografii dostępnych na rynku wydawniczym. Pani doktor umiejętnie rozprawia się również z wieloma mitami jakie od dawna funkcjonują w społeczeństwach zachodnich na temat chociażby muzułmanów, islamu, czy fundamentalizmu.

Książka udowadnia, że ekspansja Daesh i innych mniej znanych, lecz nie mniej groźnych islamskich ugrupowań terrorystycznych stała się swoistą odpowiedzią na postępujący kryzys wartości i brak perspektyw na przyszłość. W pracy ukazano najważniejsze czynniki społeczno-kulturowe, które pozostają katalizatorem wielu dających się zaobserwować skrajnych zachowań. Z lektury wyłania się mroczny, lecz prawdziwy obraz ludzkości, która konsekwentnie nie potrafi wyciągać odpowiednich wniosków z pełnej przemocy i szaleństwa historii. Obietnica prostej drogi oraz powrotu do korzeni wobec całego chaosu i braku nadziei na lepszą przyszłość stała się remedium dla wszelkich ekstremizmów.

Recenzowaną pozycję należy polecić przede wszystkim osobom zainteresowanym problematyką terroryzmu islamskiego, a w szczególności tym, którzy chcą poznać modus operandi bojowników państwa islamskiego w przestrzeni informacyjnej i wszechobecnych mediach społecznościowych. Z uwagi na fakt, że książce poruszono wiele ciekawych wątków historyczno-kulturowych, z pewnością doceni ją każdy ciekawy świata czytelnik.

    Autor: dr Magdalena El Ghamari

Tytuł: Cool jihad

Wydawnictwo: DIFIN

Oprawa: Miękka

Rok wydania: 2018

ISBN: 978-83-8085-569-4

Liczba stron: 246

Format: B5

>>>> Książkę można kupić u wydawcy tutaj <<<<

dr Magdalena El Ghamari

Magdalena El Ghamari – dr, kierownik Pracowni Bezpieczeństwa Kulturowego Collegium Civitas, fundator i prezes Fundacji El-Karama. Wykładowca akademicki oraz szkoleniowiec, autorka tekstów z zakresu bezpieczeństwa międzynarodowego, międzykulturowości oraz kultury arabsko-muzułmańskiej. Członek Stowarzyszenia Euro-Atlantyckiego, European Security Association, Stowarzyszenia Kombatantów Misji Pokojowych ONZ, Polskiego Towarzystwa Nauk o Bezpieczeństwie, Polskiego Towarzystwa Studiów Międzynarodowych, Towarzystwa Polsko-Albańskiego i International Institute for Private, Commercial and Competition Law w Tiranie. Członek zespołu redakcyjnego magazynu ?e-terroryzm?, ?Securitologia? oraz ?Security Review?. Szkoleniowiec uczestników polskich kontyngentów wojskowych z zakresu środowiska prowadzenia operacji oraz High Risk Area. Współpracuje w ramach prowadzenia wykładów oraz konferencji z wieloma uniwersytetami w Polsce  i za granicą, w tym z: Uniwersytetem w Albanii (Tirana) oraz Kosowie (Prisztina ? jako profesor wizytujący podczas Summer University Camp oraz Kosovo International Summer Academy,a także jako szkoleniowiec dla CCOE NATO (Enschede Holandia).