Thomas Anderson ?Pantera. Legendarny czołg? ? recenzja

Panzerkampfwagen V Panther (Sd.Kfz.171), bo taka jest pełna nazwa znanej w Polsce ?Pantery?, to niewątpliwie jeden z najbardziej rozpoznawalnych wozów bojowych II wojny światowej. W naszym kraju pamiętany przede wszystkim z powodu dwóch zdobycznych na wrogu egzemplarzy (?Pudel?/?Magda? i ?WP?) przez powstańców warszawskich. Nakładem wydawnictwa RM ukazała się druga, po ?Tygrysie? monografia tego czołgu autorstwa Thomasa Andersona w ramach serii ?Historia broni?. Autor skutecznie rozprawia się z mitami czołgu Pantera, ale także przygląda się jego niewątpliwym zaletom w porównaniu z wozami Aliantów Zachodnich i Sowietów. Jednak to jego wady, przede wszystkim tzw. ?choroby wieku dziecięcego?, których eliminacja postępowała zbyt wolno, znacząco wpłynęły na rozwój wydarzeń frontowych, co było jednym z elementów porażki III Rzeszy Niemieckiej.

Podobnie jak monografia ?Tygrysa?, którą miałem przyjemność recenzować w ubiegłym roku, ?Pantera? ukazała się w miękkiej okładce, stylistycznie kontynuującej serię ?Historii broni? ilustrującej podkoloryzowaną fotografię omawianego czołgu (czytaj więcej: Thomas Anderson ?Tygrys. Legendarny czołg? ? recenzja). Niniejsza książka ukazała się oryginalnie w ubiegłym roku na niemieckim rynku wydawniczym.

Słowem wstępu należy wspomnieć, że książka jest bogato ilustrowana. Czytelnik otrzymał prawie 180 szczegółowo opisanych fotografii, uzupełnionych o prawie 20 schematów, 12 kolorowych rzutów bocznych, a także 13 tabel ze szczegółowymi informacjami taktyczno-technicznymi i oryginalnymi dokumentami niemieckiego dowództwa sił zbrojnych.

Monografia została podzielona na siedem rozdziałów. ?Szok pancerny? i ?Wyzwania techniczne? wprowadzają Czytelnika w realia polityczno-militarne okresu wojennego, gdy Niemcy zostali zmuszeni do poszukiwań rozwiązań technicznych, które będą mogły sprostać nowym czołgom sowieckim. ?VK 3002 ? powstaje nowy czołg? to opis prototypów nowego czołgu średniego, VK 3002 (DB) i VK 3002 (M), opracowanych przez Daimler Benz i Maschinenfabrik Augsburg-Nürnberg (MAN), z których do produkcji wszedł ten drugi, a także wozu zabezpieczenia technicznego Bergepanther czy samobieżnego działa pancernego Jagdpanther. Rozdział pt. ?Produkcja? przedstawia warunki i wszystkie cztery lokalizacje, gdzie powstało około 6000 ?Panter? różnych wersji, natomiast ?Organizacja jednostek wyposażonych w Pantery? ukazuje zmiany na szczeblach taktycznych po wprowadzeniu nowych wozów bojowych do linii. Najciekawszym jednak jest rozdział szósty, ?Pantery w walce?, który obejmuje około 1/3 całej publikacji i przedstawia raporty z zastosowania nowego czołgu w praktyce. Ostatnią częścią książki jest ?Pantera w porównaniach?, gdzie niemiecki czołg został skonfrontowany w pojedynku ?jeden na jeden? z podstawowymi w tamtym okresie wozami przeciwników.

Choć istnieją na rynku monografie czołgu ?Pantera? liczące nawet tysiąc stron, książka Thomasa Andersona dostarcza Czytelnikowi najważniejszych informacji dotyczących powstania, rozwoju i użycia PzKpfw V podczas II wojny światowej. Znajdziemy w niej charakterystykę i kwestię zwiększenia grubości opancerzenia pojazdu, 12-cylindrowego silnika gaźnikowego Maybach HL 230 P30 o mocy 514,4 kW (700 KM) wraz z układem jezdnym i armaty 7,5 cm KwK 42 L/70 (wraz z planami przezbrojenia w 8,8 cm KwK 36 z PzKpfw VI Tiger). Najciekawsze wydają się fragmenty dotyczące słabości szybko wprowadzonej konstrukcji (około 12 miesięcy pomiędzy deskami kreślarskimi, a frontem), praktycznie testowanej w czasie działań wojennych na froncie wschodnim (nieudany ?debiut? w bitwie na łuku kurskim) czy poważnych awarii (zwłaszcza kwestia ich wysokiej częstotliwości w stosunku do strat bojowych).

