Andrew Nagorski ?Łowcy Nazistów. Na tropie zbrodniarzy wojennych? – recenzja

Temat II Wojny Światowej, jej niezliczonych zbrodni oraz ludzi, którzy się ich dopuścili, przez całe dekady po jej zakończeniu posiadał stałe miejsce w międzynarodowej historiografii. Przynajmniej jeżeli chodzi o zbrodnie popełniane przez Niemców, którzy w do dzisiaj niezrozumiały sposób, zaczęli ewoluować w Nazistów. Również postacie, które latami ścigały ukrywających się funkcjonariuszy aparatu terroru III Rzeszy, za sprawą najpierw mediów a potem literatury historycznej, stały się szerzej znane. Zatem czy książka poświęcona tym zagadnieniom ma jeszcze miejsce na półkach księgarni?

Twierdząco na to pytanie stara się odpowiedzieć praca Andrew Nagorskiego ?Łowcy Nazistów?, wydana nakładem Rebisu. O ile nie sposób polemizować z potrzebą a nawet koniecznością godnego upamiętnienia i edukowania na temat zdeterminowanych ludzi, którzy wiele poświęcili aby zatriumfowała elementarna sprawiedliwość, to szczegóły formy w jaką ubrał autor całość tej książki, mogą budzić pewne zastrzeżenia. W pierwszej kolejności jest to ze wszech miar dzieło typowe dla twórców oraz dziennikarzy zachodnioeuropejskich czy amerykańskich. Określenie ?Naziści? jest w niej odmieniane po tysiąckroć przez wszystkie przypadki. Co w konsekwencji nieraz prowadzi do karykaturalnych wręcz absurdów. Już w pierwszych rozdziałach czytelnik natknąć się może na zdanie: ?? zanim pojawiło się określenie ?łowcy nazistów?, trwały już łowy na nazistów a dokładniej na Niemców?. Stwierdzenie, że byli to Niemcy, może dla niejednego amerykańskiego odbiorcy Nagorskiego być swoistą nowością. I o ile antybohaterów tej pracy czyli niemieckich zbrodniarzy, przedstawia autor w sposób naprawdę rzetelny i solidny, to tytułowych łowców zanurza już w sosie politycznej poprawności. Próbuje nie ukazywać ich jednowymiarowo, podkreślając występujące pomiędzy nimi spory a nawet wrogość. Uwypukla kierujące nimi złożone pobudki, kwestie polityczne, ideowe czy ambicjonalne. Jednak tło całości może być u Nagorskiego jedynie słuszne. Szlachetni alianci, kryształowi Żydzi, mający swoje za uszami no ale jednak w końcu bardzo przydatni Sowieci. No i czyhające w oparach ksenofobicznej nienawiści, narody Europy środkowo-wschodniej, genetycznie skażone antysemityzmem. Autora praktycznie w ogóle nie interesują ofiary i cierpienia członków innych nacji niż Żydzi. Zaś morze bestialstwa dokonanego przez ZSRS jest jakoby na kartach tej pracy zneutralizowane. Narracja poziomem kompetentności i obiektywizmu przypomina podręcznik historii dla niższych klas zachodnich nastolatków. Podręcznik naturalnie jedynie słuszny i poprawny.

Spuszczając zasłonę milczenia na tę część pracy, warto jednak skupić się na wartościowych jej elementach a jest ich nie mało. Bez wątpienia można do nich zaliczyć m.in. interesujące refleksje twórcy na temat zbiorowej psychiki Niemców po zakończeniu wojny. Świadomość straszliwego piętna jej wywołania oraz sprawstwa okrucieństw, mieszała się z poczuciem krzywdy doznawanej od zwycięzców. Chyba to właśnie wtedy zaczął rodzić się niemiecki syndrom wypierania własnych czynów i skupienia się na doznanych szkodach. W przyszłości miało to skutkować pełzającym procesem rozmywania win i dzielenia ich na inne narody. Kolejnym bardzo mocnym atutem ?Łowców Nazistów? jest niezwykle barwny i interesujący sposób w jaki autor prezentuje historie poszczególnych bohaterów oraz ich zmagania na polu prawnym, politycznym czy moralnym. Żywa, dziennikarska formuła, jakiej używa Nagorski, jest niebywale wciągająca i niebanalna. Szereg informacji odnośnie batalii toczonych przez Łowców z własnymi rządami, mediami czy grupami interesu rzadko bywa przedstawiana w tak jednoznaczny i jaskrawy sposób.

Dzieło Andrew Nagorskiego musi budzić poczucie silnej ambiwalencji. Z jednej strony mamy bowiem do czynienia z oryginalnie skonstruowaną, wciągającą opowieścią, pełną szczegółów i detali. Niestety zaś z drugiej tekst dramatycznie tendencyjny, wybiórczy i dostosowany do nurtu określonej opcji polityczno-ideowej, forsującej swoją wizję historii a raczej kreującą ją na nowo. Sięgając po tę książkę warto wszystkie te elementy mieć na uwadze.


Autor: Andrew Nagorski

Tytuł: Łowcy Nazistów

Wydawnictwo: Rebis

Oprawa: Twarda

Rok wydania: 2016

ISBN:   978-83-8062-037-7

Liczba stron: 416

> Książkę można kupić u wydawcy tutaj <