Świetnym ?papierkiem lakmusowym? jest porównanie ?Panter? zarówno z wcześniejszymi czołgami niemieckimi PzKpfw IV (zwłaszcza wersji Ausf. F2 z długolufową armatą 7,5 cm KwK 40 L/43), a także ich odpowiednikami po drugiej stronie linii frontu: sowieckimi T-34/76, T-34/85, KW-85 i IS-2 oraz amerykańskimi M4 (Sherman), M4A3 (76) HVSS Sherman i M26 Pershing (T26E1). Interesujące są także sprawozdania wysokich oficerów (m.in. Generalnego Inspektora Wojsk Pancernych gen. płk Heinza Guderiana), jednostek zapasowych testujących nowe czołgi na poligonie w Grafenwöhr czy fragmenty narad najwyższego dowództwa, podczas których Adolf Hitler zatwierdzał bądź odrzucał zalecenia modyfikacji ?Panter?.

Osobiście przypadło mi do gustu szczegółowe rozłożenie struktury organizacyjnej jednostek (Panzerdivision 43 i nowej Panzerdivision 44), które otrzymywały ?Pantery?. Znajdziemy tu opis teoretycznej struktury sztabu i kompanii sztabowej, kompanii czołgów średnich, plutonu naprawczego i kompanii warsztatowej, kompanii zaopatrzeniowej, a także reorganizację kompanii w ?elastyczne? jednostki w 1944 roku i formowanie brygad pancernych.

Ocena. Podobnie jak w przypadku ?Tygrysa?, kolejna publikacja Thomasa Andersona jest na pewno pozycją bardzo wartościową, którą można polecić osobom szczególnie zainteresowanym historią II wojny światowej. Ciężko doszukać się w niej błędów, które bywają spotykanie w podobnych publikacjach, książka została solidnie i starannie dopracowana (choć pojawiają się pewne nieścisłości). Źródłami niniejszej książki są amerykańskie i niemieckie archiwa, skąd oryginalne dokumenty zostały poddane analizie przez Autora i przedstawione w tej monografii.

THOMAS ANDERSON jest znawcą niemieckich pojazdów opancerzonych z lat drugiej wojny światowej. Od wielu lat prowadzi badania w archiwach wojskowych w Niemczech, innych krajach europejskich oraz w USA. Dotarł też do niepublikowanych zdjęć, na których uwieczniono wozy bojowe potężnej Panzerwaffe. Jest ponadto autorem trzytomowej historii formacji artylerii szturmowej. Ponadto autor książek (tytuły oryginalne): ?Tiger?, ?The History of the Panzerwaffe: Volume I: 1939?42?, ?The History of the Panzerwaffe: Volume 2: 1942?45?, ?Sturmartillerie: Spearhead of the infantry?, ?Ferdinand and Elefant Tank Destroyer?, ?Vorwärts Immer, Rückwärts Nimmer: An Illustrated Guide to the History and Fate of German Sturmartillerie in WWII, Volume I; The Early Years?, ?You Up There – We Down Here: Schoolboys Deployed as Anti-Aircraft Gun Assistants? czy ?Operating Systems: Principles and Practice?.


Autor: Thomas Anderson

Tytuł: Pantera. Legendarny czołg / Panther

Wydawnictwo: Wydawnictwo RM

Oprawa: Miękka

Rok wydania: 2018

ISBN: 978-83-7773-936-5

Liczba stron: 224

Format: 16,5 x 24,0 cm

>>>> Książkę można kupić u wydawcy tutaj <<<<

Rafał "Ralph" Muczyński, koordynator działu "Wojsko". Absolwent stosunków międzynarodowych na Uniwersytecie w Białymstoku i politologii na Politechnice Białostockiej. Rysownik-hobbysta (więcej: http://ralph1989.deviantart.com oraz www.facebook.com/Ralph1989Arts) Zainteresowania: rysunek, wojskowość (szeroko pojęte zagadnienia współczesnej armii od strony uzbrojenia, zwłaszcza lotnictwo i technika rakietowa), polityka międzynarodowa, historia XX wieku.